Quan lại Trung Hoa xưa được thưởng Tết thế nào?

Theo các nhà nghiên cứu lịch sử, hoàng đế Trung Quốc bắt đầu thưởng Tết cho văn võ bá quan từ thời kỳ Đông Hán (25 - 220). Thưởng Tết bằng tiền khi đó được gọi là "Lạp Tứ".

Vào tháng Chạp hàng năm, hoàng đế sẽ ban thưởng cho đại tướng quân, tam công đại thần 200.000 xu tiền đồng (tức khoảng 100.000 Nhân dân tệ ngày nay).

Đây là khoản thưởng Tết rất cao. Bởi lẽ, tổng 12 tháng lương của đại tướng quân hay tam công đại thần đều không bằng số tiền thưởng. Dưới các triều đại phong kiến Trung Quốc, thưởng Tết nhiều hay ít phụ thuộc vào chức vụ và cấp bậc của mỗi quan viên trong triều.

Những đại thần đức cao vọng trọng trong triều sẽ được hoàng đế thưởng tết lớn. Trong khi đó, những quan viên nhỏ ở địa phương thì được thưởng số tiền khá khiêm tốn.

Đến thời nhà Tần (năm 221 trước Công nguyên đến năm 206 trước Công nguyên) và nhà Hán (202 trước Công nguyên đến năm 9 sau Công nguyên), số tiền thưởng Tết mà hoàng đế ban cho quan lại được lấy từ nguồn thu bán phế liệu.

Công văn thời đó được viết trên thẻ tre rồi đặt trong túi làm từ vải gai hoặc tơ lụa rồi đưa tới các địa phương. Sau khi quan lại địa phương nhận được văn kiện, túi vải trở thành phế liệu và được tích trữ đến cuối năm rồi đem bán lấy tiền. Số tiền này được quan lại các nơi gửi về triều đình rồi được hoàng đế thưởng Tết cho văn võ bá quan.

Vào thời nhà Đường (618 - 907) và nhà Tống (960 - 1279), tiền thưởng Tết của quan lại cấp thấp chủ yếu dựa vào cho vay lãi. Cụ thể, dưới thời nhà Đường, triều đình mỗi năm sẽ cấp một "số vốn"nhất định cho từng địa phương để cho người dân vay với lãi suất nhất định.

Phần lãi sẽ được triều đình thu về một ít trong khi phần còn lại cấp làm ngân sách hoạt động cho địa phương. Số tiền này trở thành nguồn thưởng Tết của quan lại trong vùng.

Đến thời nhà Minh và nhà Thanh, triều đình không thưởng Tết cho quan lại. Thay vào đó, những quan lại nhỏ ở các địa phương sẽ "thu tiền thưởng" từ người dân, đặc biệt là những người làm ăn phát đại.

Quan lại nhỏ sẽ biếu tiền Tết, quà Tết là những thứ giá trị như vàng bạc, châu báu... cho các quan lớn ở kinh thành nhằm được họ che chở, giúp đường quan lộ rộng mở. (*Ảnh trong bài mang tính minh họa).

Mời độc giả xem video: Bí quyết khiến Hoàng đế dù ăn sơn hào hải vị cũng không béo phì.

Tâm Anh (TH)