Thành công nhờ đổi mới mạnh mẽ phương thức lãnh đạoBài 3: Nền tảng mở đường cho khát vọng chuyển mình

Trước đòi hỏi ấy, thành phố đã có nền tảng thể chế quan trọng để tạo ra không gian phát triển mới, nguồn lực mới, đưa Hà Nội trở thành trung tâm kinh tế, văn hóa, khoa học, công nghệ hàng đầu khu vực. Phóng viên Báo Hànôịmới cùng các chuyên gia, đã trao đổi, làm rõ hơn về nền tảng quan trọng này.

Quy hoạch Thủ đô Hà Nội thể hiện tầm nhìn dài hạn để xây dựng và phát triển Hà Nội là thành phố kết nối toàn cầu, ngang tầm thủ đô các nước phát triển trong khu vực và trên thế giới. Ảnh: Nguyễn Quang

Ước mơ xa, nghĩ lớn và giải pháp thông minh

- Cùng với Luật Thủ đô, thành phố đã và đang tích cực triển khai Quy hoạch Thủ đô Hà Nội thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 và Điều chỉnh Quy hoạch chung Thủ đô đến năm 2045, tầm nhìn đến năm 2065. Theo các chuyên gia, hai đồ án quy hoạch này được Thủ tướng Chính phủ thông qua vào cuối năm 2024 đã mở ra những cơ hội mới, giá trị mới nào để Thủ đô phát triển?

- Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển kinh tế - xã hội Hà Nội Lê Ngọc Anh (đơn vị lập đồ án Quy hoạch Thủ đô Hà Nội thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050): Quy hoạch Thủ đô Hà Nội thể hiện tầm nhìn dài hạn với khát vọng tương lai, thể hiện “ước mơ xa, nghĩ lớn, giải pháp thông minh” của chính quyền và nhân dân Thủ đô nhằm góp phần xây dựng và phát triển Hà Nội đến năm 2050 là thành phố kết nối toàn cầu, có trình độ phát triển ngang tầm thủ đô các nước phát triển trong khu vực và trên thế giới.

Quy hoạch Thủ đô đã xác định 5 quan điểm phát triển chung, 3 quan điểm phát triển không gian, các mục tiêu và 21 chỉ tiêu. Trong đó, 4 khâu đột phá phát triển được xác định gồm thể chế và quản trị; hạ tầng đồng bộ, hiện đại và kết nối; phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao; khoa học công nghệ và tài nguyên nhân văn; đô thị, môi trường và cảnh quan. Ngoài ra, quy hoạch cũng đề cập đến 5 trục động lực, 5 vùng đô thị và khai thác, sử dụng đồng bộ, hiệu quả, hợp lý 5 không gian phát triển.

- Về kinh tế, Hà Nội có định hướng gì để đạt tăng trưởng cao trên 8%, tiến tới tăng trưởng 2 con số giai đoạn tới?

- GS.TS Hoàng Văn Cường, nguyên Phó Hiệu trưởng Đại học Kinh tế quốc dân (đơn vị đứng đầu liên danh tư vấn lập Quy hoạch Thủ đô): Thực ra không phải đến thời điểm này Hà Nội mới đặt mục tiêu tăng trưởng Tổng sản phẩm trên địa bàn (GRDP) đạt 8%, tiến tới đạt 2 con số vào giai đoạn 2026-2030. Vào tháng 4-2024, dự thảo đồ án Quy hoạch Thủ đô đặt ra mục tiêu GRDP đạt 8,5-9,5% thời kỳ 2021-2030. Trước nhiều ý kiến e ngại của chuyên gia, lãnh đạo thành phố vẫn đặt quyết tâm cao để thực hiện.

Nhằm đạt được mục tiêu trên, quy hoạch đã đề cập đầy đủ các định hướng phát triển kinh tế mà thành phố đang bắt đầu thực hiện, như cơ cấu lại kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng dựa vào khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo; phát triển kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn và kinh tế chia sẻ.

