Sao ngân hàng chỉ bán vàng ở Hà Nội, Tp.HCM mà không bán khắp cả nước?

Sáng 11/11, Quốc hội tiến hành chất vấn và trả lời chất vấn nhóm vấn đề thứ nhất thuộc lĩnh vực ngân hàng. Theo đó, có 72 đại biểu đăng ký chất vấn Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng.

Đấu thầu vàng không mang lại hiệu quả cao

Đặt câu hỏi đến Thống đốc, đại biểu Lưu Văn Đức (đoàn Đắk Lắk) cho biết, tháng 4/2024, Chính phủ đưa ra nhiều giải pháp quản lý thị trường vàng, trong đó giao cho Ngân hàng Nhà nước và các cơ quan liên quan khẩn trương bình ổn và quản lý thị trường.

"Đề nghị Thống đốc cho biết thời gian qua đã thực hiện yêu cầu trên như thế nào và tác động đến giá vàng và thị trường vàng trong hiện tại và tương lai sẽ ra sao?", ông Đức chất vấn.

Đại biểu Lưu Văn Đức (Ảnh: Media Quốc hội).

Trả lời, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho biết, đối với việc bình ổn giá vàng, có thể nói, thị trường Việt Nam biến động là diễn biến chung với các nước trên thế giới.

Ngân hàng Nhà nước đã tham mưu trình Chính phủ ban hành Nghị định 24 và thực hiện các giải pháp ổn định từ năm 2013. Nhưng từ năm 2014 đến năm 2019, thị trường vàng tương đối ổn định và nhu cầu giảm. Bắt đầu từ năm 2021, giá vàng thế giới tăng cao và theo đó diễn biến giá tăng kéo theo.

Tuy nhiên, từ năm 2021 đến tháng 6 vừa qua, Ngân hàng Nhà nước chưa can thiệp thị trường. Nhưng từ tháng 6/2024, giá vàng quốc tế lập đỉnh cao. Trước khi can thiệp, giá vàng khoảng 2.300 - 2.400 USD/ounce. Chênh lệch giá vàng giữa quốc tế và trong nước tăng cao, Chính phủ đã chỉ đạo quyết liệt về vấn đề này.

Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng trả lời chất vấn sáng 11/11 (Ảnh: Media Quốc hội).

Bà Hồng cho biết, Ngân hàng Nhà nước căn cứ trên cơ sở pháp luật hiện hành, tổ chức đấu thầu vàng. Đây là giải pháp Ngân hàng Nhà nước thực hiện khá hiệu quả năm 2013. Nhưng năm 2024, qua 9 phiên, chênh lệch giữa giá trong nước và quốc tế vẫn tương đối cao.

"Để thực hiện thu hẹp nhanh khoảng cách chênh lệch giá vàng, Ngân hàng Nhà nước chuyển sang phương án bán vàng trực tiếp thông qua 4 ngân hàng thương mại Nhà nước và SJC. Từ đó, chênh lệch đang từ mức 15-18 triệu đồng/lượng xuống còn 3-4 triệu đồng/lượng", bà Hồng nói.

Thống đốc nhấn mạnh, thị trường vàng tiếp tục có diễn biến khó lường, phức tạp. "Việt Nam là quốc gia không sản xuất vàng, nên việc can thiệp phụ thuộc vào nhập khẩu vàng. Ngân hàng Nhà nước sẽ tiếp tục theo dõi diễn biến và đưa ra chính sách phù hợp", Thống đốc nêu rõ.

Doanh nghiệp không mua vàng của cá nhân vì để cân đối tài chính

Tranh luận, Đại biểu Phạm Văn Hòa (đoàn Đồng Tháp): Việc bán vàng miếng điều tiết, bán không mua, dân muốn bán mà không mua thì bán ở đâu? Ngân hàng bán thì chỉ ở Hà Nội và Tp.HCM mà không bán khắp cả nước? Ngân hàng không mua thì các cửa hàng cũng không mua khiến người dân phải bán vàng ở thị trường đen.

