Thực phẩm AGE - Kẻ thù thầm lặng của sức khỏe
Thực phẩm chứa glycat hóa bền vững (AGE) có thể đẩy nhanh quá trình lão hóa và có liên quan đến sự phát triển và tiến triển của các bệnh mãn tính như tiểu đường, bệnh tim mạch và bệnh thoái hóa thần kinh.

Ảnh minh họa: Shutterstock
Các hợp chất này chủ yếu có trong thực phẩm nấu ở nhiệt độ cao, chẳng hạn như các món nướng, chiên và rán ngập dầu.
Bà Huang Yunqian, chuyên gia dinh dưỡng tại Đài Loan và giảng viên về sức khỏe bệnh tiểu đường, gần đây đã thảo luận về nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe của AGE. Bà cũng đưa ra các gợi ý về cách giảm tác động của chúng thông qua việc điều chỉnh chế độ ăn uống và lối sống.
Tác hại đến nhiều bộ phận của cơ thể
Theo bà Huang, AGE có thể ảnh hưởng đến nhiều loại protein trong cơ thể, chẳng hạn như insulin, loại protein kiểm soát lượng đường trong máu. Các nghiên cứu cho thấy rằng việc hấp thụ AGE lâu dài có thể làm tăng tình trạng kháng insulin và nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2. Sự tích tụ quá nhiều AGE trong cơ thể có thể gây ra những tác động bất lợi cho nhiều cơ quan.
Xương: AGE liên kết với protein xương có thể dẫn đến loãng xương hoặc viêm khớp. Thận: Thận thường lọc bỏ các chất kết dính AGE tự do, bài tiết chúng qua nước tiểu. Tuy nhiên, tích tụ một lượng lớn AGE trong huyết tương có thể làm suy giảm chức năng thận và gây ra bệnh thận mãn tính. Cơ: AGE có thể góp phần gây mất cơ, có thể dẫn đến chứng teo cơ. Não: AGE có thể gây suy giảm nhận thức. Da: Két hợp của AGE với collagen và sợi đàn hồi có thể làm giảm độ đàn hồi của da, dẫn đến tăng viêm da, khô da và nếp nhăn.
Chế độ ăn uống không lành mạnh làm tăng AGE
Bà Huang cho biết môi trường bên ngoài không thuận lợi, chẳng hạn như tia cực tím và ô nhiễm không khí có thể ảnh hưởng đến sự tích tụ AGE trong cơ thể. Một số lựa chọn ăn kiêng nhất định cũng có thể đẩy nhanh quá trình tích tụ này.
Thực phẩm nướng: Bao gồm thịt nướng, xúc xích và xúc xích. Thực phẩm nấu ở nhiệt độ cao: Chẳng hạn như những món xào với dầu.
Đồ ăn nhẹ và đồ uống có đường: Đặc biệt là đồ uống pha chế thủ công (chẳng hạn như trà sữa trân châu, trà trái cây và các loại đồ uống ngọt được đặt hàng khác thường được bán tại các cửa hàng đồ uống), là nguồn cung cấp đường bổ sung chính. Những đồ uống này thường chứa hàm lượng si-rô cao, sữa đặc có đường hoặc hương liệu nhân tạo, góp phần gây ra lượng đường dư thừa và các nguy cơ sức khỏe tiềm ẩn như béo phì, kháng insulin và rối loạn chuyển hóa.
Thực phẩm giàu dầu mỡ, đường và chiên rán: Chẳng hạn như bánh rán. Bà Huang gợi ý bánh mì tròn là một lựa chọn thay thế tốt hơn cho những loại thực phẩm như vậy vì bánh mì tròn được luộc trước khi nướng, làm giảm hàm lượng AGE. Các sản phẩm làm từ bột mì có lớp vỏ giòn, chẳng hạn như bánh mì và bánh sừng bò, có xu hướng có hàm lượng AGE cao hơn.
Bà Huang nhấn mạnh rằng việc nướng bánh mì có thể tạo ra một lượng đáng kể AGE do phản ứng xảy ra khi bột mì, đường và bơ được đun nóng đến nhiệt độ cao. Bà khuyên dùng bánh bao hấp thay cho bánh mì nướng khi ăn mứt, vì bánh bao hấp được nấu bằng hơi nước và tạo ra ít AGE hơn.
