Phòng ngừa sốt rét quay trở lại sau loại trừ

Sốt rét là bệnh truyền nhiễm do ký sinh trùng Plasmodium gây ra, lây qua muỗi Anopheles. Ảnh: Freepik.

Cuối năm 2023, Đồng Nai đã được Viện Sốt rét - Ký sinh trùng côn trùng Trung ương công nhận loại trừ sốt rét trên quy mô toàn tỉnh. Tuy nhiên, trên địa bàn vẫn còn ghi nhận 1-2 ca bệnh sốt rét ngoại lai.

Sau loại trừ sốt rét, Đồng Nai vẫn tiếp tục duy trì các biện pháp phòng ngừa giúp tránh nguy cơ tái phát, để bảo vệ sức khỏe cộng đồng và duy trì những thành quả đã đạt được trong công tác chống sốt rét.

Huyện Vĩnh Cửu là một trong những huyện trọng điểm được hưởng lợi từ Dự án phòng chống sốt rét (Quỹ Toàn Cầu, RAI..) nên các hoạt động của Chương trình phòng chống sốt rét được quan tâm, đầu tư kinh phí thực hiện đã góp phần làm tăng hiệu quả của chương trình.

“Đặc biệt từ năm 2019 đến nay toàn huyện không phát hiện trường hợp sốt rét nội địa nào. Với những kết quả đã đạt được, năm 2023 Sở Y tế Đồng Nai đã ra quyết định công nhận huyện Vĩnh Cửu hoàn thành loại trừ bệnh sốt rét. Theo đó, huyện Vĩnh Cửu chính thức chuyển từ giai đoạn loại trừ sốt rét sang giai đoạn phòng ngừa sốt rét quay trở lại sau loại trừ”, bác sĩ chuyên khoa II Hồ Văn Hoài, Giám đốc Trung tâm Y tế huyện Vĩnh Cửu, nói.

Trung tâm Y tế huyện Vĩnh Cửu tổ chức truyền thông lưu động Ngày Thế giới phòng, chống Sốt rét 25/4.

Theo điều tra đánh giá của Viện sốt rét - Ký sinh trùng - Côn trùng TP.HCM tại huyện Vĩnh Cửu về độ nhạy cảm của muỗi với hóa chất phun và tẩm màn, kết quả cho thấy chưa có tình trạng kháng hóa chất của muỗi truyền bệnh sốt rét, đây là một trong những yếu tố thuận lợi trong công tác phòng ngừa sốt rét quay trở lại của huyện Vĩnh Cửu.

Tuy nhiên theo kết quả điều tra véc tơ truyền bệnh sốt rét định kỳ hàng năm do Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh (CDC Đồng Nai) thực hiện, cho thấy vẫn còn véc tơ chính truyền bệnh sốt rét lưu hành là An.Dirus, đây lại là yếu tố nguy cơ lớn cho phòng ngừa sốt rét sau loại trừ.

Bên cạnh đó địa bàn huyện Vĩnh Cửu còn giáp ranh tỉnh Bình Phước (tỉnh chưa loại trừ sốt rét), và tại một số xã thuộc vùng lưu hành sốt rét, người dân vẫn còn đi làm rừng, nương rẫy nên nguy cơ muỗi đốt vẫn còn.

“Kết quả điều tra phát hiện véc tơ chính truyền bệnh sốt rét cùng với tình hình dân di biến động khó kiểm soát, nhất là tình trạng người dân đi lao động tự do giáp ranh tỉnh Bình Phước (nơi có sốt rét lưu hành) sẽ làm tăng nguy cơ mắc sốt rét dẫn đến nguy cơ dịch sốt rét tại huyện Vĩnh Cửu có thể xảy ra bất cứ lúc nào. Ngoài ra địa bàn huyện còn có lực lượng lớn kiểm lâm thuộc Khu bảo tồn thiên nhiên văn hóa tỉnh Đồng Nai thường xuyên đi rừng, ngủ rừng nguy cơ bị muỗi đốt vẫn còn cao. Do vậy, công tác phòng ngừa sốt rét quay trở lại sau loại trừ tại huyện vẫn được coi là một nhiệm vụ trọng tâm”, bác sĩ Hoài thông tin thêm.

Với mục tiêu: Không có trường hợp mắc sốt rét nội tại; 100% trường hợp mắc sốt rét ngoại lai được phát hiện sớm và điều trị theo đúng phác đồ của Bộ Y tế ban hành; Không để dịch sốt rét xảy ra; 11 huyện, thành phố thực hiện phòng ngừa sốt rét quay trở lại sau loại trừ. Đồng Nai thực hiện đồng loạt, định kỳ các hoạt động: Giám sát dịch tễ, điều tra côn trùng truyền bệnh sốt rét, thực hiện kỹ thuật lấy lam máu, nhuộm lam soi kính hiển vi tìm ký sinh trùng sốt rét.

Xác định việc nâng cao nhận thức cho người dân về phòng, chống sốt rét là yếu tố quan trọng để hạn chế thấp nhất người mắc sốt rét lâm sàng, không lây lan thành dịch bệnh.

“Hàng năm CDC Đồng Nai xây dựng kế hoạch để bảo đảm theo các mục tiêu của Bộ Y tế, Viện Sốt rét - Ký sinh trùng - Côn trùng Trung ương; phát triển và củng cố hệ thống giám sát, đánh giá từ tỉnh xuống đến cơ sở; xây dựng quy trình và hướng dẫn theo dõi giám sát cho từng tuyến; tăng cường quản lý và giám sát chặt chẽ vùng có dân di biến động; thực hiện chiến dịch phun tẩm hóa chất cho các hộ dân sống trong vùng sốt rét lưu hành. Đồng thời chỉ đạo, hướng dẫn trung tâm y tế các huyện, thành phố chủ động trong công tác giám sát ký sinh trùng sốt rét thường xuyên; tăng cường công tác tuyên truyền về phòng, chống bệnh sốt rét; cung cấp tài liệu, hướng dẫn nội dung tuyên truyền cho trung tâm y tế các huyện, thành phố tổ chức tuyên truyền phòng, chống sốt rét tại các trạm y tế địa phương”, bác sĩ Lương Thị Hiên, Phụ trách khoa Ký sinh trùng - Côn trùng , CDC Đồng Nai, cho biết.

Sốt rét là bệnh nguy hiểm nhưng có thể phòng ngừa và điều trị khỏi. Chính vì vậy, để giảm số ca mắc, việc phòng chống muỗi truyền bệnh vẫn được xem là biện pháp hữu hiệu nhất.

Hàng năm, vào ngày thế giới phòng chống Sốt rét 25/4, các địa phương đều phát động chiến dịch truyền thông phòng chống sốt rét; tăng cường vận động nhân dân tích cực làm tốt vệ sinh môi trường. Mỗi người dân, mỗi hộ gia đình cần chủ động áp dụng các biện pháp phòng bệnh chủ động như: ngủ màn phòng tránh muỗi đốt; thực hiện các biện pháp diệt muỗi và triệt phá nơi trú ẩn của muỗi; thường xuyên vệ sinh môi trường, phát quang bụi rậm, khơi thông cống rãnh, di rời chuồng gia súc ra xa nhà...; trường hợp nghi ngờ mắc bệnh sốt rét phải đến cơ sở y tế gần nhất để được khám, xét nghiệm và điều trị kịp thời; không tự điều trị bệnh sốt rét tại nhà.

Mai Chi - Quế Chi

Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Đồng Nai