Thủ tướng nói về 'miễn trừ trách nhiệm' khi có rủi ro về khoa học công nghệ

Bổ sung thêm cơ chế đặc biệt

Sáng 15/2, Quốc hội thảo luận ở tổ về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội thí điểm một số chính sách để tháo gỡ vướng mắc trong hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Phát biểu tại phiên thảo luận, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, đất nước muốn phát triển nhanh, bền vững phải dựa trên khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, đây là yêu cầu khách quan.

Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu tại phiên thảo luận ngày 15/2. Ảnh: Như Ý

Để làm được điều này, cần tháo gỡ thể chế và Chính phủ chỉ đạo tập trung sửa một loạt các luật về ngân sách, thuế, doanh nghiệp, khoa học, công nghệ và một số luật khác có liên quan.

“Chúng tôi đang tập trung chỉ đạo sửa và chậm nhất trong năm nay, một số luật có thể trình tại kỳ họp Quốc hội tháng 5 này", Thủ tướng thông tin.

Theo Thủ tướng, dự thảo Nghị quyết trình Quốc hội tập trung tháo gỡ khó khăn, vướng mắc đang rất cần thiết để thực hiện Nghị quyết 57 nên cũng chưa bao trùm, toàn diện hết các vấn đề, vì thế, phải tiếp tục sửa các luật khác.

Người đứng đầu Chính phủ cũng chia sẻ, khi xây dựng dự thảo đã tính đến nhưng phải cụ thể thêm mới thực hiện được Nghị quyết 57, mới thực sự là đổi mới; đồng thời phải nghiên cứu bổ sung thêm cơ chế đặc biệt chứ không phải đặc thù, vì đặc thù thì ở một cấp khác.

Những vấn đề cần bổ sung thêm, theo Thủ tướng đó là phát triển kết cấu hạ tầng, khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Hạ tầng của ta hiện nay còn yếu, nguồn lực lại cần lớn nên cần cơ chế huy động nguồn lực hợp tác công tư, từ doanh nghiệp, xã hội và người dân để phát triển lĩnh vực này.

Bên cạnh đó là cơ chế đặc biệt cho "quản lý, lãnh đạo công mà quản trị tư, đầu tư công quản lý tư, đầu tư tư nhưng sử dụng công". Thủ tướng ví dụ, nhà nước đầu tư cho hạ tầng khoa học công nghệ nhưng giao cho tư nhân quản lý. Còn lãnh đạo công là thiết kế chính sách, pháp luật, công cụ giám sát, kiểm tra nhưng quản trị sẽ giao cho doanh nghiệp.

Thủ tướng Phạm Minh Chính tại phiên thảo luận. Ảnh: Như Ý

Chấp nhận rủi ro, có độ trễ

Cùng với đó, theo Thủ tướng, là cơ chế đặc biệt cho nhà khoa học, công trình khoa học thương mại. Trong đó bao gồm các thủ tục, phân cấp phân quyền tới các chủ thể liên quan, xóa cơ chế xin cho, giảm thủ tục hành chính, quản lý hiệu quả tổng thể.

Khi nói về vấn đề miễn trừ trách nhiệm với người thực hiện, Thủ tướng nhấn mạnh, đây là vấn đề khó, cũng là khâu yếu. Vì vậy, nếu không có cơ chế bảo vệ, người thực hiện lại sợ trách nhiệm, đẩy chỗ này, chuyển chỗ khác, không muốn làm vì không được bảo vệ.

"Vì vậy, cần thiết kế thêm cơ chế miễn trừ trách nhiệm khi xảy ra rủi ro cho cả người thực hiện và người thiết kế chính sách", Thủ tướng lý giải.

Đối với cơ chế đặc biệt thu hút nguồn nhân lực, theo Thủ tướng, trong đó bao gồm cơ chế thu hút những người làm ngoài khu vực nhà nước, doanh nghiệp tư nhân về khoa học công nghệ, nguồn nhân lực từ bên ngoài để thúc đẩy khoa học công nghệ.

Cùng với đó là các chính sách về thuế, phí, lệ phí, nhà cửa, đất đai, visa và hợp đồng lao động. Còn vấn đề thiết kế chính sách là không để xảy ra tham nhũng tiêu cực, có công cụ đặc biệt để quản lý, công khai minh bạch.

"Việc nghiên cứu khoa học cần chấp nhận rủi ro, có độ trễ", nhấn mạnh điều này, Thủ tướng nói thêm rằng, những đột phá có thể thành công, nhưng cũng có những thất bại phải chấp nhận. Nếu không vì động cơ cá nhân, không vụ lợi, nếu vô tư, trong sáng, vì lợi ích chung của đất nước, thì sẽ chấp nhận đây là "học phí".

Luân Dũng