Phát huy hiệu quả công tác hòa giải cơ sở

Toàn tỉnh hiện có 1.462 tổ hòa giải với 8.180 hòa giải viên là những người có uy tín, trách nhiệm ở khu dân cư, vùng có đồng bào dân tộc thiểu số. Công tác tập huấn, bồi dưỡng kiến thức pháp luật nhằm nâng cao trình độ, kỹ năng nghiệp vụ cho đội ngũ hòa giải viên được tỉnh quan tâm chỉ đạo, lồng ghép với các chương trình, kế hoạch tập huấn nghiệp vụ của ngành, đoàn thể liên quan. Sở Tư pháp duy trì tốt việc cấp phát tài liệu, sách, báo, tờ gấp, bản tin tư pháp cho tủ sách pháp luật cấp xã, trong đó có các văn bản pháp luật mới và hướng dẫn kỹ năng nghiệp vụ công tác hòa giải ở cơ sở do Bộ Tư pháp và Sở Tư pháp biên soạn…

Từ năm 2014 đến nay, Sở Tư pháp biên soạn 6.000 cuốn bản tin tư pháp, 1.460 quyển sách “Hỏi đáp pháp luật” về phòng, chống tội phạm, 199 sổ tay pháp luật về hòa giải ở cơ sở, 230 cuốn Luật Hòa giải ở cơ sở, 2.300 cuốn sổ tay hướng dẫn nghiệp vụ công tác Luật Hòa giải ở cơ sở; thông tin, phổ biến về hòa giải ở cơ sở trên hệ thống truyền thanh ở cơ sở theo chương trình phát thanh chuyên đề “Pháp luật về hòa giải ở cơ sở”.

Để nâng cao năng lực cho đội ngũ hòa giải viên, hàng năm Sở Tư pháp chủ trì tổ chức và hướng dẫn Phòng Tư pháp cấp huyện tổ chức bồi dưỡng, tập huấn kiến thức pháp luật, nghiệp vụ cho các hòa giải viên. Sở tổ chức 43 hội nghị tập huấn nghiệp vụ, kỹ năng hòa giải ở cơ sở cho hơn 4.350 lượt đại biểu là công chức tham mưu thực hiện công tác hòa giải ở cơ sở, các hòa giải viên thuộc các tổ hòa giải, người có uy tín trong cộng đồng dân cư; các huyện, thành phố tổ chức 41 hội nghị với 6.801 lượt người tham dự…

Tại huyện Nguyên Bình, công tác hòa giải ở cơ sở được các cấp ủy, chính quyền huyện tập trung lãnh đạo, chỉ đạo và triển khai thực hiện nghiêm túc. Đến nay, trên địa bàn huyện thành lập 119 tổ với 698 hòa giải viên tại 17 xã, thị trấn. Trưởng Phòng Tư pháp huyện Nguyên Bình Hoàng Kim Phượng cho biết: Các thành viên tổ hòa giải tại các thôn, xóm dân cư đều là những người có hiểu biết về pháp luật, có uy tín, gần gũi, sâu sát với nhân dân, từ đó khi xảy ra mâu thuẫn hoặc tranh chấp liên quan đến lĩnh vực đất đai, hôn nhân gia đình tại cơ sở, các hòa giải viên có nhiều cách làm sáng tạo, linh hoạt với phương pháp hòa giải hiệu quả nhất. Đến nay, toàn huyện tiếp nhận 72 vụ, trong đó hòa giải thành 48 vụ, liên quan chủ yếu lĩnh vực dân sự (đất đai, hôn nhân gia đình) và lĩnh vực khác.

Công chức tư pháp - hộ tịch xã Đức Xuân (Thạch An) tư vấn Luật Hôn nhân và Gia đình cho người dân.

Anh Chu Đức Nghị, tổ trưởng tổ hòa giải xóm Bản Um, xã Tam Kim (Nguyên Bình) chia sẻ: Với phương châm bám sát cơ sở, giải quyết thỏa đáng, dứt điểm những mâu thuẫn phát sinh ngay từ cơ sở về lĩnh vực hôn nhân gia đình, tranh chấp đất đai, tỷ lệ hòa giải thành đạt trên 90%… Do vậy, nhiều năm qua, xóm không có điểm nóng về an ninh trật tự, trên 85% gia đình đạt văn hóa.