Ngoài ra, quy hoạch cũng định hướng phát triển hạ tầng, đào tạo nguồn nhân lực và có chính sách thu hút đầu tư, để Hà Nội dẫn đầu khu vực phía Bắc về phát triển công nghiệp vi mạch bán dẫn và trí tuệ nhân tạo, công nghệ số, các ngành mới nổi; phát triển khu công nghiệp công nghệ cao, sinh thái, thu hút các tập đoàn lớn trên thế giới thực hiện các chương trình trọng điểm của Thủ đô…

- Vậy nội dung nào được kế thừa từ những đồ án quy hoạch trước đó?

- Kiến trúc sư Lê Hoàng Phương, Giám đốc Trung tâm Kiến trúc, quy hoạch Hà Nội (Viện Quy hoạch đô thị và nông thôn quốc gia): Thủ đô Hà Nội là đô thị nghìn năm tuổi, đã được lập quy hoạch trong nhiều thời kỳ, có nhiều giá trị lịch sử. Vì vậy, trong từng thời kỳ, các quy hoạch được lập sau đều chú trọng kế thừa, phát triển các quy hoạch trước, để tận dụng, phát huy mặt đạt được, đồng thời bổ sung những vấn đề mới phù hợp với điều kiện thực tiễn, bối cảnh phát triển mới của Hà Nội nói riêng và Việt Nam nói chung.

Là đơn vị chủ trì lập đồ án điều chỉnh Quy hoạch chung Thủ đô Hà Nội đến năm 2045, tầm nhìn đến năm 2065 và tham gia phần chính Quy hoạch Thủ đô thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, chúng tôi muốn nhấn mạnh đến tính kế thừa quan trọng tại 2 đồ án quy hoạch này. Đó là sự kế thừa về mô hình phát triển, không gian phát triển, định hướng quan trọng về hạ tầng kỹ thuật cũng như hạ tầng kinh tế - xã hội. Ngoài ra, 2 đồ án bổ sung những vấn đề mới, như triết lý phát triển với quan điểm cốt lõi “Con người là trung tâm của sự phát triển”. Hà Nội được định hình là Thủ đô văn hiến, kết nối toàn cầu, thanh lịch hào hoa, phát triển hài hòa, thanh bình thịnh vượng, chính quyền phục vụ, doanh nghiệp cống hiến, xã hội niềm tin và người dân hạnh phúc.

Hai quy hoạch cũng đặt ra yêu cầu Hà Nội phải phát triển mạnh, nhanh hơn để khẳng định vai trò là trung tâm của cả nước. Vì vậy, Hà Nội phải gánh vác những chức năng để tạo sự đột phá. Trong đó, vấn đề khoa học công nghệ, nguồn nhân lực và phát triển xanh là những vấn đề trọng tâm Hà Nội phải tiên phong trong đột phá phát triển. Chúng tôi đã đưa vào cả 2 quy hoạch để tạo sự phát triển mới cho Hà Nội.

Nhất quán, xuyên suốt vì sự phát triển của Thủ đô

- Hà Nội đang cụ thể hóa 2 đồ án quy hoạch như thế nào? Theo các chuyên gia, để việc thực hiện đạt hiệu quả, thành phố cần chú trọng những nội dung gì?

- Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển kinh tế - xã hội Hà Nội Lê Ngọc Anh: UBND thành phố Hà Nội đã xây dựng Kế hoạch triển khai Quy hoạch Thủ đô với phương châm 5 rõ, 1 xuyên suốt; cụ thể hóa Quy hoạch Thủ đô với hơn 800 đầu việc, giao cụ thể cho các đơn vị chủ trì triển khai (bao gồm nhóm các chỉ tiêu, mục tiêu; nhóm các nhiệm vụ trọng tâm, khâu đột phá; nhóm các phương án phát triển ngành và nhóm các nhiệm vụ, dự án ưu tiên). Hiện nay, bản dự thảo kế hoạch đang xin ý kiến các bộ, ngành theo quy định, dự kiến ban hành trong tháng 3-2025.

