Sửa Hiến pháp: Mở đầu cho một cuộc cách mạng về công tác xây dựng pháp luật

Quốc hội họp phiên toàn thể tại hội trường. (Ảnh: quochoi.vn)

Trao đổi bên hàng lang Quốc hội ngày 7/5, các đại biểu cho rằng việc sửa việc đổi, bổ sung Hiến pháp lần này là một bước đi lịch sử, mang tính kiến tạo, đặt nền móng pháp lý cho việc tiếp tục đổi mới tổ chức bộ máy Nhà nước, phù hợp với yêu cầu phát triển của đất nước trong thời đại chuyển đổi số và hội nhập quốc tế sâu rộng.

Bảo đảm đồng bộ, tháo gỡ điểm nghẽn

Ngày 5/5, Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV đã thảo luận và thông qua Nghị quyết số 194/2025/QH15 với 452/452 đại biểu Quốc hội biểu quyết tán thành. Theo đó, Quốc hội đã quyết định xem xét sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 2013 để thực hiện chủ trương sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị với phạm vi sửa đổi tập trung vào các quy định của Hiến pháp năm 2013 về Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị-xã hội và việc phân định đơn vị hành chính, tổ chức chính quyền địa phương.

Ủy ban dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 được Quốc hội thành lập theo Nghị quyết số 195/2025/QH15 ngày 5/5/2025 đã tổ chức xây dựng dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 2013 với phạm vi đã được Quốc hội xác định.

Dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 2013 gồm có 02 điều; Điều 1 gồm 08 khoản sửa đổi, bổ sung một số quy định của Hiến pháp năm 2013 về Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị-xã hội, về đơn vị hành chính và tổ chức chính quyền địa phương; Điều 2 gồm 03 khoản quy định về hiệu lực thi hành và điều khoản chuyển tiếp.

Theo đại biểu Nguyễn Tạo (đoàn Lâm Đồng), trên tinh thần đổi mới tư duy đột phá về công tác xây dựng pháp luật, vấn đề đặt ra là phải sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013. Đây là một lộ trình trong công tác xây dựng pháp luật rất mới.

"Đây là mở đầu cho một cuộc cách mạng về công tác xây dựng pháp luật với vai trò thẩm quyền của Quốc hội," đại biểu Nguyễn Tạo nói.

Đại biểu Nguyễn Tạo (đoàn Lâm Đồng) trao đổi với báo chí bên hành lang Quốc hội. (Ảnh: Đức Duy/Vietnam+)

Theo đại biểu đoàn Lâm Đồng, từ khi triển khai thực hiện Nghị quyết Hội nghị lần thứ 11 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII, từ Nghị quyết của Đảng, triển khai thành chương trình cụ thể, thẩm quyền của Quốc hội tiến hành thông qua dự thảo Nghị quyết về sửa đổi Hiến pháp.

"Tôi cho rằng, lộ trình này đã được chuẩn bị một cách kỹ càng, chặt chẽ. Điều này thể hiện qua vai trò Quốc hội khi 100% đại biểu Quốc hội có mặt tại nghị trường tán thành sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp. Lộ trình tiếp theo là của Ủy ban sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013,” ông Tạo cho hay.

Hiện nay, cơ quan chức năng đang tiến hành lấy ý kiến nhân dân về những nội dung liên quan, đó là đổi mới hơn trong hoạt động của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị-xã hội và chuyển đổi mô hình bộ máy Nhà nước tinh gọn, từ mô hình chính quyền 3 cấp chuyển thành mô hình chính quyền 2 cấp.

Theo đại biểu Nguyễn Tạo, muốn làm được những điều này thì nền tảng là phải sửa đổi Hiến pháp. Lộ trình là lấy ý kiến nhân dân, tổ chức hội thảo lấy ý kiến người dân, các chuyên gia đảm bảo sự đồng thuận cao.

Về việc thành lập Ủy ban dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013, đại biểu Trương Trọng Nghĩa, đoàn thành phố Hồ Chí Minh cho rằng cốt lõi của vấn đề chính là cuộc cách mạng tinh giản biên chế và sự thay đổi bộ máy ở Trung ương, trong đó có Mặt trận Tổ quốc.

“Chúng ta tập trung vào 2 nội dung này là đúng và trúng để phục vụ cho việc thể chế hóa các biện pháp đơn giản vừa rồi mà đã được thực hiện một cách rất quyết liệt. Để làm cho việc đó, theo thủ tục phải có các Ủy ban soạn thảo sửa đổi Hiến pháp và cũng phải lấy ý kiến nhân dân. Tôi cũng hoàn toàn nhất trí 2 nội dung này,” đại biểu Trương Trọng Nghĩa nói.

