Phát triển phong trào dạy và học võ cổ truyền

Một buổi học võ của các em nhỏ tại phòng sinh hoạt cộng đồng của phường Đại Mỗ, quận Nam Từ Liêm, Hà Nội.

Từ sân đình đến nhà văn hóa phường, các lớp võ cổ truyền tiếp tục trở thành điểm sáng trong phong trào thể thao quần chúng ở Hà Nội. Tuy nhiên, để phát triển bền vững, phong trào này cần được nhìn nhận như một hướng đi lâu dài, gắn kết giữa thể thao, giáo dục và văn hóa.

Theo võ sư Lê Ngọc Quang, Phó Chủ tịch Liên đoàn Võ thuật cổ truyền Việt Nam, tại Hà Nội đang có khoảng 350 câu lạc bộ võ cổ truyền của hơn 100 môn phái, võ phái. Các võ đường, câu lạc bộ này hoạt động nhộn nhịp với nhiều địa điểm tập luyện và thu hút đông em nhỏ đến tập luyện trong dịp nghỉ hè này.

Tham gia các lớp học võ thuật, không những nâng cao sức khỏe mà còn giúp các em có những hiểu biết ban đầu về giá trị của võ cổ truyền, di sản quý báu mà ông cha tađểlại.Coémbanđâùcònedè, nhưng nhờ sự động viên, hướng dẫn tận tình từ các võ sư, thầy, cô giáo cùng các sư huynh, các em dần yêu thích, tiến bộ rõ rệt cả về thể chất lẫn tinh thần, từ đó hào hứng, say mê học tập, rèn luyện.

Là người gắn bó lâu năm với và trực tiếp tham gia giảng dạy cho thanh niên, thiếu niên trong nhiều khóa học hè ở tỉnh Vĩnh Phúc và Hà Nội, ông Cao Bá Nhất, võ sư cao cấp môn phái Trung Sơn võ đạo của võ đường mang tên ông chia sẻ: “Tôi nhận thấy việc mở lớp võ không chỉ giúp các em rèn luyện thể lực mà còn tạo ra một sân chơi lành mạnh, ý nghĩa trong suốt kỳ nghỉ hè dài ngày. Thay vì dành quá nhiều thời gian cho tivi, điện thoại, các em được vận động, học quyền thuật, binh khí, đối kháng và qua đó nâng cao sức khỏe, phát triển sự nhanh nhẹn, tự tin, tính kỷ luật và tinh thần kiên trì, những yếu tố rất quan trọng cho sự trưởng thành sau này. Tuy nhiên, việc duy trì lớp học cũng gặp không ít khó khăn, nhất là trong việc tạo sự hứng thú cho phụ huynh và học sinh đối với bộ môn truyền thống này.

Bằng tất cả tâm huyết và tình yêu võ học, tôi luôn cố gắng lan tỏa giá trị văn hóa dân tộc, giúp các em tập luyện và hiểu, trân trọng hơn tinh thần thượng võ của dân tộc Việt Nam”.

Chúng tôi đã đến thăm một phòng tập võ cổ truyền thiếu nhi tại phòng sinh hoạt cộng đồng ở một tòa nhà thuộc phường Đại Mỗ (quận Nam Từ Liêm, Hà Nội). Buổi chiều mùa hè nóng nực, nhưng vẫn rộn ràng tiếng bước chân và tiếng hô các động tác của những em nhỏ trong bộ võ phục nổi bật. Người đứng lớp là huấn luyện viên Hán Duy Khánh, 23 tuổi, Chủ nhiệm Câu lạc bộ võ thuật Tài năng trẻ tại địa bàn.

Gắn bó với võ cổ truyền từ thời niên thiếu, võ sư trẻ Duy Khánh đã có hơn 5 năm giảng dạy cho lứa tuổi thiếu nhi. Theo anh, yếu tố để võ cổ truyền ngày càng được nhiều phụ huynh lựa chọn cho con em theo học chính là sự kết hợp hài hòa giữa vận động thể chất và rèn luyện đạo đức, tinh thần. “Sau vài tuần học võ, các em trở nên tự tin, biết chào hỏi, lễ phép và tuân thủ kỷ luật. Nhiều phụ huynh còn bất ngờ vì con mình ít nhút nhát hơn, sức khỏe cải thiện rõ rệt, thậm chí bớt phụ thuộc vào thiết bị điện tử”, huấn luyện viên Duy Khánh chia sẻ.

Tuy nhiên, để duy trì và phát triển sân chơi hè cho trẻ như vậy không dễ dàng. Khó khăn lớn nhất theo võ sư Duy Khánh, đó là thiếu địa điểm tập luyện ổn định, thiếu trang thiết bị và kinh phí hỗ trợ. Nhiều lớp võ vẫn đang duy trì nhờ lòng yêu nghề và tâm huyết cá nhân của các huấn luyện viên. Võ sư trẻ cũng bày tỏ mong muốn các cấp chính quyền quan tâm hơn tới phong trào võ học hè, hỗ trợ cơ sở vật chất và lan tỏa để môn võ dân tộc đến gần hơn với mọi người.

