Tăng trưởng 2 con số: 3 dư địa lớn

Trung ương đã xác định mục tiêu tăng trưởng năm 2025 là 8% và tăng trưởng hai con số trong các năm tiếp theo. Đây là một mục tiêu đầy tham vọng như các chuyên gia, doanh nghiệp… đã phân tích trong số báo trước.

Nói về mục tiêu này, TS Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương, cho rằng phải tận dụng các dư địa của động lực tăng trưởng bên trong để có thể đạt 7%-8%, còn nếu không tăng trưởng có thể quay lại 5,5%-6% như dự báo của các tổ chức quốc tế.

TS Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương. Ảnh: QH

Thời điểm thuận lợi nhất để cải cách thể chế

. Phóng viên: Năm 2025, theo ông, Việt Nam phải đối mặt với các thách thức nào là chủ yếu đối với mục tiêu tăng trưởng 8%, làm tiền đề tăng trưởng hai con số trong các năm tiếp theo?

+ TS Nguyễn Đình Cung: Ngoài các thách thức đến từ bên ngoài thì tôi cho rằng chúng ta còn phải đối mặt với những thách thức từ nội tại. Đó là cuộc cách mạng sắp xếp tinh giản bộ máy ít nhiều tạo ra một số xáo trộn lớn chưa từng có trong chức năng nhiệm vụ, quy trình làm việc của các cơ quan nhà nước từ trung ương đến địa phương.

Tuy nhiên, với việc hàng trăm ngàn cán bộ, công chức thôi việc cũng có thể bổ sung nguồn cung cho thị trường lao động, vốn đã thiếu cầu trong các năm gần đây. Một điểm nữa cũng phải kể đến, đó là 2025 là năm tiến hành Đại hội Đảng các cấp, sắp xếp, bố trí nhân sự, chức danh lãnh đạo các cấp. Việc này có thể thu hút, chiếm nhiều thời gian hơn của các cấp lãnh đạo nên cần lưu ý đến việc thực hiện các chức năng, nhiệm vụ huy động nguồn lực, phát triển kinh tế - xã hội trên lĩnh vực, địa bàn mà các lãnh đạo được phân công phụ trách.

. Dù vậy chúng ta vẫn có những cơ hội, thậm chí là không ít cơ hội?

+ Chúng ta chưa bao giờ có không gian rộng mở và điều kiện thuận lợi để cải cách thể chế như hiện nay. Những đánh giá và chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm trong thời gian gần đây nếu được triển khai trên thực tế sẽ mở ra không gian và tạo điều kiện hết sức thuận lợi cho cải cách thể chế, tháo bỏ điểm nghẽn của điểm nghẽn.

Đặc biệt, theo tôi, tinh thần “một vấn đề, một nội dung chỉ quy định tại một luật; doanh nghiệp được tự do kinh doanh những gì mà pháp luật không cấm; cơ quan nhà nước chỉ được làm những gì pháp luật cho phép” là điều rất chính đáng. Triển khai thật tốt được định hướng này sẽ thúc đẩy phân cấp, phân quyền, nguyên tắc thị trường trong huy động và phân bổ nguồn lực, cải cách mạnh mẽ môi trường đầu tư, kinh doanh theo hướng an toàn, minh bạch, chi phí thấp, đạt chuẩn quốc tế để thúc đẩy tinh thần khởi nghiệp và làm giàu.

Tôi cho rằng đội ngũ cán bộ, đảng viên phải thấm nhuần và quyết liệt triển khai thực hiện các chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô lâm nhằm đạt được mục tiêu chiến lược đến năm 2030 và năm 2045.

Hoạt động sản xuất của doanh nghiệp may mặc tại TP.HCM. Ảnh: NGUYỆT NHI

Loại bỏ những quy định chồng chéo, không phù hợp

. Trung ương, các lãnh đạo Đảng và Nhà nước đều nói nếu tháo được điểm nghẽn của điểm nghẽn thì sẽ tạo được “đột phá của đột phá”. Theo ông, những lĩnh vực nào chúng ta cần tháo gỡ ngay?

+ Ách tắc, điểm nghẽn pháp lý lớn nhất hiện nay tập trung ở hai lĩnh vực. Một là huy động, phân bố, sử dụng nguồn lực, trong đó có đất đai, đầu tư; hai là pháp luật chuyên ngành, nhất là về các ngành nghề kinh doanh có điều kiện và điều kiện kinh doanh tương ứng. Vì vậy, trong mấy năm trước mắt, chúng ta cần tập trung tháo bỏ các điểm nghẽn trong hai lĩnh vực này.

