Sóc Trăng: Nâng tầm giá trị nông sản xanh

Thu hoạch lúa thơm ST trên cánh đồng lớn ở Sóc Trăng.

Sóc Trăng có diện tích tự nhiên hơn 331.180 ha, trong đó đất nông nghiệp 280.384 ha, chiếm 84,66%, đứng thứ năm trong vùng Đồng bằng sông Cửu Long. Tỉnh đang tập trung phát triển kinh tế nông nghiệp đa dạng; trong đó, lúa được xác định là cây trồng chính. Ngành nông nghiệp Sóc Trăng đang tích cực triển khai các giống lúa chất lượng cao, lúa cao sản, đặc sản gắn với ứng dụng các thành tựu khoa học, công nghệ từ sản xuất đến chế biến, bảo quản, tiêu thụ nhằm nâng cao giá trị lúa sau thu hoạch.

Tiến sĩ Trần Tấn Phương, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Sóc Trăng cho biết, toàn tỉnh đã hình thành được một số khu vực sản xuất lúa theo hướng hữu cơ, với diện tích hơn 16.000 ha. Năm 2024, diện tích xuống giống lúa đạt 338.047 ha, sản lượng hơn 2,1 triệu tấn, vượt kế hoạch, tăng 5,21% so với cùng kỳ năm 2023. Hiện Sóc Trăng đã đăng ký tham gia Đề án Phát triển bền vững một triệu héc-ta chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng Đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030, với diện tích 72.000 ha. Hiện tại, tỉnh đã triển khai thí điểm mô hình canh tác lúa tham gia trong đề án trên diện tích 50 ha tại huyện Long Phú, lúa đang phát triển rất tốt.

Sóc Trăng hiện có hơn 74.000 ha nuôi trồng thủy sản, sản lượng đạt khoảng 310.000 tấn/năm, trong đó, sản lượng tôm nuôi nước lợ đạt 212.000 tấn, cá nước ngọt đạt hơn 94.400 tấn và thủy sản khác đạt 3.550 tấn. Đến nay, hầu hết các nông hộ đã áp dụng nhiều mô hình nuôi tôm hiệu quả như: Nuôi tôm hai giai đoạn, nuôi tôm sú lót bạt bờ có hố xi-phông xử lý chất thải, nuôi tôm tuần hoàn khép kín, ứng dụng công nghệ cao. Diện tích nuôi tôm lót bạt trên địa bàn tỉnh đến nay là 4.872 ha. Ngành nông nghiệp đã hỗ trợ cấp 4.065 hồ sơ đăng ký nuôi trồng thủy sản đối với các đối tượng thủy sản nuôi chủ lực, đồng thời tiếp tục tăng cường công tác quản lý vật tư đầu vào trong nuôi trồng thủy sản, nhất là chất lượng tôm giống.

Cùng với lúa-tôm, Sóc Trăng đang chú trọng phát triển cây ăn trái với 29.000 ha trồng xoài, vú sữa, nhãn, bưởi, sầu riêng..., cung cấp cho cả thị trường trong nước và xuất khẩu. Tỉnh đã xây dựng 106 mã vùng trồng các loại cây ăn trái đặc sản, với diện tích hơn 604 ha và cấp hai mã vùng trồng nội địa trên diện tích gần 44 ha đối với cây quýt, dứa (thơm). Đồng thời, Sóc Trăng đã thực hiện liên kết tiêu thụ hơn 894 tấn trái cây, trong đó xuất khẩu hơn 200 tấn vú sữa, bưởi theo chuẩn hữu cơ; VietGAP, GlobalGAP...

Sóc Trăng đang ngày càng đẩy mạnh việc cơ giới hóa trong nông nghiệp, nhất là trong sản xuất lúa. Hợp tác xã nông nghiệp Phước An ở huyện Châu Thành, tỉnh Sóc Trăng đã thực hiện áp dụng quét mã QR hơn 63 ha cánh đồng thông minh để cập nhật thông tin về diện tích, giống lúa, lượng phân bón... Đây cũng là bước truy xuất nguồn gốc, hướng đến việc sản xuất mang tính tập trung, và là việc đưa công nghệ số vào nâng cao năng suất sản xuất nông nghiệp.