Phát huy hơn nữa vai trò, vị trí của Mặt trận Tổ quốc

Về phạm vi và nội dung cơ bản của dự thảo nghị quyết, trên cơ sở phạm vi sửa đổi, bổ sung Hiến pháp đã được Quốc hội quyết định tại Nghị quyết số 194/2025/QH15, Ủy ban dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 xác định dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 gồm 02 điều; Điều 1 gồm 08 khoản sửa đổi, bổ sung một số quy định của Hiến pháp năm 2013 về Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị-xã hội, về đơn vị hành chính và tổ chức chính quyền địa phương; Điều 2 gồm 03 khoản quy định về hiệu lực thi hành và điều khoản chuyển tiếp.

Trong đó, về Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị-xã hội (tại Điều 9 và Điều 84 của Hiến pháp năm 2013) để làm rõ vai trò cốt lõi của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, nhấn mạnh vị trí là tổ chức trung tâm của khối đại đoàn kết toàn dân, bảo đảm cơ sở pháp lý cho việc sắp xếp tổ chức bộ máy của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị-xã hội, đề nghị sửa đổi, bổ sung quy định về vị trí, chức năng, nguyên tắc tổ chức và hoạt động của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tại Điều 9 để bảo đảm phù hợp với mô hình tổ chức mới sau khi sắp xếp các tổ chức chính trị-xã hội trực thuộc Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.

Trao đổi về nội dung này, đại biểu Nguyễn Thị Sửu, Phó Trưởng đoàn chuyên trách đoàn đại biểu Quốc hội Thành phố Huế cho hay dù số lượng điều, khoản, điểm trong dự thảo sửa đổi Hiến pháp lần này là 8/120 điều, nhưng đó đều là những nội dung cốt lõi, mang tính quyết định trong việc triển khai chủ trương về sắp xếp, tinh gọn bộ máy và liên quan trực tiếp đến đội ngũ cán bộ thực thi công vụ. Vì vậy, các đại biểu Quốc hội đều thống nhất cao với việc sửa đổi Hiến pháp lần này.

"Khi sửa đổi những nội dung trọng tâm, thể hiện được tính đột phá, tôi kỳ vọng sau sửa đổi được thông qua sẽ nhanh chóng được triển khai và áp dụng vào thực tiễn," bà Sửu nói.

Về các nội dung mới liên quan đến Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị-xã hội, xem xét các tổ chức chính trị-xã hội trực thuộc Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, theo nữ đại biểu, việc sửa đổi này đã nâng tầm đối với Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đối với công tác giám sát, phản biện chủ trương, đường lối của Đảng, Nghị quyết của Quốc hội và những văn bản pháp quy liên quan đến kinh tế-xã hội, quốc phòng, an ninh.

Nhấn mạnh, thời gian qua, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cùng các tổ chức chính trị-xã hội đã phát huy tốt vai trò giám sát, phản biện xã hội, tham gia xây dựng Đảng và chính quyền… Tuy nhiên, đại biểu Nguyễn Thị Sửu bày tỏ kỳ vọng, sau khi Hiến pháp được sửa đổi và có cơ chế phù hợp, mặt trận sẽ tiếp tục phát huy mạnh mẽ hơn nữa vai trò, vị trí của mình, đặc biệt trong việc tập hợp sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc.

đại biểu Nguyễn Thị Sửu bày tỏ kỳ vọng, sau khi Hiến pháp được sửa đổi và có cơ chế phù hợp, mặt trận sẽ tiếp tục phát huy mạnh mẽ hơn nữa vai trò, vị trí của mình. (Ảnh: Đức Duy/Vietnam+)

Theo đại biểu, chủ trương sắp xếp tinh gọn tổ chức bộ máy là chủ trương lớn, đã đến độ chín và đã đến lúc phải triển khai thực hiện. Về tổ chức đơn vị hành chính và một số nội dung khác về chính quyền địa phương, dự thảo Nghị quyết đã xác định chính quyền địa phương còn 2 cấp.

"Khi hình thành chính quyền địa phương 2 cấp rất mong muốn những điều kiện, tiêu chí, chức năng nhiệm vụ, quyền hạn được nghiên cứu bổ sung, quy định một cách đồng bộ," đại biểu Nguyễn Thị Sửu đề xuất.

Bên cạnh đó, những nội dung được sửa đổi, bổ sung đợt này dù nằm trong Nghị quyết nhưng đó là những nội dung làm nền tảng cho những văn bản luật khác. Do đó, đại biểu mong muốn lần sửa Hiến pháp này cần nghiên cứu kỹ lưỡng, chỉn chu sửa đổi các điều khoản nêu tại dự thảo Nghị quyết./.

(Vietnam+)