Ở phần huy động, phân bổ và sử dụng nguồn lực, có hàng loạt luật chồng lấn nhau, cùng chung phạm vi điều chỉnh là đầu tư, đầu tư xây dựng, gồm các luật Đầu tư, Đầu tư công, Xây dựng, Kinh doanh bất động sản, Nhà ở, Đối tác công tư…

Tôi được biết hiện không có quốc gia nào có Luật Đầu tư như Việt Nam, họ cũng không có Luật Kinh doanh bất động sản hay Luật Nhà ở… Vì vậy, nếu quán triệt chỉ đạo của Tổng Bí thư thì có thể bãi bỏ 1/2 nội dung của Luật Đầu tư, chỉ giữ lại phần nội dung bảo hộ và khuyến khích đầu tư, bãi bỏ các luật Đầu tư công, Kinh doanh bất động sản, Nhà ở, Đầu tư theo phương thức đối tác công tư (PPP)... Nếu cần thiết thì xây dựng Luật Chính sách nhà ở và Luật Hợp đồng PPP.

Đồng thời cần nghiên cứu sửa đổi Luật Đất đai theo hướng phát triển thị trường sơ cấp, thị trường thứ cấp về quyền sử dụng đất, gồm cả quyền sử dụng đất nông nghiệp để thực thi luật thông qua thị trường, chứ không phải bằng biện pháp hành chính như hiện nay. Nghiên cứu sửa đổi Luật Quy hoạch hiện hành, trong đó thay thế, bãi bỏ tất cả các luật, nội dung về quy hoạch trong các luật khác.

Đối với các luật chuyên ngành liên quan đến lĩnh vực ngành nghề kinh doanh có điều kiện và điều kiện kinh doanh tương ứng thì rà soát, bãi bỏ ít nhất 2/3 số ngành nghề kinh doanh có điều kiện và quy định tương ứng về điều kiện kinh doanh, nhất là trong lĩnh vực dịch vụ. Số còn lại sẽ được cụ thể hóa, đơn giản hóa, minh bạch hóa để dễ dàng tuân thủ, thực thi với chi phí thấp nhất có thể.

Nếu tháo gỡ được hai điểm nghẽn nói trên kết hợp với phân cấp triệt để cho địa phương thì chắc chắn sẽ có đột phá của đột phá. Mục tiêu tăng trưởng 8% năm 2025 và hai con số trong các năm tiếp theo vì thế có thể có cơ hội đạt được.

Theo chuyên gia, nếu quán triệt chỉ đạo của Tổng Bí thư, có thể bãi bỏ 1/2 nội dung Luật Đầu tư, chỉ giữ phần bảo hộ, khuyến khích đầu tư; bãi bỏ các luật Đầu tư công, Kinh doanh bất động sản, Nhà ở, Đầu tư theo phương thức đối tác công tư… Ảnh: HÀ THANH

Giao chỉ tiêu, nhiệm vụ cho các ủy viên Trung ương

. Nhưng rõ ràng để nền kinh tế đạt được tăng trưởng như vậy thì vai trò của các địa phương là rất lớn. Vậy theo ông, cần có chính sách gì để các địa phương duy trì tăng trưởng nhằm tạo tăng trưởng chung?

+ Thủ tướng Phạm Minh Chính mới đây đã ban hành Nghị quyết 25/2025 về cơ chế “khoán tăng trưởng” cả về số lượng và chất lượng cho các địa phương. Nhiều lãnh đạo địa phương trước đó đã đặt mục tiêu tăng trưởng cao. Nếu tất cả hoặc 18/63 địa phương đạt tăng trưởng GRDP từ 10% trở lên như yêu cầu tại nghị quyết này thì GDP của cả nước chắc chắn đạt trên 10%.

Mục tiêu tăng trưởng 10% ổn định trong thời gian 10-20 năm là rất cao và rất khó để đạt được. Kinh nghiệm quốc tế cho thấy đến nay chỉ có rất ít quốc gia làm được. Điều đó có nghĩa là rất khó, cực kỳ khó nhưng không phải là không thể đạt được.

Ở tầm vĩ mô, tôi cho rằng Đại hội XIV của Đảng giao chính thức các chỉ tiêu, gồm tăng trưởng GRDP, số công ăn việc làm mới và thu nhập/bình quân đầu người tương ứng cho các địa phương, tức là giao nhiệm vụ cho lãnh đạo địa phương đó nhiệm kỳ 2026-2030. Như vậy, họ sẽ được đánh giá theo kết quả với ba chỉ tiêu (KPIs) nói trên. Nói cách khác, Đại hội XIV của Đảng sẽ giao nhiệm vụ cho các ủy viên Trung ương, trực tiếp là các ủy viên Trung ương làm bí thư ở các địa phương những chỉ tiêu nêu trên.

