Sóc Trăng nâng tầm nông sản từ sở hữu trí tuệ

Sóc Trăng hiện có hàng trăm HTX hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp, đóng góp không nhỏ vào sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

Thực trạng đáng suy ngẫm

Nhiều HTX đã xây dựng được những sản phẩm có chất lượng và uy tín trên thị trường, từ gạo ST25 trứ danh, tôm thẻ chân trắng xuất khẩu, đến các loại trái cây đặc sản như vú sữa tím, xoài cát chu. Thế nhưng, việc nhận thức và thực hiện các biện pháp bảo vệ SHTT cho các sản phẩm này vẫn còn nhiều hạn chế.

Theo khảo sát gần đây, đa số các HTX ở Sóc Trăng vẫn chưa thực sự chú trọng đến việc đăng ký bảo hộ nhãn hiệu, chỉ dẫn địa lý hay kiểu dáng công nghiệp cho sản phẩm của mình. Điều này khiến họ phải đối mặt với nhiều rủi ro, từ việc bị làm giả, làm nhái sản phẩm, mất uy tín trên thị trường, đến việc khó khăn trong việc xây dựng thương hiệu mạnh và mở rộng thị trường tiêu thụ.

Vú sữa tím là sản phẩm được đăng ký bảo hộ ở Sóc Trăng.

Như tại HTX sản xuất lúa gạo Vĩnh Lợi (huyện Thạnh Trị), lúa ST25 của HTX được thị trường đánh giá cao, nhưng nhiều khi ra thị trường lại thấy những sản phẩm bao bì tương tự, gây nhầm lẫn cho người tiêu dùng. Do đó, các thành viên HTX cũng muốn cơ quan quản lý siết chặt việc việc quản lý SHTT vì năng lực của HTX có hạn.

Tình trạng này không chỉ diễn ra ở lĩnh vực lúa gạo mà còn phổ biến ở nhiều ngành hàng nông sản khác của Sóc Trăng. Việc thiếu sự bảo vệ pháp lý về SHTT đã hạn chế khả năng gia tăng giá trị sản phẩm, ảnh hưởng đến thu nhập của các thành viên HTX và sự phát triển bền vững của cả cộng đồng.

Chẳng hạn như một số HTX đã từng tìm hiểu về việc đăng ký nhãn hiệu cho sản phẩm của mình. Tuy nhiên, khi nghe nói về thời gian thẩm định hồ sơ có thể kéo dài, họ đã chần chừ và chưa quyết định thực hiện.

"Đòn bẩy" cho sự phát triển bền vững của HTX

SHTT không chỉ đơn thuần là các quyền pháp lý mà còn là một công cụ mạnh mẽ giúp các HTX ở Sóc Trăng nâng cao giá trị sản phẩm, xây dựng thương hiệu và mở rộng thị trường. Việc đăng ký bảo hộ SHTT mang lại nhiều lợi ích thiết thực như: Đảm bảo quyền độc quyền sử dụng nhãn hiệu, chỉ dẫn địa lý, kiểu dáng công nghiệp, giúp HTX ngăn chặn các hành vi xâm phạm, cạnh tranh không lành mạnh từ các đối tượng khác. Ngoài ra, SHTT còn giúp nâng cao giá trị sản phẩm, là nền tảng để xây dựng và phát triển thương hiệu mạnh cho sản phẩm của HTX, tạo dựng uy tín và lòng trung thành của khách hàng.

Khi thương hiệu được bảo hộ giúp HTX dễ dàng tiếp cận và thâm nhập vào các thị trường khó tính trong nước và quốc tế.

Trong những năm gần đây, tỉnh Sóc Trăng đã có nhiều nỗ lực trong việc nâng cao nhận thức và hỗ trợ các HTX đăng ký bảo hộ SHTT. Các chương trình tập huấn, hội thảo, tư vấn pháp lý của Liên minh HTX tỉnh phối hợp với Liên minh HTX Việt Nam, các sở ngành đã được triển khai, giúp các HTX hiểu rõ hơn về tầm quan trọng và quy trình đăng ký SHTT. Đặc biệt, một số HTX đã chủ động và tích cực trong việc này, gặt hái được những thành công bước đầu đáng khích lệ.

Tiêu biểu là HTX Nông nghiệp Vĩnh Lợi và nhãn hiệu Gạo ST25. HTX Nông nghiệp Vĩnh Lợi là một trong những đơn vị tiên phong trong việc đăng ký bảo hộ SHTT cho sản phẩm gạo ST25 giúp HTX bảo vệ được uy tín và chất lượng sản phẩm, ngăn chặn tình trạng gạo giả, gạo nhái trên thị trường.

Còn HTX Trái cây Mỹ Hương đã đăng ký chỉ dẫn địa lý "Vú sữa tím Mỹ Hương". Vú sữa tím Mỹ Hương (huyện Kế Sách) là một đặc sản nổi tiếng của Sóc Trăng với hương vị thơm ngon đặc trưng. HTX Trái cây Mỹ Hương đã nhận thức được tầm quan trọng của việc bảo vệ danh tiếng và chất lượng của sản phẩm thông qua việc đăng ký chỉ dẫn địa lý. Chỉ dẫn địa lý "Vú sữa tím Mỹ Hương" không chỉ giúp người tiêu dùng dễ dàng nhận biết và tin tưởng vào nguồn gốc, chất lượng sản phẩm mà còn là cơ sở để HTX xây dựng thương hiệu và phát triển du lịch sinh thái gắn với cây vú sữa.