Không dừng lại ở mong muốn khỏe hơn, nhanh hơn, các em nhỏ học võ cổ truyền còn được học cách sống có kỷ luật, kiên trì và tự trọng. Những điều ấy được thể hiện rõ qua câu chuyện của em Nguyễn Thị Ngọc Ánh, 12 tuổi, học sinh Trường trung học cơ sở Thanh Xuân Nam (Hà Nội). “Trước đây, con hay bỏ dở mọi thứ giữa chừng, nhưng từ khi luyện võ, con thấy mình kiên nhẫn hơn, biết cố gắng đến cùng. Con còn mong sau này trở thành huấn luyện viên để dạy võ cho các em nhỏ”, Ngọc Ánh tự tin nói.

Cũng học võ được hơn một năm, em Nguyễn Đình Quốc An, 11 tuổi, học sinh Trường tiểu học Văn Yên, quận Hà Đông (Hà Nội), chia sẻ rằng, em đã khỏe hơn, dẻo dai hơn và tự tin hơn trước đám đông. Em dậy sớm mỗi ngày để luyện tập tốt hơn. Quốc An bảo: “Con muốn được đi thi lên đai, đi biểu diễn giống như khi được tham gia chương trình “Bước nhảy mùa xuân” của Đài Truyền hình Việt Nam vào dịp Tết 2025 vừa rồi. Con cảm thấy tự hào khi biết đây là môn võ của ông cha mình”.

Những cảm nhận chân thành của các em là minh chứng sinh động cho vai trò của võ cổ truyền trong việc rèn luyện nhân cách và khơi dậy niềm tự hào dân tộc từ tuổi thơ. Theo Cục trưởng Thể dục thể thao Việt Nam Nguyễn Danh Hoàng Việt, võ cổ truyền mang giá trị toàn diện trong rèn luyện thể chất, đạo đức, bản lĩnh và tinh thần yêu nước. Từ tinh thần “văn võ song toàn”, võ cổ truyền là điểm giao thoa giữa thể thao, văn hóa và giáo dục học đường, đặc biệt cần thiết trong xã hội hiện đại.

Để đưa võ cổ truyền trở thành một phần định hướng của thể thao phong trào, Cục Thể dục thể thao Việt Nam đang triển khai các chính sách đồng bộ. Trọng tâm là hoàn thiện hành lang pháp lý và chương trình hành động cụ thể, như triển khai Điều 4, 21 và 22 của Luật sửa đổi, bổ sung Luật Thể dục thể thao, và lồng ghép võ cổ truyền vào các chương trình mục tiêu quốc gia về di sản và phát triển du lịch, đặc biệt tại vùng sâu, vùng xa và cộng đồng dân tộc thiểu số.

Trên phạm vi toàn quốc, Cục Thể dục thể thao Việt Nam đang phối hợp Liên đoàn Võ cổ truyền Việt Nam hướng dẫn các tỉnh, thành phố củng cố tổ chức hội, nâng cao chất lượng hoạt động của hơn 40 hội, liên đoàn cấp tỉnh và hơn 700 võ đường, câu lạc bộ, võ phái đang hoạt động. Đồng thời, phối hợp Bộ Tổng Tham mưu và Bộ Quốc phòng phát triển nội dung huấn luyện võ cổ truyền cho quân đội. Với Bộ Công an, Cục Thể dục thể thao Việt Nam đang thúc đẩy đưa võ cổ truyền vào chương trình huấn luyện tự vệ chiến đấu trong lực lượng công an.

Một trong những hướng đi trọng tâm nữa là như nền tảng giáo dục thể chất lâu dài. Từ năm 2015, Chính phủ đã chỉ đạo triển khai thí điểm tại một số địa phương. Theo đó, cần xây dựng chương trình giảng dạy khoa học, phù hợp từng cấp học; kiến nghị Bộ Giáo dục và Đào tạo bổ sung võ cổ truyền vào danh mục môn thể thao lựa chọn trong chương trình thể chất bắt buộc. Cục Thể dục thể thao Việt Nam cũng chú trọng đào tạo và chuẩn hóa đội ngũ huấn luyện viên. Một số trường đại học thể dục thể thao đã đào tạo cử nhân ngành võ cổ truyền nhằm bổ sung nhân lực chất lượng cho phong trào tại cơ sở.

Bên cạnh đó, Cục Thể dục thể thao Việt Nam thúc đẩy mở rộng hệ thống câu lạc bộ võ cổ truyền trong và ngoài trường học, lồng ghép hoạt động vào giờ thể dục, sinh hoạt hè, tổ chức các cuộc thi, biểu diễn trong Hội khỏe Phù Đổng hay các lễ hội văn hóa địa phương.

Ngoài ra, để đổi mới cách tiếp cận, Cục Thể dục thể thao Việt Nam cũng sẽ tổ chức Giải võ nhạc toàn quốc từ năm 2025, kết hợp bài quyền với âm nhạc dân tộc và hiện đại để tăng tính hấp dẫn với học sinh. Về lâu dài, mục tiêu quốc tế hóa võ cổ truyền đang được đẩy mạnh thông qua các sự kiện thể thao học sinh, sinh viên trong khu vực và quốc tế.

Bài và ảnh: HOÀI THU