. Điều này lại liên quan đến định hướng chọn người tài để giao nhiệm vụ mà Đảng và Nhà nước đã đề ra cũng như các chuyên gia đã nói nhiều năm nay.

+ Giao mục tiêu cao sẽ tạo áp lực mạnh và bí thư, chủ tịch tỉnh phải dốc hết sức lực và trí tuệ, phải lao tâm khổ tứ, phải thu phục nhân tâm, phải đổi mới sáng tạo, dám nghĩ khác và làm khác để đạt mục tiêu. Đi cùng với chọn được người tài thực sự phải là tạo động lực hợp lý, không gian đủ rộng để họ phát huy tài năng và thực thi nhiệm vụ được giao.

Không gian đó có thể là cấp triệt để, toàn diện cho địa phương theo phương châm “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”. Điều đó có nghĩa là địa phương không chỉ được quyết “làm gì”, mà có quyền quyết cả “làm thế nào”... Trường hợp phải thay đổi, bổ sung quy hoạch… thì bí thư, chủ tịch UBND tỉnh, chủ tịch HĐND tỉnh yêu cầu HĐND tỉnh/TP chấp thuận, sau đó báo cáo Thủ tướng.

Trung ương cũng phải có cơ chế để Quốc hội thể chế hóa, giao quyền cho lãnh đạo tỉnh được quyền áp dụng các quy định của pháp luật một cách linh hoạt, phù hợp nhất để giải quyết các vấn đề. Cùng với đó là các cơ chế về đánh giá mức độ hoàn thành nhiệm vụ theo mục tiêu, kết quả và hiệu quả tổng thể, không đánh giá theo quy trình, quy định.

Cuối cùng, tôi cho rằng trung ương phải đảm bảo sự phối hợp giữa các địa phương trong vùng trong thực hiện các dự án vùng; không để tình trạng địa phương này vì sự phát triển của địa phương mình mà ngăn chặn kết nối, hạn chế không gian và cơ hội phát triển của địa phương khác. Trường hợp cần thiết, Chính phủ bảo lãnh để các địa phương vay thêm vốn đầu tư các dự án quan trọng… để đạt được mục tiêu tăng trưởng hai con số.

. Xin cảm ơn ông.

****

Ý KIẾN

Thứ trưởng Bộ KH&ĐT TRẦN QUỐC PHƯƠNG:

Cần quyết tâm cao độ

Để đạt được mục tiêu tăng trưởng từ 8% trở lên, chúng ta cần có quyết tâm cao độ, nỗ lực lớn và hành động quyết liệt. Với yêu cầu tăng trưởng cao hơn, cường độ thực hiện các giải pháp cũng phải được nâng lên tương ứng. Nói một cách đơn giản, mỗi cá nhân, mỗi đơn vị phải làm việc với năng suất gấp đôi so với hiện tại thì mới có thể đạt được mục tiêu tăng trưởng mới.

Bộ KH&ĐT đã kiến nghị tập trung vào một số lĩnh vực trọng tâm. Trước hết, hoàn thiện thể chế pháp luật, đẩy mạnh đầu tư là ưu tiên hàng đầu. Trong đó, đầu tư công cần tiếp tục sử dụng hiệu quả nguồn vốn, đảm bảo các dự án được triển khai nhanh chóng, đúng tiến độ và mang lại giá trị thực tiễn. Các dự án lớn, quan trọng cũng cần được thực hiện sớm, thúc đẩy đẩy mạnh hơn nữa. Đồng thời cũng cần chuẩn bị sẵn các dự án trọng điểm khác, đảm bảo tính sẵn sàng để gia tăng quy mô đầu tư công, qua đó thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và cải thiện hệ thống hạ tầng chiến lược của đất nước.

Đầu tư tư nhân sẽ tiếp tục được thu hút thông qua việc tiếp tục cải thiện môi trường đầu tư - kinh doanh để gia tăng số lượng doanh nghiệp mới và các giải pháp mang tính vĩ mô, giúp tạo điều kiện thuận lợi hơn cho khu vực kinh tế tư nhân phát triển.

