Tăng cường quản lý Nhà nước về kiểm tra, giám sát xuất xứ hàng hóa

Trụ sở Bộ Công Thương. Ảnh: BNEWS

Chỉ thị 09/CT-BCT nêu rõ, hiện nay, tình hình thương mại quốc tế diễn biến phức tạp, nhanh, khó lường, cạnh tranh chiến lược ngày càng mạnh mẽ, nhạy cảm đặc biệt khi Hoa Kỳ áp dụng chính sách thuế quan đối ứng với nhiều nước trên thế giới bao gồm cả Việt Nam. Cùng đó, căng thẳng thương mại leo thang dẫn đến các hành vi gian lận thương mại; trong đó, gian lận xuất xứ hàng hóa có xu hướng ngày càng gia tăng và phức tạp nhằm tránh biện pháp trừng phạt mà các nước sẽ áp dụng với hàng hóa nhập khẩu.

Nhằm hạn chế ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất, xuất khẩu của doanh nghiệp Việt Nam, tạo cơ hội thuận lợi cho doanh nghiệp trong nước cơ cấu lại hoạt động sản xuất, phòng chống gian lận xuất xứ hàng hóa xuất khẩu theo yêu cầu của nước nhập khẩu và các nước đối tác FTA, Bộ trưởng Bộ Công Thương yêu cầu các đơn vị, cơ quan liên quan thuộc Bộ, các cơ quan, tổ chức cấp Giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa (C/O) triển khai quyết liệt, đồng bộ thực hiện các nhiệm vụ.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên giao Cục Xuất nhập khẩu chủ trì, phối hợp Vụ Pháp chế nghiên cứu, tham mưu kịp thời với cấp có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật trong lĩnh vực xuất xứ hàng hóa phù hợp với Luật Tổ chức Chính phủ năm 2025 và Luật Tổ chức Chính quyền địa phương 2025 để tổ chức triển khai thực hiện việc cấp C/O trong tình hình mới.

Đồng thời, chủ trì, phối hợp Vụ Pháp chế, Văn phòng Bộ, Vụ Kế hoạch, Tài chính và Quản lý doanh nghiệp và Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số tổ chức triển khai đồng bộ nhóm nội dung công việc đảm bảo việc chuyển tiếp thực hiện cấp các loại C/O không ưu đãi, hệ thống chứng nhận xuất xứ hàng hóa dựa trên nguyên tắc tự chứng nhận (REX), Giấy chứng nhận không thay đổi xuất xứ (CNM) được thông suốt, tránh gián đoạn, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp.

Cục Xuất nhập khẩu tham mưu Bộ trưởng ban hành văn bản đề nghị các Bộ chức năng, hiệp hội ngành hàng và doanh nghiệp sản xuất, xuất khẩu tăng cường quản lý giám sát nguồn nguyên liệu đầu vào sản xuất hàng hóa xuất khẩu đáp ứng yêu cầu vệ sinh an toàn thực phẩm, chất lượng và xuất xứ hàng hóa theo yêu cầu nước nhập khẩu.

Ngoài ra, làm đầu mối phối hợp với Cục Hải quan (Bộ Tài chính) chủ trì tăng cường đánh giá, giám sát, kiểm tra xuất xứ hàng hóa với hàng hóa nhập khẩu đặc biệt là nguyên liệu nhập khẩu sử dụng cho sản xuất, xuất khẩu khi thực hiện thủ tục hải quan theo quy định pháp luật về hải quan. Phối hợp với Cục Hải quan (Bộ Tài chính) chủ trì tổ chức mạng lưới thông tin, cơ sở hệ thống dữ liệu để tổ chức thực hiện kiểm tra, xác minh xuất xứ hàng hóa nhập khẩu và hàng hóa xuất khẩu.

Cục Xuất nhập khẩu có nhiệm vụ chỉ đạo các cơ quan, tổ chức cấp C/O tăng cường việc cấp và kiểm tra C/O, đặc biệt xác định tiêu chí xuất xứ theo quy tắc cụ thể mặt hàng từ nguồn nguyên liệu nhập khẩu với hàng hóa xuất khẩu. Trong trường hợp cần thiết, đề xuất các biện pháp cụ thể ngăn chặn tình trạng chuyển tải bất hợp pháp, chống gian lận xuất xứ, bảo vệ uy tín và lợi ích của hàng hóa xuất khẩu của chống gian lận xuất xứ, bảo vệ uy tín và lợi ích của hàng hóa xuất khẩu của Việt

Ngoài ra, phối hợp với Cục Phòng vệ thương mại, Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước, Vụ Pháp chế... triển khai các nhiệm vụ liên quan. Đặc biệt, Bộ trưởng giao Cục Xuất nhập khẩu chủ trì, phối hợp với Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số đề xuất giải pháp đơn giản hóa thủ tục hành chính theo hướng "văn minh, hiện đại", phục vụ tốt, tiết kiệm chi phí cho doanh nghiệp đề nghị cấp C/O.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên giao Vụ Pháp chế phối hợp với Cục Xuất nhập khẩu sớm hoàn thiện các văn bản quy phạm pháp luật cần sửa đổi, bổ sung phù hợp với Luật Tổ chức Chính phủ năm 2025 và Luật tổ chức chính quyền địa phương năm 2025 để tổ chức triển khai thực hiện việc cấp C/O phù hợp trong tình hình mới. Chủ trì, phối hợp với Cục Xuất nhập khẩu rà soát các văn bản quy phạm pháp luật hiện hành liên quan để đề xuất xây dựng cơ chế thực hiện cấp C/O phù hợp; phối hợp với Cục Xuất nhập khẩu, Cục Phòng vệ thương mại, Cục Hải quan (Bộ Tài chính) trong giám sát, kiểm tra, xác minh xuất xứ hàng hóa nhập khẩu và hàng hóa xuất khẩu nhằm kịp thời đề xuất biện pháp xử lý trong tình hình mới.

