Từ tự cung tự cấp đến làm ăn bài bản, nông dân Na Hang tự tin thu hàng tỷ đồng mỗi năm

Nằm sâu trong lòng xã Thanh Tương, HTX Dược liệu và Nông sản an toàn Phúc Hưng là điểm sáng của phong trào phát triển cây dược liệu tại huyện Na Hang. Với gần 30 ha trồng đương quy, đan sâm, ba kích, sâm dây…, HTX đã giúp hàng chục hộ dân người Dao, người Tày không chỉ thoát nghèo mà còn có thu nhập ổn định từ 80-100 triệu đồng/năm.

Đa dạng cây trồng

Ông Nguyễn Văn Phúc – Giám đốc HTX Phúc Hưng, chia sẻ: “Trước đây bà con chỉ biết phát nương, làm rẫy, quanh năm trồng ngô, sắn, thu nhập bấp bênh. Chúng tôi phối hợp với các đơn vị nghiên cứu, đưa giống dược liệu vào trồng theo tiêu chuẩn VietGAP, rồi xây dựng nhà máy sơ chế, đóng gói để nâng giá trị sản phẩm”.

Từ một mô hình nhỏ chỉ vài ha, HTX Phúc Hưng đến nay đã tạo việc làm thường xuyên cho hơn 50 lao động, thu mua sản phẩm cho trên 200 hộ dân trong vùng.

Doanh thu mỗi năm của HTX đạt gần 10 tỷ đồng, sản phẩm đã có mặt tại các chuỗi siêu thị và sàn thương mại điện tử. Na Hang đang dần tạo được thương hiệu trên bản đồ dược liệu Việt Nam.

Chuyển đổi cơ cấu cây trồng thành công giúp nông dân, HTX ở Na Hang xóa đói giảm nghèo, làm giàu.

Cách đó không xa, trên những triền đồi ở xã Yên Hoa, hàng trăm ha cam sành đang vào mùa quả chín. Nhờ chuyển đổi từ cây ngô, sắn sang cây ăn quả có giá trị kinh tế cao, người dân xã Yên Hoa đã “đổi đời” từng ngày. Tiêu biểu là HTX Cam sành Yên Hoa – đơn vị tiên phong ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất, chế biến và tiêu thụ sản phẩm.

Anh Hoàng Văn Toản – đại diện HTX, kể lại: “Trước đây, bà con bán cam tươi cho thương lái, giá bấp bênh, nhiều khi bị ép giá. Chúng tôi quyết định đầu tư hệ thống sơ chế, bảo quản lạnh, đồng thời liên kết với sàn thương mại điện tử để chủ động đầu ra”.

HTX hiện có hơn 60 thành viên với tổng diện tích canh tác trên 150 ha cam. Nhờ tuân thủ nghiêm ngặt quy trình canh tác sạch, sản phẩm cam sành Yên Hoa đã đạt tiêu chuẩn OCOP 4 sao, được đưa vào các bếp ăn tập thể tại Hà Nội và các tỉnh phía Bắc. Doanh thu năm 2024 của HTX đạt hơn 12 tỷ đồng, tạo việc làm cho hàng trăm lao động mùa vụ.

Lối ra cho những vùng đất khó

Không chỉ chuyển đổi thành công trong trồng trọt, huyện Na Hang còn có những HTX mạnh về chăn nuôi, nổi bật là HTX Chăn nuôi tổng hợp Hồng Thái, hoạt động ở địa bàn xã cùng tên. Đây là nơi địa hình hiểm trở, giao thông khó khăn, nhưng lại có lợi thế về điều kiện khí hậu mát mẻ, phù hợp để phát triển các giống gà bản địa, lợn đen, dê núi.

Được biết, ban đầu, HTX chỉ nuôi vài chục con gà đồi. Sau khi được huyện hỗ trợ tập huấn kỹ thuật, HTX mở rộng quy mô, đầu tư chuồng trại sinh học, kiểm soát dịch bệnh. Nhờ áp dụng quy trình khép kín từ giống – nuôi – giết mổ – tiêu thụ, đến nay HTX bán ra thị trường gần 50 tấn thịt mỗi năm.

Hiện, HTX tạo việc làm cho gần 40 lao động thường xuyên, doanh thu đạt gần 7 tỷ đồng/năm, lợi nhuận ổn định từ 1–1,5 tỷ đồng. Hồng Thái trở thành điểm tham quan học tập cho nhiều địa phương lân cận.