Giám đốc Hợp tác xã Lâm Phương Tùng cho biết, khi áp dụng công nghệ này, nông dân có thể theo dõi độ mặn của nguồn nước vào bất cứ thời điểm nào thông qua điện thoại thông minh. Hơn nữa, công nghệ còn cho biết mật độ sâu rầy để bón phân, phun thuốc đạt hiệu quả, tránh lãng phí. Công nghệ này giúp tiết kiệm chi phí sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, so với cách làm truyền thống đã giúp nhà nông giảm từ 20-30% chi phí đầu tư.

Đối với Hợp tác xã Tân Hưng Phú của huyện Long Phú sản xuất gạo ST25 theo chuẩn OCOP, các thành viên thực hiện hoàn toàn việc sạ lúa, bón phân, phun thuốc ở hầu hết ruộng lúa bằng thiết bị bay điều khiển từ xa. Với mỗi héc-ta sử dụng máy bay trong khâu gieo sạ, bón phân và phun thuốc, nông dân tiết kiệm từ 1,5 - 2 triệu đồng so với phương thức thủ công.

Hiện Sóc Trăng có 141 thiết bị bay dùng để gieo sạ lúa, phun thuốc bảo vệ thực vật và bón phân trên ruộng lúa, kể cả các vườn cây ăn trái, rau màu; 650 máy gặt đập liên hợp để gặt lúa cho toàn bộ diện tích hơn 330.380 ha lúa trong kế hoạch sản xuất hằng năm; hơn 130 máy cuộn rơm và số rơm cuộn được dùng làm thức ăn cho trâu bò, trồng nấm, ủ gốc cây trồng... Bên cạnh số lượng máy cấy hiện đại thực hiện các công đoạn cấy lúa tại các cánh đồng lớn, Sóc Trăng còn có hàng nghìn chiếc máy cày bảo đảm đủ máy làm đất cho nông dân trước khi gieo sạ.

Tiến sĩ Lâm Văn Mẫn, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Sóc Trăng cho biết, Sóc Trăng đặt mục tiêu đưa khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là đột phá quan trọng hàng đầu. Mục tiêu phấn đấu của tỉnh là duy trì sản lượng lúa đạt 2,13 triệu tấn, trong đó lúa đặc sản, lúa chất lượng cao chiếm hơn 93%; phát triển diện tích cây ăn trái hơn 29.000 ha; sản lượng tôm nuôi nước lợ đạt hơn 212.000 tấn/năm; giá trị sản phẩm thu hoạch trên 1 ha đất trồng trọt và nuôi trồng thủy sản đạt hơn 233 triệu đồng/ha/năm.

Để đạt mục tiêu và thực hiện hiệu quả các dự án, đề án tại tỉnh, Sóc Trăng hướng tới việc phối hợp cùng các địa phương nhân rộng các mô hình hiệu quả, ứng dụng công nghệ nhằm nâng cao năng suất và bảo vệ môi trường.

Quy hoạch tỉnh Sóc Trăng thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 đề ra phương hướng phát triển ngành nông nghiệp theo hướng xanh, bền vững, hiện đại gắn với Chương trình xây dựng nông thôn mới, đáp ứng các yêu cầu thị trường trong và ngoài nước.

Hình thành vùng chuyên canh các mặt hàng chủ lực, thế mạnh của tỉnh với quy mô thích hợp. Đồng thời, ứng dụng khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số vào sản xuất nông, lâm nghiệp và nuôi trồng, khai thác, đánh bắt thủy, hải sản; cải tiến, phát triển giống cây trồng, vật nuôi, thủy sản thích ứng với biến đổi khí hậu, điều kiện thổ nhưỡng và nhu cầu của thị trường...

Bài và ảnh: NGUYỄN PHONG