Tập thơ 'Viễn ca' của nhà thơ Nguyễn Tiến Thanh: Hành trình cuộc đời bằng ngôn từ và cảm xúc

Nhà thơ Nguyễn Tiến Thanh (thứ hai từ phải sang) cùng các bạn văn thơ tại buổi ra mắt tập thơ. (Ảnh: TRƯƠNG VỊ)

Tập thơ “Viễn ca” được Nhà xuất bản Văn học phối hợp Ban Văn học nghệ thuật (Đài Tiếng nói Việt Nam) giới thiệu tới bạn đọc sáng 28/8, tại trụ sở Đài Tiếng nói Việt Nam, số 58 Quán Sứ, Hà Nội.

Nhà thơ Nguyễn Tiến Thanh có hơn 30 năm làm báo, hiện tại ông là Chủ tịch Hội đồng thành viên, Tổng Giám đốc Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam.

Đây là tập thơ thứ ba của nhà thơ Nguyễn Tiến Thanh sau hai tập thơ “Chiều không tên như vết mực giữa đời” và “Loạn bút hành” đều do Nhà xuất bản Văn học xuất bản trong năm 2021.

“Viễn ca” gồm 39 bài thơ được ông viết khoảng 6 năm trở lại đây, thể hiện suy ngẫm, chiêm nghiệm của nhà thơ về cuộc sống, tình yêu khi vào tuổi trung niên.

Tập thơ "Viễn ca". (Ảnh: TUYẾT LOAN)

Nhà thơ Nguyễn Tiến Thanh chia sẻ: “Tôi học Khoa Ngữ văn trường Đại học tổng hợp, ra trường được giữ lại giảng dạy trong một thời gian ngắn. Sau đó tôi đi làm báo, cái nghề liên quan tới chính nghĩa, vì thế tôi bị quăng quật với đời nhiều quá nên cũng không có thời gian sáng tạo thơ ca. ‘Viễn ca’ là chặng đường con người phải đi qua trong hành trình số phận của mình. Trên hành trình đó bắt gặp nhiều phong cảnh, tôi chỉ ghi lại những cảnh đó bằng ngôn từ và cảm xúc”.

Với nhà thơ Nguyễn Tiến Thanh, trong hành trình cuộc sống, mỗi bước đi đều là sự đổi mới, thơ cũng vậy, mỗi bài thơ là sự tiếp nối của cảm xúc và liên tưởng khác nhau. Sau 30 năm làm báo, bước sang làm công việc khác, ông cho rằng con người ông cũng phải tự thay đổi.

Nhà thơ Nguyễn Tiến Thanh trả lời phỏng vấn báo chí tại buổi ra mắt tập thơ.

Nhận xét về tập thơ “Viễn ca”, nhà thơ Nguyễn Quang Thiều, Chủ tịch Hội Nhà văn cho biết, ông rất bất ngờ khi Nguyễn Tiến Thanh ra mắt tập thơ này: “Chúng tôi cùng sinh hoạt trong câu lạc bộ thơ từ khi Thanh còn là sinh viên. Những tưởng Tiến Thanh làm quản lý sẽ quên thơ ca, vậy mà một ngày mùa thu, anh lại xuất hiện trở lại trong một tinh thần khác, một giai đoạn và nhịp điệu khác”.

Buổi ra mắt tập thơ thu hút đông đảo bạn văn thơ và bạn đọc tham dự.

Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều nhận xét: “Viễn ca có nhiều bài thơ lục bát, khiến tôi nghĩ tới hình ảnh cây trầm, lá vẫn vậy, cây vẫn vậy nhưng trong ruột cây làm nên hương trầm tích lũy. Thơ Tiến Thanh giống như vậy, anh đi qua cuộc đời này, những buồn vui, cảm hứng, với con mắt mở rộng để nhìn đời sống này, mang lại cho anh những trải nghiệm, tích lũy. Vẫn là phong cách đấy, không thay đổi hình thức, vẫn rất truyền thống nhưng sự lãng mạn, sự phiêu lưu vẫn như tuổi thanh xuân, nhưng mỗi một ngày lại mang thông điệp lớn hơn, bởi nó chảy trong dòng chảy tư tưởng. Chính vì thế, nhiều bạn bè khi đọc thơ anh trước kia, đón nhận tập thơ này với sự bất ngờ, sự chiêm nghiệm. Thi ca có nhiều con đường, Tiến Thanh chọn con đường, đi ngầm trong đời sống, đến ngày hiển lộ ra. 'Viễn ca' vẫn chứa đựng sự run rẩy của thơ ca song đầy tính triết lý của đời sống này”.