Một điểm đáng chú ý trong sự chuyển mình của Na Hang chính là việc chính quyền và các HTX chú trọng ứng dụng chuyển đổi số vào sản xuất và tiêu thụ sản phẩm. Từ năm 2022, huyện đã triển khai chương trình hỗ trợ các HTX đưa sản phẩm lên sàn thương mại điện tử, tham gia sàn OCOP và kết nối với các đơn vị phân phối lớn.

Các HTX đang trở thành điểm tựa giúp thành viên, hộ liên kết vươn lên thoát nghèo, phát triển kinh tế.

Huyện cũng xác định chuyển đổi số là giải pháp then chốt để người dân, HTX tiếp cận thị trường, nâng cao giá trị sản phẩm. Thời gian qua, huyện đã hỗ trợ xây dựng mã QR, truy xuất nguồn gốc, nhãn mác cho hơn 100 sản phẩm nông sản chủ lực.

Nhờ đó, nhiều HTX như Phúc Hưng, Yên Hoa, Hồng Thái… đã ký được hợp đồng cung ứng dài hạn với các doanh nghiệp, mở rộng quy mô sản xuất, tránh tình trạng “được mùa, mất giá”.

Tạo nền tảng cho phát triển

Để có được bước tiến như ngày hôm nay, huyện Na Hang đã triển khai đồng bộ các chính sách hỗ trợ phát triển HTX, bao gồm hỗ trợ vay vốn ưu đãi, tập huấn kỹ thuật, xúc tiến thương mại, xây dựng nhà sơ chế, kho bảo quản, hỗ trợ máy móc.

Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP) cũng được huyện chú trọng triển khai, giúp các HTX có thêm cơ hội nâng cấp chất lượng, xây dựng thương hiệu. Tính đến nay, toàn huyện đã có hơn 25 sản phẩm đạt sao OCOP, trong đó nhiều sản phẩm thuộc các HTX tiêu biểu.

Cũng không thể không kể đến các chương trình đồng hành của Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh Tuyên Quang góp phần giúp các HTX phát triển mạnh mẽ, tạo điểm tựa vững chắc cho các thành viên, hộ liên kết nâng cao thu nhập, xóa đói giảm nghèo.

Điển hình, Liên minh HTX Việt Nam đã phối hợp với Liên minh HTX tỉnh Tuyên Quang và chính quyền huyện Na Hang để tư vấn, hỗ trợ thành lập mới hàng chục HTX trong các lĩnh vực nông nghiệp, dược liệu, chăn nuôi, dịch vụ nông thôn. Cung cấp các khóa đào tạo, tập huấn kỹ năng quản trị HTX, kỹ thuật sản xuất an toàn, marketing và thương mại điện tử cho hàng trăm lượt thành viên HTX.

Liên minh HTX Việt Nam cũng phối hợp với Liên minh HTX tỉnh Tuyên Quang, cơ quan chức năng hướng dẫn các HTX xây dựng hồ sơ đánh giá, xếp hạng sản phẩm OCOP, từ đó nâng cao giá trị và thương hiệu sản phẩm đặc sản địa phương như cam sành Yên Hoa, gà đồi Hồng Thái, các loại cây dược liệu của HTX Phúc Hưng…; Hỗ trợ hoàn thiện bao bì, nhãn mác, truy xuất nguồn gốc, tem QR cho các sản phẩm của HTX, đáp ứng tiêu chuẩn thị trường hiện đại.

Ngoài ra, Liên minh HTX Việt Nam đã kết nối các HTX tại Na Hang với hệ thống các trung tâm xúc tiến thương mại, hội chợ OCOP và các sàn TMĐT như voso.vn, postmart.vn… Tổ chức các buổi hội nghị kết nối cung cầu giữa HTX và doanh nghiệp phân phối, từ đó giúp mở rộng thị trường, tránh phụ thuộc vào thương lái.

Với các chính sách đồng hành, hỗ trợ từ ban ngành các cấp, địa phương, từ những mảnh đất hoang hóa, từ những bản làng nghèo khó, người dân Na Hang đang viết nên câu chuyện mới về nghị lực, đổi thay và khát vọng vươn lên. Những HTX tiêu biểu – không chỉ là điểm sáng trong phát triển kinh tế mà còn là hình mẫu để người dân học hỏi, cùng nhau đi lên từ chính thế mạnh bản địa.

Một mùa cam lại chín, một lứa gà lại xuất chuồng, một vụ dược liệu lại đến kỳ thu hái… Câu chuyện làm giàu ở Na Hang vẫn đang tiếp tục, rộn ràng như tiếng gà gáy giữa đại ngàn, sáng lên hy vọng của một vùng quê đang từng ngày đổi mới.

Đông Phong