Cách thức nấu ăn để giảm AGE
Bà Huang khuyến nghị các phương pháp nấu ăn sau để giảm thiểu hình thành AGE trong thực phẩm bao gồm.
Nấu ở nhiệt độ thấp: Hấp, luộc và hầm có thể giúp tránh tác động của nhiệt độ cao khi nướng hoặc chiên.
Rút ngắn thời gian nấu: Ngay cả khi nấu ở nhiệt độ thấp, hãy giảm thiểu thời gian đun nóng.
Ăn sống: Kết hợp nhiều rau và trái cây sống để ngăn ngừa mất chất dinh dưỡng và phản ứng glycation trong quá trình nấu nướng.
Thêm nguyên liệu sống cay: Thực phẩm như cà chua, húng quế và hành tây rất giàu chất chống oxy hóa có thể làm giảm sản xuất AGE.
Ướp thịt với chanh: Ướp thịt trong nước cốt chanh ít nhất một giờ trước khi nướng hoặc chiên có thể làm giảm sản sinh AGE.
Chọn thịt nạc: Chọn thịt gà, cá và hải sản, đồng thời tránh thịt đỏ nhiều chất béo như thịt bò bông tuyết hoặc bò Wagyu. Cân nhắc sử dụng các sản phẩm từ đậu nành thay thế thịt.
Thay đổi lối sống giúp giảm AGE

Ảnh minh họa: Mỹ Phương/TTXVN
Bà Huang đề xuất một số thay đổi lối sống để giảm sự tích tụ AGE trong cơ thể và tăng tốc bài tiết chúng.
Ăn nhiều trái cây và rau quả tươi: Sản phẩm tươi rất giàu chất chống oxy hóa, có thể giúp trung hòa và tăng tốc quá trình loại bỏ AGE khỏi cơ thể. Cô khuyến nghị ăn trái cây và rau quả để có được nhiều chất phytochemical có lợi. Ví dụ, hãy thêm dưa chuột tươi để bổ sung cho các món chiên rán.
Tập thể dục thường xuyên: Tập thể dục có thể thúc đẩy quá trình trao đổi chất và giúp loại bỏ các chất thải ra khỏi cơ thể, bao gồm cả AGE.
Cung cấp đủ nước: Uống nhiều nước hơn có thể thúc đẩy quá trình trao đổi chất, giúp loại bỏ các chất thải ra khỏi cơ thể, giữ ẩm cho da và giảm tác động của AGE lên da.
Một chế độ ăn uống cân bằng: Các chuyên gia dinh dưỡng khuyên bạn nên sử dụng mô hình "đĩa ăn uống lành mạnh" để hướng dẫn lựa chọn chế độ ăn uống, nhấn mạnh rằng bạn nên ăn đủ rau. Lượng rau nên lớn hơn ít nhất nắm tay của bạn. Mục tiêu là ăn ít nhất nửa bát rau nấu chín hoặc 100 gram rau diếp trong mỗi bữa ăn để đảm bảo đủ chất xơ và chất chống oxy hóa, hỗ trợ điều hòa ruột và bài tiết AGE.
Đeo khẩu trang: Đeo khẩu trang có thể ngăn chặn ô nhiễm không khí và giảm tổn thương da do các hạt trong không khí gây ra, chẳng hạn như vật chất dạng hạt mịn (PM2.5) và các chất ô nhiễm khác. Điều này giúp giảm thiểu oxy hóa và viêm nhiễm, từ đó làm giảm sản xuất các sản phẩm AGE.
Sử dụng kem chống nắng: Tia cực tím làm tăng tốc độ lão hóa da, vì vậy bạn phải thoa kem chống nắng khi ra ngoài, ngay cả trong những ngày nhiều mây hoặc trong thời gian ngắn ở ngoài trời.
Theo bà Huang, trước đây, việc đo AGE cần phải xét nghiệm máu. Tuy nhiên, những tiến bộ trong công nghệ hiện nay cho phép đo lường không xâm lấn bằng cách sử dụng các thiết bị sử dụng tia cực tím. Các thiết bị đeo được, chẳng hạn như đồng hồ, cũng có sẵn để theo dõi liên tục mức độ AGE.
Bạn cũng có thể đánh giá lượng AGE trong cơ thể bằng cách kiểm tra tình trạng da của mình. Da vàng vọt và nếp nhăn ngày càng tăng có thể là dấu hiệu của sự tích tụ AGE trong cơ thể.