Thực phẩm vừa mát vừa lành để dưỡng gan

Đậu xanh là thực phẩm có tác dụng thanh nhiệt. Ảnh: ĐMX.

Nhiều người nấu cháo đậu xanh để giải nhiệt mùa hè, bởi ai cũng biết tác dụng thanh nhiệt, giải độc, hạ hỏa của nó. Từ góc độ y học cổ truyền, đậu xanh mang tính hàn, mát, thông kinh lạc của tim, gan, dạ dày, có công dụng thanh nhiệt, hạ hỏa, lợi tiểu, giải độc. Hơn nữa, loại đậu này vừa làm thuốc, vừa làm thức ăn, nên an toàn hơn nhiều so với các loại thuốc thanh nhiệt giải độc khác.

Trong Bản thảo cương mục ghi chép như sau: Đậu xanh vị ngọt, tính hàn, […] giải các loại độc. Đương nhiên, nếu một người nhiễm độc thạch tín hoặc ngộ độc thực phẩm, không thể dùng đậu xanh để giải độc, nó cũng chẳng thần kỳ như một loại thuốc tiên. Tuy vậy, trong cuộc sống thường ngày, đậu xanh quả thực có công dụng giải một số loại độc thực phẩm, hỗ trợ bồi bổ gan. Nếu xuất hiện triệu chứng can hỏa vượng, ăn cháo đậu xanh không những giúp gan thải độc mà còn thanh nhiệt gan.

Ở đây tôi giới thiệu cho các bạn món cháo đậu xanh mã thầy. Mã thầy có công dụng thanh nhiệt giải độc, tư âm rất hiệu quả. Ai từng ăn đều biết đằng sau lớp vỏ đen tím là thịt trắng, mềm, vị ngọt, nhiều nước, ăn rất thanh và ngon, do đó còn được gọi là “lê đất”.

Mã thầy ngọt, tính hàn, đi vào kinh phổi, kinh vị, có công dụng thanh nhiệt, giải đờm, làm tiêu những nơi ứ tụ, Bản thảo tái tân [1] cho rằng mã thầy giúp “thanh tâm hạ hỏa, bổ phổi mát gan, tiêu thực hóa đờm, phá vỡ sự ứ trệ, lợi máu”.

Nhưng cũng giống như đậu xanh, mã thầy là thực phẩm có tính hàn, mọi người không nên ăn quá nhiều. Mã thầy nấu với đậu xanh sẽ tốt hơn rất nhiều, bởi vì khi nấu chín thực phẩm, hàn khí sẽ giảm bớt.

Vậy nên chế biến món cháo này như thế nào?

Mọi người cần 200g đậu xanh (nguyên vỏ), 150g mã thầy và một quả chanh. Rửa sạch đậu xanh, ngâm trong vòng 2 tiếng. Mã thầy rửa sạch, bỏ vỏ, rửa một lần nữa rồi cắt nhỏ, chanh bỏ vỏ bỏ hạt, cắt thành từng miếng. Cho đậu xanh cùng một lượng nước vừa phải vào nồi, đun sôi với lửa lớn rồi chuyển lửa nhỏ để ninh.

Chú ý, nếu bạn dùng đậu xanh để hạ hỏa thì đừng nấu nhừ, chỉ cần đậu chuyển sang màu xanh nhạt, nước trong là được, hiệu quả sẽ tốt hơn nhiều. Do đó món này không cần đun quá lâu, thời gian tùy chỉnh theo mức độ to nhỏ của lửa. Sau khi đậu chín, cho mã thầy và chanh vào, đun thêm 5 phút trên lửa nhỏ thì tắt bếp.

Nếu không thích cháo đậu xanh, mùa hè bạn cũng có thể sử dụng hai loại nguyên liệu này để làm thành bánh, có công dụng thanh nhiệt giải độc mát gan tương tự. Các bạn nữ dễ nổi mụn, bị mẩn ngứa do can hỏa vượng hãy thử ăn loại cháo đậu xanh này, nhưng nếu có các triệu chứng tỳ vị yếu thì không nên ăn nhiều.

Cháo đậu xanh mã thầy là món ăn có công dụng thanh nhiệt giải độc rất hiệu quả. Nguyên liệu gồm 200g đậu xanh (nguyên vỏ), 150g mã thầy và một quả chanh. Rửa sạch đậu xanh, ngâm trong hai tiếng. Mã thầy gọt vỏ, rửa sạch rồi cắt nhỏ. Chanh bỏ vỏ bỏ hạt, cắt thành từng miếng. Đun đậu xanh chín tới rồi cho mã thầy và chanh, đun thêm năm phút trên lửa nhỏ thì tắt bếp.

[1] Một tác phẩm giới thiệu các loại thảo dược được viết vào thời nhà Thanh.

Thẩm Ninh/ Skybooks & NXB Dân trí