Nhà thơ Nguyễn Tiến Thanh và nhà thơ Lữ Mai.

Viết về tập thơ “Viễn ca”, nhà lý luận phê bình Nguyễn Hoài Nam, Báo Nhân Dân, Ủy viên Hội đồng Lý luận phê bình văn học nghệ thuật Trung ương nhận xét, Nguyễn Tiến Thanh khởi nghiệp thơ từ phong trào thơ sinh viên ở các trường đại học Hà Nội cuối những năm 1980, đầu những năm 1990, những năm mà sự xám xịt của cuộc sống lập tức biến mất, chỉ còn lại những thăng hoa của thơ ca và cảm xúc ngất ngây bùng nổ mỗi khi các đêm thơ ký túc xá khai cuộc.

Những năm ấy tuổi trẻ yêu thơ, say thơ đến quên cả cái đói đang không ngừng cào cấu dạ dày. Nhiều bài thơ Nguyễn Tiến Thanh viết trong khoảng thời gian này hiện vẫn có những người thuộc nằm lòng. Và tinh thần của chúng – say đắm lãng mạn lẫn ngông cuồng phá cách – qua quãng cách thời gian mấy chục năm, chừng như vẫn còn hắt ánh hồi quang đến tận bây giờ.

Nhà lý luận phê bình Nguyễn Hoài Nam cho rằng, ở “Viễn ca” của Nguyễn Tiến Thanh, cái chất tinh nghịch, ào ạt, phóng khoáng đã bớt đi, nhưng bù lại, tập thơ mới của anh thêm sự giàu có về chiều sâu của những suy tưởng, cái khác lạ của ngôn ngữ và hệ thống thi ảnh. Nguyễn Tiến Thanh không chủ trương cách tân thơ, thậm chí thơ anh còn nghiêng nhiều về phía cổ điển. Thế nhưng đọc thơ anh luôn cảm nhận được sự mới mẻ nào đó, sự mới mẻ trong thơ của một người thơ không ngừng đào sâu tìm kiếm chính mình. Và không ngừng suy tưởng về những phương trời viễn mộng.

Nhà thơ Nguyễn Tiến Thanh ký tặng sách cho độc giả.

Nhà phê bình văn học Đỗ Anh Vũ chia sẻ, vào khoảng những năm 1995-1996, khi còn là một học sinh cấp 3 chuyên Văn, đi trọ học xa nhà, anh đã được đọc thơ Nguyễn Tiến Thanh trong cuốn sổ chép tay của một cựu sinh viên Đại học Bách khoa. Giọng điệu thơ khác hẳn với các bài thơ cùng thời trên các báo Hoa học trò, Áo trắng... “Tôi đã thuộc lòng bài thơ một cách dễ dàng và rồi đã “trình diễn” không biết bao nhiêu lần trong suốt thời đi học, trong các cuộc vui, bên các bàn rượu... Giọng thơ say đắm tha thiết, ngôn ngữ lung linh ảo diệu, nhạc điệu ngân nga. Một tình yêu thành thật mà xa xót vì đơn phương, có chút cường điệu đại ngôn nhưng lại rất đáng yêu...”

Nhà phê bình Đỗ Anh Vũ nhận xét, nhà thơ Nguyễn Tiến Thanh có những câu thơ ấn tượng bởi có các cặp đối ngẫu song hành trong cùng một dòng thơ, gợi nhiều liên tưởng dư ba... Chất lãng tử du ca là hồn cốt của Tiến Thanh, gọi về cho anh những câu thơ tài hoa, làm người đọc hòa theo không gian và cảm xúc của tác giả.

Ở tuổi thanh niên, Nguyễn Tiến Thanh là cây bút thơ sinh viên nổi tiếng Hà Nội cuối những năm 1980, đầu những năm 1990. Ở tập thơ tuổi trung niên này, nhà thơ vẫn giữ được chất lãng mạn, hào hoa, nhưng lại đầy ắp những suy tư, triết lý mà chính bản thân anh đã chiêm nghiệm và thẩm thấu được từ những chặng đời mình đã đi qua.

LINH KHÁNH. (Ảnh: TRƯƠNG VỊ)