Đại biểu đề nghị ngân hàng xem xét mua lại vàng miếng từ người dân để tạo điều kiện thuận lợi cho họ khi cần bán vàng.

Đại biểu Quốc hội Phạm Văn Hòa (Ảnh: Media Quốc hội).

Trả lời, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho biết, Ngân hàng Nhà nước không tăng cung vàng miếng ra ngoài thị trường bởi NHNN là độc quyền sản xuất vàng miếng. Trong bối cảnh và nhu cầu gia tăng, Ngân hàng Nhà nước cũng chưa đặt vấn đề mua lại. Ngoài ra, với 4 ngân hàng thương mại Nhà nước khi bán vàng trong giai đoạn này, Ngân hàng Nhà nước thực hiện chủ yếu nhằm mục đích tăng cung vàng.

Theo Thống đốc, trong hệ thống kinh doanh mua bán vàng miếng hiện có 22 tổ chức tín dụng và 16 doanh nghiệp kinh doanh mua bán vàng miếng. Các ngân hàng và doanh nghiệp này hoàn toàn mua bán vàng miếng bình thường.

"Câu chuyện doanh nghiệp không mua vàng miếng của cá nhân có thể vì để cân đối tài chính", Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho biết.

Về việc chỉ thực hiện chính sách ở Hà Nội và Tp.HCM, bà Hồng cho biết Ngân hàng Nhà nước chỉ cấp phép với doanh nghiệp kinh doanh mua bán vàng miếng chứ không có quy định bắt buộc là phải ở địa điểm nào. Bản thân doanh nghiệp và các tổ chức tín dụng sẽ tự xem xét, đánh giá trên nhu cầu ở các tỉnh, thành và mở các địa điểm mua bán vàng miếng.

"Qua tổng hợp từ chi nhánh ngân hàng các tỉnh, thành phố, nhu cầu mua bán vàng chủ yếu là ở Hà Nội, Tp.HCM và đô thị lớn. Tỉnh thành trong cả nước hầu như không có hiện tượng giữ vàng hoặc xếp hàng mua vàng", bà Hồng nói.

Sẽ lập sàn giao dịch vàng "ở thời điểm phù hợp"

Cũng về vấn đề vàng, đại biểu Đỗ Huy Khánh (đoàn Đồng Nai) nêu vấn đề, hiện nay thế giới có nhiều nước thị trường phát triển cho phép lập sàn giao dịch vàng, thu hút nguồn lực vàng, mang lại nhiều cơ hội cho nhà đầu tư trong nước. Đại biểu hỏi, Ngân hàng Nhà nước có kế hoạch đề xuất Chính phủ lập sàn giao dịch vàng hay không?

Đại biểu Đỗ Huy Khánh (Ảnh: Media Quốc hội).

Trả lời, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho hay, một số nước đã thành lập sàn giao dịch vàng như Trung Quốc lập sàn vàng tại Thượng Hải. Nhưng cũng có nước không làm vậy. Lập sàn vàng có mặt tích cực là giao dịch minh bạch, nhu cầu mua bán của người dân, doanh nghiệp, chủ thể sẽ thuận lợi hơn.

Tuy nhiên, theo bà Hồng, để lập sàn vàng đòi hỏi phải đầu tư về cơ sở hạ tầng. Việt Nam không phải là sản xuất vàng. Vậy nên khi vàng giao dịch giữa các chủ thể trên thị trường cũng phải nhập từ thị trường vàng quốc tế.

Theo bà Hồng, để lập sàn giao dịch vàng, Ngân hàng Nhà nước sẽ cùng với các bộ ngành nghiên cứu, đánh giá tác động một cách kỹ lưỡng để tham mưu, đề xuất Chính phủ ở thời điểm phù hợp và phù hợp với bối cảnh Việt Nam.

Nguyễn Thu Huyền