Đặc biệt, Chính phủ đã kịp thời ban hành Nghị quyết 03 đề ra nhiều giải pháp quan trọng và giao nhiệm vụ cụ thể cho các bộ, ngành nhằm triển khai Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị về thúc đẩy đổi mới sáng tạo, khoa học, công nghệ và chuyển đổi số. Chúng ta cần bắt đầu triển khai ngay từ những tháng đầu năm 2025 để tạo nền tảng cho giai đoạn năm năm tiếp theo, hướng tới mục tiêu tăng trưởng hai con số trong tương lai.

-----

Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước ĐÀO MINH TÚ:

Kiểm soát lạm phát, ổn định giá trị VND

Để đạt được tốc độ tăng trưởng GDP 8% năm 2025, Ngân hàng Nhà nước sẽ thực hiện chính sách tiền tệ để đạt mục tiêu kiểm soát lạm phát, ổn định giá trị đồng tiền, hỗ trợ tích cực cho tăng trưởng nền kinh tế và đảm bảo cân đối lớn của nền kinh tế.

Trong đó, phải bảo đảm thanh khoản cho nền kinh tế, cho các ngân hàng thương mại; đẩy mạnh vốn huy động, vốn nhàn rỗi cho nền kinh tế từ doanh nghiệp, người dân. Có chính sách lãi suất hợp lý để huy động vốn này. Trong trường hợp cần có vốn đầu tư để đáp ứng nhu cầu thì Ngân hàng Nhà nước sẽ sử dụng các công cụ điều hành của mình trong cung ứng vốn, tái cấp vốn hoặc các hình thức phù hợp thông qua các nghiệp vụ điều hành thị trường tiền tệ.

Tiếp tục điều hành lãi suất ổn định để đảm bảo phù hợp với lãi suất chung của nền kinh tế, cũng như phù hợp với các yêu cầu khác trong quan hệ vĩ mô của các chỉ tiêu kinh tế vĩ mô khác. Chỉ đạo các ngân hàng thương mại tiếp tục giảm lãi suất bằng cách tiết kiệm các chi phí của mình, ứng dụng công nghệ giảm chi phí, hỗ trợ lãi suất cho doanh nghiệp và người dân.

Chúng tôi cũng sẽ tiếp tục ứng dụng công nghệ để giảm bớt chi phí hỗ trợ doanh nghiệp… Bên cạnh đó là các chính sách tín dụng ưu đãi khác, lãi suất thấp sẽ được triển khai tích cực theo chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng.

-----

TS NGUYỄN ĐÌNH TIẾN, Trường ĐH Kinh tế (ĐH Quốc gia Hà Nội):

Năm vấn đề đặt ra để đạt tăng trưởng hai con số

Thu hút FDI chất lượng cao hướng tới các lĩnh vực công nghệ thân thiện với môi trường. Trong năm 2024, thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) của Việt Nam đạt gần 38,23 tỉ USD, thuộc nhóm 15 nước đang phát triển thu hút FDI lớn nhất thế giới. Vốn FDI thực hiện ước tính đạt 25,35 tỉ USD, cao nhất từ trước đến nay.

Đẩy mạnh chuyển đổi số là giải pháp căn cơ và là bước đi nhanh nhất tiến tới công nghiệp hóa, hiện thực hóa tốc độ tăng trưởng cao hai con số. Sự chuyển đổi số cần tạo ra đột phá lớn trong tất cả lĩnh vực, từ nông nghiệp, công nghiệp và dịch vụ.

Cải thiện năng suất lao động là yếu tố quan trọng cần phải quan tâm đầu tư phát triển, đặc biệt cần đầu tư mạnh vào giáo dục và đào tạo, nghiên cứu và phát triển công nghệ tăng năng suất lao động. Cần tập trung đào tạo nhân lực trong công nghệ thông tin, AI, tự động hóa và năng lượng tái tạo, phát triển ngành nghề kỹ thuật cao.

Điều hành kinh tế vĩ mô linh hoạt, hiệu quả. Tăng trưởng kinh tế thường dẫn đến vấn đề lạm phát, do vậy cần linh hoạt điều chỉnh chính sách tiền tệ và chính sách tài khóa một cách linh hoạt và hiệu quả, kiềm chế lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn và có thặng dư cao.

Huy động tối đa các nguồn lực xã hội cho phát triển, khai thác hiệu quả nguồn lực từ doanh nghiệp nhà nước, phát triển mạnh doanh nghiệp tư nhân. Cần tập trung khuyến khích thúc đẩy sáng tạo khởi nghiệp, tham gia các cuộc thi sáng tạo. Ưu tiên về thuế, các chính sách ưu đãi cho các doanh nghiệp khởi nghiệp.

CHÂN LUẬN ghi

CHÂN LUẬN thực hiện