Quyết liệt trong cẩn trọng

Việc phá dỡ công trình Hàm cá mập và định hướng tạo lập không gian công cộng quanh hồ Hoàn Kiếm đã nhận được sự quan tâm đặc biệt của người dân và giới chuyên môn. Dưới lăng kính của nhiều chuyên gia, đây là cơ hội để tạo dựng một không gian giá trị, một địa điểm mang tính biểu tượng của Thủ đô nghìn năm văn hiến.

Kiến trúc sư Trần Huy Ánh, Ủy viên Thường vụ Hội Kiến trúc sư Hà Nội cho biết: “Quyết định của thành phố là điều đã được mong chờ từ rất lâu rồi và nhiều khi tưởng chừng không thể thay đổi, không thể làm được”.

Những ngày này, có khá nhiều người dân Hà Nội và khách du lịch đã đến chụp ảnh, ghi lại hình ảnh tòa nhà Hàm cá mập trước khi công trình bị phá dỡ. Không khó để dự đoán rằng, khi dự án được hoàn thành, trên các mạng xã hội sẽ xuất hiện trào lưu (hot trend) “ngày ấy-bây giờ” với những hình ảnh được ghi lại tại công trình Hàm cá mập và hình ảnh quảng trường Đông Kinh-Nghĩa Thục mới.

Chị Đặng Quỳnh Dung (sống tại 91 phố Thợ Nhuộm, quận Hoàn Kiếm) chia sẻ: “Khi biết thành phố sẽ phá bỏ tòa nhà này, tôi cùng bạn bè đã tranh thủ đến chụp ảnh kỷ niệm. Dù cũng có chút tiếc nuối nhưng chúng tôi rất háo hức chờ đợi một không gian quảng trường Đông Kinh-Nghĩa Thục và hồ Gươm với diện mạo mới, rộng rãi, khang trang hơn”. Bác Dương Đức Tâm (ở phố Điện Biên Phủ, quận Ba Đình) kiến nghị thành phố nên triển khai dự án mở rộng không gian hồ Hoàn Kiếm một cách tổng thể, chỉn chu, trong thời gian nhanh nhất có thể, bởi đây là điểm đến văn hóa, vui chơi ưa thích của người dân Thủ đô và khách du lịch.

Ông Nguyễn Trọng Kỳ Anh, Giám đốc Sở Quy hoạch-Kiến trúc cho biết, khu vực quảng trường này sẽ đáp ứng được tiêu chí rất quan trọng mà Bộ Chính trị đã xác định cho Hà Nội, đó là phát triển không gian văn hóa, công nghiệp văn hóa trong tương lai gần. Sau khi hạ giải công trình Hàm cá mập, khu vực quảng trường sẽ có diện tích khoảng gần 12.000 m2.

Không chỉ là di sản, không gian hồ Hoàn Kiếm, quảng trường Đông Kinh-Nghĩa Thục cũng như các công trình, cảnh quan có giá trị sẽ góp phần định vị cho tương lai của thành phố. Chính vì vậy, nhiều chuyên gia cho rằng cần có sự thận trọng khi ứng xử với không gian khu vực quảng trường Đông Kinh-Nghĩa Thục nói riêng cũng như khu vực hồ Hoàn Kiếm nói chung bởi đây là một không gian, một tài sản vô giá về giá trị văn hóa và tinh thần. Vượt qua những điều có thể đong đếm của một tài sản, bất động sản, thành phố đã quyết định dỡ bỏ công trình Hàm cá mập. Việc thiết kế không gian, cải tạo cần bảo đảm rằng không làm mất đi bản sắc vốn có, tránh lặp lại sai lầm của những công trình thiếu phù hợp trong quá khứ.

Dưới góc nhìn về quy hoạch, quảng trường Đông Kinh-Nghĩa Thục được giới chuyên môn đánh giá là rất đặc biệt. Kiến trúc sư Phạm Thanh Tùng, Chánh văn phòng Hội Kiến trúc sư Việt Nam cho rằng, kết nối với phố Hàng Gai, Hàng Đào, khu vực này tạo ra một quảng trường rất độc đáo. Nằm giữa hai di tích quốc gia quan trọng -

hồ Hoàn Kiếm (phía bắc) và khu phố cổ (phía nam), quảng trường có vai trò như trái tim của quận Hoàn Kiếm, kết nối không gian tự nhiên với không gian đô thị lịch sử.

Với một quyết tâm lớn, Hà Nội sẽ triển khai rất nhanh giai đoạn 1 của dự án đầu tư khu vực phía đông hồ Hoàn Kiếm và khu vực quảng trường Đông Kinh-Nghĩa Thục, bao gồm: Phá dỡ và làm sạch mặt bằng công trình Hàm cá mập trước dịp 30/4, hoàn thành công tác giải phóng mặt bằng và công tác đầu tư xây dựng phần nổi quảng trường vào ngày 2/9/2025. Tuy nhiên, sự quyết liệt cần song hành với sự thận trọng. Và điều không thể thiếu đó là sự đồng hành của cộng đồng, giới chuyên gia và chính quyền.

Cũng cần lưu ý rằng, khi dỡ bỏ một tòa nhà quy mô như Hàm cá mập, những công trình đang bị che khuất, những xộc xệnh của các khu phố sẽ lộ diện. Do đó, thành phố và quận Hoàn Kiếm cũng cần tính đến những giải pháp để cải tạo những khu phố cận kề với quảng trường.

MINH THU - NGUYÊN TRANG