Việc được bảo hộ chỉ dẫn địa lý đã giúp vú sữa tím Mỹ Hương nâng cao giá trị thương mại, mở rộng kênh phân phối và thu hút khách du lịch đến tham quan các nhà vườn. HTX cũng có điều kiện để kiểm soát chất lượng sản phẩm một cách chặt chẽ, đảm bảo uy tín cho đặc sản của địa phương.

Những năm gần đây, hoạt động sản xuất và kinh doanh các đặc sản địa phương của các HTX, người dân, doanh nghiệp đã thu được nhiều thành quả to lớn, góp phần nâng cao thu nhập cho người dân.

Một trong những hướng ưu tiên để nâng cao sức cạnh tranh cho các sản phẩm nông nghiệp, đăng ký và bảo hộ quyền SHTT cho các loại sản phẩm này.

Với sự chung tay góp sức của chính quyền và nhân dân trong tỉnh, đặc biệt với sự hỗ trợ về chuyên môn của Liên minh HTX Việt Nam, Liên minh HTX tỉnh và ngành khoa học và công nghệ, Sóc Trăng hiện đã có một số sản phẩm đăng ký chỉ dẫn địa lý như hành tím và Artemia Vĩnh Châu; bưởi Năm Roi, bưởi da xanh Kế Thành, cam sành Ba Trinh, vú sữa tím Trinh Phú, cam xoàn Phương An, trái cây Cù Lao Dung, xoài An Thạnh Nhất, trái cây Vĩnh Châu, hành tím, Artemia được cấp Nhãn hiệu tập thể mà chủ sở hữu của các nhãn hiệu này là các HTX.

Đây là niềm tự hào của người dân, các HTX trong tỉnh về những sản phẩm đặc sản được bảo hộ, tăng thêm cơ hội quảng bá, nâng cao uy tín, chất lượng sản phẩm.

Tiếp tục "ươm mầm" cho HTX

Để thúc đẩy hơn nữa việc bảo vệ và phát triển SHTT cho các HTX ở Sóc Trăng, cần tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến về vai trò, tầm quan trọng của SHTT đối với sự phát triển của HTX thông qua các hội thảo, tập huấn, phương tiện truyền thông.

Như tại một số HTX, tổ hợp tác tại huyện Châu Thành có sản phẩm mắm tép nổi tiếng trong vùng. Tuy nhiên, các thành viên HTX, tổ hợp tác cho rằng sản phẩm của họ đã được người dân địa phương biết đến từ lâu nên không cần đăng ký nhãn hiệu. Điều này khiến sản phẩm của HTX dễ bị các cơ sở khác làm nhái, gây ảnh hưởng đến uy tín và doanh thu.

Đặc biệt là các thủ tục pháp lý liên quan đến nhãn hiệu, chỉ dẫn địa lý, kiểu dáng công nghiệp có thể phức tạp và đòi hỏi kiến thức chuyên môn. Nhiều HTX không có cán bộ chuyên trách hoặc không được tiếp cận với các nguồn thông tin đáng tin cậy về vấn đề này.

Nhiều nông sản ở Sóc Trăng rộng đầu ra nhờ quan tâm đến SHTT.

Một số HTX cũng gặp khó khăn trong việc thu thập các bằng chứng chứng minh đặc tính địa lý và chất lượng đặc thù của sản phẩm, cũng như không nắm rõ các bước nộp hồ sơ và các yêu cầu pháp lý liên quan.

Những khó khăn trên cho thấy, bên cạnh việc nâng cao nhận thức và hỗ trợ về mặt pháp lý, cần có các giải pháp đồng bộ về tài chính, thông tin và hỗ trợ chuyên môn để giúp các HTX ở Sóc Trăng thực sự tận dụng được "chìa khóa" SHTT, nâng cao giá trị sản phẩm và phát triển bền vững.

Trong đó, việc nâng cao vai trò của các tổ chức như Liên minh HTX Việt Nam, Liên minh HTX tỉnh sẽ phát huy được những năng lực tích cực trong vận động, hướng dẫn và hỗ trợ các thành viên hTX trong việc đăng ký và bảo vệ SHTT.

SHTT không chỉ là "tấm giấy thông hành" mà còn là "vũ khí" lợi hại giúp các HTX ở Sóc Trăng khẳng định vị thế trên thị trường, nâng cao giá trị sản phẩm và phát triển bền vững.

Những câu chuyện thành công của HTX Trái cây Mỹ Hương, HTX Tôm sạch An Khang… là những minh chứng sống động cho thấy sức mạnh của SHTT trong việc mang lại lợi ích thiết thực cho người nông dân và cộng đồng. Hành trình "ươm mầm" SHTT cho các HTX ở Sóc Trăng vẫn còn nhiều thách thức, nhưng với những bước đi đúng đắn và sự quyết tâm cao, chắc chắn sẽ gặt hái được những thành quả tốt đẹp.

Tùng Lâm