Bộ trưởng Bộ Công Thương giao Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số phối hợp với Cục Xuất nhập khẩu khẩn trương nâng cấp, hoàn thiện các tính năng của eCoSys để sớm triển khai thực hiện cấp các loại C/O không ưu đãi, đảm bảo hiệu quả việc cấp C/O ưu đãi. Bên cạnh đó, nghiên cứu, xây dựng bổ sung tính năng xử lý dữ liệu thông tin trên eCoSys nhằm phục vụ rà soát, đánh giá, kiểm tra hoạt động đề nghị cấp C/O và xác minh trong trường hợp cần thiết; đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính theo hướng số hóa dữ liệu thống kê thông tin liên quan của doanh nghiệp đề nghị cấp C/O.

Bộ trưởng cũng yêu cầu Vụ Phát triển thị trường nước ngoài chỉ đạo cơ quan Thương vụ Việt Nam tại nước ngoài nghiên cứu, tìm hiểu về cơ chế và quy định về xuất xứ hàng hóa của các nước sở tại, cung cấp cho Cục Xuất nhập khẩu để hoàn thiện các quy định về quy tắc xuất xứ hàng hóa, cấp C/O, ngăn chặn gian lận xuất xứ hàng hóa. Chủ trì, phối hợp với Cục Xuất nhập khẩu, Cục Phòng vệ thương mại cung cấp kịp thời thông tin động thái chính sách của các nước trong việc quản lý hoạt động nhập khẩu hàng hóa thông qua các công cụ quản lý nhà nước về xuất xứ hàng hóa, biện pháp phòng vệ thương mại.

Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước tăng cường kiểm tra, giám sát thị trường phát hiện và xử lý hành vi kinh doanh hàng hóa, đặc biệt nguyên liệu nhập lậu, hàng hóa không rõ nguồn gốc xuất xứ để sản xuất hàng xuất khẩu, trong trường hợp cần thiết chuyển cơ quan chức năng xử lý đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật.

Phối hợp với Sở Công Thương các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chỉ đạo lực lượng quản lý thị trường trên cả nước thường xuyên theo dõi, đấu tranh chống các vi phạm pháp luật trong hoạt động thương mại ở thị trường trong nước với mục đích sản xuất để xuất khẩu; phối hợp với Cục Xuất nhập khẩu đề xuất biện pháp kiểm tra, giám sát và xử lý vi phạm liên quan về nguồn gốc xuất xứ hàng hóa.

Cục Phòng vệ Thương mại chủ trì, phối hợp với các đơn vị liên quan tập trung triển khai nhóm nhiệm vụ của Bộ Công Thương được giao tại Quyết định số 824/QĐ-TTg ngày 04 tháng 7 năm 2019 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án "Tăng cường quản lý nhà nước vê chống lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại và gian lận xuất xứ", theo phân công cụ thể tại Quyết định số 2094A/QĐ-BCT ngày 15 tháng 7 năm 2019 của Bộ Công Thương ban hành kế hoạch hành động triển khai Đề án "Tăng cường quản lý nhà nước về chống lấn tránh biện pháp phòng vệ thương mại và gian lận xuất xứ" của Bộ Công Thương

Vụ Chính sách thương mại đa biên theo dõi, trao đổi với đối tác FTA để xử lý các vướng mắc phát sinh liên quan đến xuất xứ hàng hóa trong quá trình thực thi các FTA; phối hợp với đơn vị liên quan tổng hợp, báo cáo và đề xuất phương án xử lý phù hợp, bảo đảm tuân thủ cam kết quốc tế và bảo vệ quyền lợi chính đáng của doanh nghiệp Việt Nam.

Bộ trưởng đề nghị Văn phòng Bộ, Vụ Kế hoạch, Tài chính và Quản lý doanh nghiệp phối hợp với Cục Xuất nhập khẩu theo chức năng, nhiệm vụ được phân công liên quan đến công tác quản lý nhà nước về xuất xứ hàng hóa xuất khẩu.

Riêng các cơ quan, tổ chức cấp C/O thực hiện đầy đủ trách nhiệm về việc cấp, kiểm tra, xác minh C/O theo quy định Nghị định số 31/2018/NĐ-CP ngày 08 tháng 3 năm 2018 của Chính phủ quy định chi tiết Luật Quản lý ngoại thương về xuất xứ hàng hóa và các văn bản quy định hiện hành.

Đẩy mạnh việc phòng chống gian lận xuất xứ thông qua việc tăng cường hiệu quả công tác cấp và kiểm tra C/O đặc biệt đối với các doanh nghiệp có lượng hồ sơ đề nghị cấp C/O tăng đột biến. Chủ động rà soát việc thực hiện cấp C/O; kịp thời báo cáo và đề xuất biện pháp xử lý khi phát hiện vấn đề vi phạm liên quan đến quy trình thực hiện cấp C/O và gian lận xuất xứ.

Đặc biệt, tăng cường tổ chức kiểm tra, xác minh xuất xứ hàng hóa tại cơ sở sản xuất (trước và sau khi cấp C/O) theo quy định tại Thông tư số 39/2018/TT-BCT ngày 30 tháng 10 năm 2018 của Bộ trưởng Bộ Công Thương quy định kiểm tra, xác minh xuất xứ hàng hóa xuất khẩu.

Chỉ thị 09/CT-BCT có hiệu lực từ 15/4/2025.

Uyên Hương/BNEWS/TTXVN