Ngoài ra, thành phố sẽ xây dựng và vận hành hệ thống giám sát kết quả thực hiện quy hoạch với mục tiêu đánh giá rõ, thực chất kết quả triển khai thực tế tại từng thời điểm. Các sở, ngành, địa phương được giao nhiệm vụ cụ thể hóa bằng các kế hoạch, đề án, chương trình và triển khai ngay trong những ngày đầu, tháng đầu của năm 2025. Trong đó, đặc biệt ưu tiên các dự án về hạ tầng khung, phát triển các khu công nghiệp, cụm công nghiệp, các công trình văn hóa, xã hội, trường học, bệnh viện…

- GS.TS Hoàng Văn Cường, nguyên Phó Hiệu trưởng Đại học Kinh tế quốc dân: Mục tiêu các quy hoạch đặt ra rất lớn và con đường đạt được cũng được xác định rõ ràng cùng với các giải pháp cụ thể. Để biến mục tiêu, ý tưởng thành hiện thực, cần thống nhất về nhận thức trong từng cấp, ngành, cơ quan, đơn vị. Người dân cần được tuyên truyền để thấy việc thay đổi sẽ mang lại lợi ích cho cá nhân mình và cho cả thành phố.

Các cấp lãnh đạo, nhà quản lý phải trung thành với các ý tưởng quy hoạch, nhất quán, xuyên suốt vì phát triển Thủ đô là cả quá trình chứ không thể đo đếm trong thời gian ngắn. Quy hoạch Thủ đô xác định tầm nhìn đến năm 2050. Lộ trình đó đạt được hay không phụ thuộc vào khai thác quy chế, cơ chế đặc thù vượt trội cho Thủ đô; đòi hỏi sự quyết tâm cao không chỉ của chính quyền Thủ đô, mà còn sự tập trung nguồn lực rất lớn của xã hội để tạo ra đột phá, xứng tầm với nước phát triển vào năm 2045.

- Vậy vấn đề gì cần ưu tiên trước mắt?

- Kiến trúc sư Lê Hoàng Phương, Giám đốc Trung tâm Kiến trúc, quy hoạch Hà Nội: Trong thực hiện, một số vấn đề thành phố cần phải chú trọng, ưu tiên hơn trong ngắn hạn. Đó là hoàn thiện hệ thống liên kết vùng - đây là vấn đề trọng tâm để khẳng định Hà Nội là Thủ đô cả nước, dẫn dắt Vùng đồng bằng sông Hồng. Đó là các tuyến đường vành đai, đường hướng tâm, đường sắt, Hà Nội cần sớm hoàn thiện hệ thống này cùng với chương trình quốc gia.

Nội dung thứ hai là ưu tiên di dời, sắp xếp lại hệ thống các cơ sở y tế, văn hóa, giáo dục; trong đó đặc biệt là bố trí lại hệ thống giáo dục kết hợp với việc xây dựng một nền tảng cơ sở hạ tầng, viện nghiên cứu, cơ sở đào tạo nguồn nhân lực tốt cho cả Hà Nội và quốc gia.

Nội dung thứ ba là khẩn cấp khắc phục ô nhiễm môi trường. Khởi động từ việc giải quyết vấn đề ô nhiễm không khí, ô nhiễm môi trường nước, Hà Nội cần giải quyết tiếp vấn đề phát triển xanh, cải tạo hạ tầng, sắp xếp dân cư và cải thiện lại hệ thống các đô thị cũ, đô thị mới khi không đủ bảo đảm an toàn. Tên gọi là một chương trình nhưng trong đó có rất nhiều việc cùng làm đồng thời và có giá trị tích hợp trong hiệu quả thực hiện các phương án quy hoạch.

- Trân trọng cảm ơn các chuyên gia!

(Còn nữa)

Bảo Hân thực hiện