Phi công 'Ace' của Hồng quân với chiến tích vô tiền khoáng hậu trong Thế chiến 2

“Cuộc sống của tôi luôn gắn liền với không quân. Tôi không thể sống thiếu bầu trời”, phi công Liên Xô Kozhedub đã viết trong hồi ký của mình. Chiến sĩ Hồng quân này đã bắn hạ 64 máy bay đối phương và trở thành phi công chiến đấu cấp “Ace” thành công nhất của bất kỳ lực lượng không quân đồng minh chiến đấu chống lại phát xít Đức trong Thế chiến II.

Ông Kozhedub ra mặt trận khá muộn vào tháng 3-1943. Ngay khi tham gia chiến đấu, sự nghiệp quân sự vẻ vang của ông có thể đã kết thúc trước khi nó kịp bắt đầu. Trong trận không chiến đầu tiên ở Voronezh, máy bay tiêm kích La-5 của ông Kozhedub không chỉ bị máy bay ném bom Đức tấn công mà còn bị cả súng phòng không Liên Xô bắn nhầm. Tuy nhiên, phi công Kozhedub vẫn hạ cánh được chiếc máy bay bị bắn nát xuống một cánh đồng.

Phi công Ivan Kozhedub bên cạnh máy bay La-5FN năm 1944. Ảnh: TASS

Trận chiến thành công nhất của phi công Kozhedub là Trận chiến Vòng cung Kursk vào mùa hè năm 1943. Trong ngày 6-7-1943, ông Kozhedub đã bắn hạ máy bay địch đầu tiên là máy bay ném bom Junkers Ju-87 của phát xít Đức. Ngày hôm sau, ông này bắn hạ thêm một máy bay nữa và vào ngày 9-7-1943, phi công Hồng quân này đã tiêu diệt cùng lúc hai máy bay chiến đấu Messerschmitt Bf-109 của Đức.

Phi công Kozhedub đã kể về những chiến công của bản thân: “Hai chiếc Messerschmitt bám theo tôi… Tôi đang bình tĩnh bay theo hình xoắn ốc hướng lên trên. Máy bay phát xít đang bay theo nhưng mất đà do đường bay leo cao quá gấp. Tôi ngay lập tức nhận ra rằng với độ cao tăng như vậy, quân Đức sẽ tụt lại phía sau hoặc bị thất tốc. Tôi bắt đầu bám sát chiếc Messerschmitt gần đó. Chiếc máy bay Đức nhanh chóng mất độ cao và mất tốc độ và “đứng im” trên không. Sau khi nhanh chóng chuyển chiếc Lavochkin của mình vào vị trí thuận lợi để khai hỏa và hạ chiếc máy bay phát xít ngay từ loạt đạn đầu tiên”.

Ngày 4-2-1944, Trung úy phi công Kozhedub được trao tặng Huân chương Anh hùng Liên Xô với chiến công bắn hạ 20 máy bay chiến đấu của đối phương. Sáu tháng sau, ông Kozhedub được trao tặng Huân chương Anh hùng Liên Xô lần thứ hai. Thời điểm đó, số máy bay đối phương bị phi công Kozhedub bắn hạ đã lên tới 48. Tới tháng 8-1945, phi công Liên Xô nhận danh hiệu tương tự lần thứ 3.

Bí quyết thành công của phi công Liên Xô là khả năng nhận diện tình huống chiến đấu, đánh giá đúng rủi ro và tìm ra giải pháp phù hợp. Ông Kozhedub là bậc thầy về chiến đấu cơ và sử dụng thành thạo nhiều động tác bay khác nhau. “Một động tác bay chính xác, tốc độ tấn công đáng kinh ngạc và đòn tấn công từ khoảng cách cực gần”, phi công Kozhedub đưa ra bí quyết thành công của ông trong không chiến.

Đồng đội chúc mừng phi công Kozhedub với chiến thắng thứ 60 trong sự nghiệp. Ảnh: TASS

Phi công Kozhedub không ngừng nỗ lực cải thiện khả năng quan sát, trí nhớ hình ảnh và kỹ năng bay của bản thân. Ông cũng hiểu được tầm quan trọng của việc rèn luyện thể chất: “Một phi công được tôi luyện về thể chất có thể dễ dàng chịu được cả việc hạ độ cao đột ngột và tình trạng quá tải. Đôi khi, do quá tải, mắt tôi tối sầm lại. Và ngay khi tỉnh táo lại, tôi ngay lập tức sẵn sàng chiến đấu ở bất kỳ độ cao nào, ở bất kỳ tốc độ nào, ở bất kỳ vị trí nào. Có thể đạt được nhiều thành tựu như vậy là nhờ các bài tập thể thao. Ngay cả ở tiền tuyến, các đồng đội và tôi đều dành thời gian để tập thể dục”.

Ông Kozhedub cũng thể hiện sự anh dũng trong chiến đấu. Trong trận chiến Dnieper vào mùa thu năm 1943, máy bay của ông đã tấn công một nhóm gồm 18 máy bay ném bom Đức đang tiếp cận mục tiêu dù không có đồng đội yểm trợ.

“Tôi điều khiển máy bay leo lên độ cao 3.500m và đạt tốc độ tối đa để nhanh chóng tiếp cận mục tiêu. Có chút khó khăn khi ngắm bắn. Tôi nổ súng vào những máy bay đầu đội hình đối phương để gây hoảng loạn. Tôi lao vào đội hình địch. Các họng súng trên máy bay phát xít bắn trả ác liệt. Tôi cố gắng luồn lách giữa đội hình máy bay đối phương. Đôi khi tôi xuất hiện từ bên cạnh, đôi khi từ trên cao, đôi khi từ dưới thấp. Máy bay tuân theo mọi động tác của tôi... Những động tác bất ngờ, sự nhanh nhẹn, độ chính xác và tốc độ hành động gây ra sự hoảng loạn trong đội hình máy bay ném bom phát xít và buộc chúng phải bỏ nhiệm vụ…”, phi công Kozhedub nhớ lại.

Đáng chú ý là việc phi công Kozhedub trở thành một trong những phi công đầu tiên của phe đồng minh bắn hạ được máy bay phản lực Messerschmitt Me-262 của Đức. Ngoài ra, cũng có sự cố bắn nhầm đáng tiếc khi phi công Liên Xô bắn hạ 2 máy bay P-51 Mustang của Mỹ khi họ nhầm lẫn máy bay của ông là của quân phát xít vào tháng 4-1945. Phi công Kozhedub nhận ra rằng mình đã đụng độ với quân Đồng minh, nhưng đã quá muộn.

Đại tá Alexander Pokryshkin, Nguyên soái Liên Xô Georgy Zhukov, Thiếu tá Ivan Kozhedub (ngoài cùng bên phải) tại Điện Kremlin năm 1945. Ảnh: Sputnik

Năm 1951, phi công Kozhedub cũng tham chiến ở Bán đảo Triều Tiên. Ông chỉ huy Sư đoàn máy bay tiêm kích 324 giành 216 chiến thắng trong không chiến. Do sự quan trọng của ông trong vai trò chỉ huy, Đại tá phi công Kozhedub bị cấm tham gia không chiến.

Ông Kozhedub tiếp tục phục vụ Quân đội Liên Xô và được thăng hàm Thống chế Không quân vào năm 1985. Ông mất ngày 8-8-1991, chỉ vài tháng trước khi Liên Xô tan vỡ.

TUẤN SƠN (tổng hợp)