Thêm 77 lô trái phiếu doanh nghiệp có vấn đề, hơn một nửa đến từ nhóm bất động sản

Ngày 28/3, FiinRatings phát hành bản tin: Tâm điểm trái phiếu doanh nghiệp tháng 3. Các chuyên gia cho biết so với đầu năm, thị trường ghi nhận thêm 77 lô trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) có vấn đề (được tính bao gồm giá trị các lô trái phiếu chậm trả lãi/gốc và TPDN giãn hoãn thời hạn thanh toán so với ngày đáo hạn gốc, được tính lũy kế đến 28/02/2025) trị giá 5,54 nghìn tỷ. Tuy nhiên, giá trị tăng thêm đã chạm mức thấp nhất kể từ khi giai đoạn đỉnh điểm của TPDN có vấn đề vào tháng 2/2023.

Trong đó, 63,4% giá trị đến từ nhóm bất động sản, các doanh nghiệp này đã có loạt lô TPDN giãn hoãn thời gian thanh toán trước đó và vẫn còn nghĩa vụ nợ đáo hạn lớn trong 12 tháng tới, báo hiệu tình trạng chậm trả/giãn hoãn tiếp tục trong năm 2025 đối với nhóm trên.

Ngoài ra, trong tháng 2, một số nhóm ngành khác như sản xuất, thương mại dịch vụ vẫn phát sinh thêm TPDN có vấn đề. Song, FiinRatings cho rằng mặt bằng tỷ lệ TPDN có vấn đề giảm vẫn là dấu hiệu tích cực cho thấy thị trường TPDN đã qua giai đoạn sàng lọc để đang bắt đầu phục hồi.

Về thị trường sơ cấp, trong 2 tháng đầu năm ghi nhận tổng giá trị phát hành đạt 5,5 nghìn tỷ với 4 đợt phát hành, giảm 44.1% so với cùng kỳ trước đó. Trong đó, tháng 2 không ghi nhận phát hành mới ở cả 2 thị trường riêng lẻ và công chúng do diễn ra kỳ nghỉ Tết Nguyên đán.

Hầu hết các lô TPDN mới được phát hành đến từ các tổ chức tín dụng nhằm bổ sung vốn cấp 2, chiếm 94,6% tổng giá trị phát hành. “Các ngân hàng sẽ tiếp tục đẩy mạnh phát hành trái phiếu trong năm 2025 nhằm đáp ứng nhu cầu vốn cho tăng trưởng tín dụng và do yêu cầu giảm lãi suất tiết kiệm sẽ làm cho gia tăng khoảng cách giữa tăng trưởng tín dụng và tăng trưởng huy động tiền gửi”, FiinRatings dự báo.

Mặt khác, giai đoạn đầu năm thiếu sự tham gia của nhóm doanh nghiệp phi tài chính. Trong thời gian tới, dự thảo sửa đổi Nghị định 155 đưa ra quy định khắt khe hơn về hệ số nợ đối với doanh nghiệp phát hành có thể khiến hoạt động phát hành ra công chúng phần nào chịu tác động.

Nhìn chung, trong hai tháng đầu năm 2025, tổng giá trị giao dịch trái phiếu (cả trái phiếu phát hành ra công chúng và riêng lẻ) đạt 167,2 nghìn tỷ đồng, tăng 19% so với cao điểm tháng 12/2024. Giao dịch của hai tháng đầu năm tập trung chủ yếu trong tháng 1, tuy chỉ giao dịch ít ngày do rơi vào dịp nghỉ lễ, thanh khoản của tháng 2 vẫn ở mức cao so với một số thời điểm của năm trước.

Nhóm ngành ngân hàng và bất động sản vẫn chiếm phần lớn giá trị giao dịch trong hai tháng đầu năm, với lần lượt tỷ trọng đạt 36% và 38.9%, tương đương với mức tăng 35,6% (đạt 60,2 nghìn tỷ đồng) và 7% (đạt 65,1 nghìn tỷ đồng).

Họạt động mua lại TPDN lũy kế 2 tháng 2025 đạt hơn 17,2 nghìn tỷ đồng, tăng 22,0% so với cùng kỳ năm ngoái. Tuy nhiên, giá trị mua lại trong tháng 2 chỉ đạt 3,85 nghìn tỷ đồng, giảm 71,2% so với tháng 1, ở mức thấp nhất trong 3 năm trở lại.

Theo các chuyên gia nhu cầu mua lại suy giảm từ nhóm tổ chức phát hành bất động sản là nguyên nhân chính của tình trạng trên, phản ánh qua giá trị mua lại của ngành trong tháng 2 giảm tới 95% so với tháng trước.

Sang quý II/2025, FiinRatings ước tính 40,6 nghìn tỷ đồng TPDN riêng lẻ sẽ đáo hạn. Cụ thể, 16,5 nghìn tỷ đáo hạn (40,7% tổng giá trị) thuộc về nhóm bất động sản, 11,9 nghìn tỷ (29,2% tổng giá trị) thuộc về lĩnh vực khác, và 8,2 nghìn tỷ (20,2% tổng giá trị) thuộc về nhóm tổ chức tín dụng.

Một số tổ chức phát hành có giá trị đáo hạn lớn có thể kể đến Vietinbank (4.950 tỷ đồng), Wincommerce (3.000 tỷ đồng), TNR holdings (2.923 tỷ đồng) và Cho thuê tài sản TNL (2,862 tỷ đồng).

Dự báo về thị trường TPDN trong năm 2025, FiinRatings cho rằng giá trị dư nợ của thị trường TPDN sẽ tăng 15-20%. Trong đó, ngân hàng tiếp tục phải đẩy mạnh phát hành tăng vốn cấp 2 là TPDN nhằm đáp ứng yêu cầu tăng trưởng tín dụng như định hướng của Chính phủ trong khi mặt bằng lãi suất huy động được kiểm soát để không tăng. Điều này sẽ tạo áp lực lên việc đáp ứng các chỉ tiêu an toàn vốn hiện tại như quy định về LDR và sử dụng vốn ngắn hạn cho vay dài hạn. Nhiều ngân hàng có kế hoạch tăng vốn cấp 1 (vốn cổ phần) nhưng đòi hỏi thời gian dài và phụ thuộc vào bối cảnh của thị trường chứng khoán để có thể thực hiện và hoàn tất.

Các chuyên gia cho rằng quy định mới về phát hành trái phiếu riêng lẻ và chào bán đại chúng được sớm kỳ vọng sẽ đi vào áp dụng trong nửa cuối 2025 làm cơ sở cho việc nâng cao chất lượng hàng hóa trái phiếu và thu hút nhà đầu tư tham gia kênh đầu tư này trong bối cảnh lãi suất tiết kiệm được duy trì thấp.

Đồng thời, ngân hàng vẫn là người mua chính đối với TPDN nhờ chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng cao sẽ là cơ sở để các ngân hàng gia tăng tỷ trọng đầu tư hoặc cấu trúc tín dụng dưới hình thức TPDN.

Thanh Hoa