Sắp quan sát được 7 hành tinh thẳng hàng ngoạn mục trên bầu trời đêm

Hội Thiên văn Hà Nội (HAS) cho biết, vvào tối ngày 28/2, cả bảy hành tinh trong Hệ Mặt trời - Sao Thổ, Sao Thủy, Sao Hải Vương, Sao Kim, Sao Thiên Vương, Sao Mộc và Sao Hỏa - sẽ cùng xuất hiện trên bầu trời cùng một lúc. Các hành tinh này sẽ xếp thẳng hàng, tạo nên một cảnh tượng ngoạn mục. Hiện tượng tạo nên một "đoàn diễu hành hành tinh" có thể quan sát được từ Trái đất.

Mặc dù hiện tượng 4 hoặc 5 hành tinh thẳng hàng xảy ra khá thường xuyên, nhưng 6 hoặc 7 hành tinh thẳng hàng lại vô cùng hiếm hoi. Thông thường, một vài hành tinh có thể xuất hiện cùng phía với Mặt trời, nhưng việc hầu hết hoặc toàn bộ các hành tinh thẳng hàng như vậy lại rất hiếm thấy.

Các hành tinh xếp thẳng hàng là hiện tượng thiên văn kỳ thú hiếm gặp.

Dù vậy, hình ảnh các hành tinh xếp thành một hàng thẳng tắp như trong các biểu đồ Hệ Mặt trời không thực sự xảy ra trong thực tế. Thay vào đó, chúng chỉ sắp xếp theo một đường 'tưởng tượng' trên bầu trời khi quan sát từ Trái Đất.

Tất cả các hành tinh trong Hệ Mặt trời quay quanh Mặt trời trên một mặt phẳng gọi là hoàng đạo. Dù quỹ đạo của một số hành tinh hơi nghiêng, chúng vẫn di chuyển theo một trật tự nhất định, giống như các rãnh trên đĩa than.

Hiện tượng này xảy ra do cách các hệ sao hình thành. Khi một ngôi sao ra đời, nó kéo theo một đĩa vật chất xoay quanh. Từ đó, các hành tinh được tạo thành và tiếp tục quay quanh ngôi sao theo quỹ đạo ổn định.

Đôi khi, các hành tinh di chuyển đến cùng một phía của Mặt trời, khiến chúng ta có thể nhìn thấy chúng cùng lúc trên bầu trời. Và vào tối ngày 28 tháng 2, hiện tượng hiếm có này sẽ xuất hiện.

Vào tháng 6/2024 ghi nhận 6 hành tinh xuất hiện gần như thẳng hàng trên bầu trời vào lúc rạng sáng. Còn vào tháng 3-2023, 5 hành tinh đã xếp thẳng hàng dưới Mặt trăng, tạo nên một cảnh tượng tuyệt đẹp trên bầu trời đêm.

Năm 2025, con số hành tinh "diễu hành" tối đa được quan sát sẽ lên đến 7. Ở thời điểm hiện tại, 6 hành tinh đã xuất hiện trong đội hình này và sao Thủy sẽ là mảnh ghép cuối cùng khi ló dạng trên đường chân trời vào cuối tháng này.

Tuy nhiên trong buổi "diễu hành", không phải tất cả các hành tinh đều có thể quan sát bằng mắt thường. Sao Hải Vương và sao Thiên Vương sẽ cần đến ống nhòm hoặc kính thiên văn mới nhìn rõ.

Thời điểm lý tưởng nhất để chiêm ngưỡng hiện tượng này là ngay sau khi Mặt trời lặn, khi những vì sao bắt đầu lấp lánh trên bầu trời.

Ngay cả những người sống tại các thành phố có mức độ ô nhiễm ánh sáng cao vẫn có thể nhìn thấy phần lớn các hành tinh trong hiện tượng này. Tuy nhiên, để có tầm nhìn tốt nhất, các chuyên gia khuyến nghị cần tìm đến những khu vực ít ánh sáng nhân tạo.

Sự kiện này mang đến cơ hội hiếm có để quan sát nhiều hành tinh cùng lúc trong một đội hình rõ ràng trên bầu trời đêm.

Sự kiện thẳng hàng lớn tiếp theo sẽ diễn ra vào cuối tháng 10/2028, khi ít nhất 5 hành tinh cùng xuất hiện. Một đợt đáng chú ý khác sẽ xảy ra vào tháng 2/2034. Tuy nhiên, những người yêu thích thiên văn sẽ phải chờ đến năm 2040 mới có thể chứng kiến sự kiện 7 hành tinh thẳng hàng tương tự lần này.

Tô Hội