RedNote – ứng dụng Trung Quốc đang 'chiếm sóng' nước Mỹ sau lệnh cấm TikTok

Trong bối cảnh TikTok đối mặt với nguy cơ bị cấm tại Mỹ, nhiều người Mỹ đã tìm đến một nền tảng khác để thay thế. Thay vì chuyển sang các ứng dụng phổ biến như Instagram Reels hay YouTube Shorts, một số lượng đáng kể người dùng lại lựa chọn RedNote, ứng dụng video ngắn của Trung Quốc vốn trước đây ít được biết đến ở phương Tây. Điều này không chỉ làm dấy lên cuộc thảo luận về ảnh hưởng của Trung Quốc đối với không gian mạng của Mỹ mà còn mở ra một kênh giao tiếp mới giữa người dùng hai quốc gia.

RedNote đã nhanh chóng trở thành nơi giao thoa giữa người Mỹ và người Trung Quốc. Những người dùng tại Trung Quốc gọi những người mới đến từ Mỹ là "người tị nạn TikTok" và sẵn sàng cung cấp các bài học ngôn ngữ, hướng dẫn về văn hóa cũng như các quy tắc ứng xử trên nền tảng này. Trong khi đó, nhiều người Mỹ bất ngờ khi có cơ hội tìm hiểu về cuộc sống hằng ngày ở Trung Quốc, từ những phong tục truyền thống đến xu hướng thời trang hay ẩm thực. Một số người thậm chí còn lên tiếng kêu gọi sự tôn trọng đối với nền tảng mới của họ, tránh việc biến nó thành một nơi gây tranh cãi như từng xảy ra với TikTok.

Liệu RedNote có giúp hàn gắn quan hệ Mỹ-Trung sau lệnh cấm TikTok - Ảnh: Getty

Tuy nhiên, sự thay đổi này không chỉ đơn thuần là một xu hướng công nghệ, mà còn phản ánh một phần phản ứng của công chúng đối với chính sách của chính phủ Mỹ. Theo Meghan Murphy, học giả tại Viện Chính sách xã hội châu Á, nhiều người dùng xem việc chuyển sang RedNote như một hành động phản kháng chính trị.

"Họ muốn nói với chính phủ rằng nếu TikTok bị cấm vì có liên hệ với Trung Quốc, thì họ sẽ chuyển sang một ứng dụng còn có liên hệ sâu hơn với nước này", Murphy chia sẻ với Newsweek.

RedNote có thể thay đổi nhận thức giữa người dân Mỹ và Trung Quốc?

Trong nhiều năm, chính sách quản lý internet chặt chẽ của Trung Quốc đã khiến người dân hai nước khó có cơ hội giao tiếp trực tiếp với nhau. "Vạn Lý Trường Thành trên mạng" - hệ thống kiểm duyệt mạng internet của Trung Quốc - chặn nhiều nền tảng phổ biến ở phương Tây, trong khi người Mỹ thường ít có cơ hội tiếp xúc với nội dung đến từ Trung Quốc.

Theo Oscar Zhou, giảng viên nghiên cứu truyền thông tại Đại học Kent (Anh), sự xuất hiện của RedNote như một nền tảng kết nối có thể là lần đầu tiên sau nhiều thập kỷ công dân hai quốc gia có thể trao đổi văn hóa trực tiếp trên quy mô lớn.

Sự kết nối này đã mở ra những góc nhìn mới. Một số người Mỹ bắt đầu hiểu hơn về cuộc sống ở Trung Quốc, trong khi người Trung Quốc có thể tiếp cận nhiều hơn với cách suy nghĩ của người phương Tây. Đáng chú ý, một số cá nhân đã tận dụng cơ hội này để kết nối với các cộng đồng mà trước đây họ chưa từng tiếp xúc. Zhou cho biết anh đã hỗ trợ một người bạn, một influencer LGBTQ+ tại Trung Quốc, dịch các video sang tiếng Anh để thu hút thêm những người Mỹ quan tâm đến cộng đồng này.

Tuy nhiên, việc trao đổi văn hóa trên RedNote cũng có những rào cản nhất định. Một số người dùng nhận thấy rằng nội dung được hiển thị trên nền tảng này có thể bị kiểm soát để phù hợp với các quy định của chính phủ Trung Quốc. Một số cáo buộc cho rằng RedNote có thể tạo ra các địa chỉ IP riêng biệt để phân tách nội dung giữa người dùng Mỹ và Trung Quốc, hạn chế khả năng tiếp cận thông tin một cách hoàn toàn tự do.

Bên cạnh đó, Trung Quốc có thể coi sự gia tăng người dùng Mỹ trên RedNote là một cơ hội để quảng bá hình ảnh của đất nước. Theo Murphy, nhiều người Mỹ sử dụng RedNote đã tiếp xúc với những câu chuyện phản bác các cáo buộc về hệ thống tín dụng xã hội của Trung Quốc hoặc tình hình nhân quyền của người Duy Ngô Nhĩ. Ngược lại, người Trung Quốc có thể xem các nội dung miêu tả về tội phạm súng đạn hay những bất ổn xã hội ở Mỹ, từ đó củng cố quan điểm rằng "Trung Quốc là một quốc gia ổn định hơn".

Liệu RedNote có thể tác động đến quan hệ Mỹ - Trung?

Dù RedNote có thể tạo ra một cầu nối văn hóa, nhưng câu hỏi đặt ra là liệu nó có đủ sức ảnh hưởng để làm dịu đi mối quan hệ căng thẳng giữa hai quốc gia hay không. Trong lịch sử, sự giao lưu văn hóa thường được xem là một công cụ quan trọng giúp cải thiện quan hệ quốc tế. Tuy nhiên, trong trường hợp này, sự tương tác giữa công dân hai nước trên RedNote có thể chỉ là một hiện tượng ngắn hạn.

Theo chuyên gia Murphy, RedNote khó có thể tạo ra "sự thay đổi lâu dài" bởi nhiều yếu tố. Nếu TikTok tiếp tục hoạt động tại Mỹ, người dùng có thể sẽ quay lại nền tảng quen thuộc này. Ngoài ra, RedNote cũng có thể đối mặt với nguy cơ bị cấm tại Mỹ nếu chính phủ Mỹ coi đây là một mối đe dọa an ninh tương tự như TikTok. Các vấn đề về quyền riêng tư và bảo mật dữ liệu vẫn là mối quan ngại lớn đối với nhiều người dùng phương Tây.

Dù vậy, hiện tượng RedNote có thể đã mở ra một chương mới trong nhận thức giữa người dân hai nước. Việc hàng nghìn người Mỹ chủ động tìm hiểu về văn hóa Trung Quốc qua một nền tảng truyền thông xã hội của nước này có thể là một dấu hiệu cho thấy nhu cầu giao lưu giữa hai quốc gia vẫn tồn tại, bất chấp căng thẳng chính trị.

"Tôi hy vọng rằng khoảnh khắc văn hóa này sẽ khuyến khích nhiều người Mỹ tìm hiểu thêm về Trung Quốc, học tiếng Quan Thoại và theo đuổi các mối quan hệ thực sự với công dân Trung Quốc khi có thể. Tuy nhiên, RedNote không nên được xem là giải pháp lâu dài. Nếu thực sự muốn thúc đẩy kết nối giữa hai nước, điều cần thiết là giảm bớt những rào cản về thông tin và giao lưu, điều mà hiện nay vẫn rất khó xảy ra", Murphy nói.

Hoàng Vũ