Với việc thực hiện tích cực các giải pháp, hiệu quả công tác hòa giải ở cơ sở được nâng lên. Từ năm 2014 đến nay, toàn tỉnh tiếp nhận 1.801 vụ việc hòa giải, trong đó, hòa giải thành 1.180 vụ việc. Đối với những vụ việc hòa giải không thành đều được hòa giải viên hướng dẫn chuyển cơ quan có thẩm quyền giải quyết để tránh tình trạng khiếu kiện vượt cấp, kéo dài. Cùng với việc hòa giải các mâu thuẫn, tranh chấp, các hòa giải viên tích cực lồng ghép đẩy mạnh công tác trợ giúp pháp lý, phổ biến các chủ trương của Đảng, pháp luật của Nhà nước, qua đó nâng cao hiểu biết pháp luật cho nhân dân, hạn chế đơn thư khiếu kiện.

Thực tế, các lĩnh vực thường phát sinh mâu thuẫn ở khu dân cư như đất đai, hôn nhân gia đình và tranh chấp dân sự khác được các tổ hòa giải giải quyết ngay tại cơ sở và tỷ lệ hòa giải thành các vụ việc luôn đạt cao. Điển hình, mâu thuẫn phát sinh trong lĩnh vực đất đai hòa giải thành đạt tỷ lệ 40%, hôn nhân và gia đình hòa giải thành đạt tỷ lệ 90%, mâu thuẫn phát sinh từ quan hệ dân sự hòa giải thành đạt tỷ lệ trên 50%... Bám sát phương châm giải quyết dứt điểm từ cơ sở, công tác hòa giải ở cơ sở tại các địa phương trong tỉnh góp phần làm giảm các vụ vi phạm pháp luật liên quan đến những lĩnh vực dân sự, hôn nhân gia đình, đất đai, hành chính; hạn chế đơn thư, khiếu nại vượt cấp.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, công tác hòa giải cơ sở vẫn còn khó khăn: Một số cấp ủy, chính quyền chưa nhận thức sâu sắc tầm quan trọng của công tác hòa giải nên thiếu sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo đối với công tác hòa giải ở cơ sở. Việc tổ chức bồi dưỡng kiến thức pháp luật, kỹ năng hòa giải, kinh nghiệm thực tiễn cho hòa giải viên ở một số địa phương chưa được thực hiện thường xuyên và kịp thời. Một số hòa giải viên còn hạn chế về kiến thức pháp luật, kỹ năng hòa giải, có tâm lý ngại va chạm nên chưa kịp thời giải quyết các vụ việc phát sinh, hiệu quả công tác hòa giải chưa cao.

Phó Giám đốc Sở Tư pháp Nông Văn Dực cho biết: Để nâng cao hiệu quả công tác hòa giải ở cơ sở, ngành tư pháp tỉnh tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến sâu rộng chủ trương, chính sách, pháp luật của Đảng, Nhà nước về công tác hòa giải ở cơ sở. Phát huy tinh thần trách nhiệm và sự phối hợp chặt chẽ giữa cơ quan tư pháp, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức thành viên nhằm tạo sức mạnh tổng hợp thực hiện hiệu quả công tác hòa giải ở cơ sở. Tăng cường công tác tuyên truyền pháp luật về hòa giải cơ sở, thường xuyên củng cố, kiện toàn đội ngũ hòa giải viên, tích cực mở các lớp tập huấn, bồi dưỡng kiến thức pháp luật, làm tốt công tác phối hợp bồi dưỡng nghiệp vụ cho hòa giải viên ở cơ sở; xây dựng và mở rộng các mô hình hòa giải hoạt động có hiệu quả; tạo chuyển biến tích cực trong nhận thức và ý thức chấp hành pháp luật của nhân dân.

Phương Oanh