Cấp quota, bốc thăm mua xe xăng: 'Không nên, dễ nảy sinh tiêu cực'

Tại một hội nghị khoa học về thực trạng và giải pháp xử lý các vấn đề cấp bách trong công tác bảo vệ môi trường Thủ đô Hà Nội, có ý kiến cho rằng, cần cấp quota (hạn ngạch) cho xe máy, ô tô chạy xăng đăng ký mới.

(Ảnh minh họa)

Cơ sở của đề xuất: Bên cạnh xây dựng, công nghiệp, nông nghiệp và đốt rơm rạ sau thu hoạch, đốt rác, thì ô nhiễm từ giao thông là một trong những nguồn ô nhiễm lớn nhất, đòi hỏi giải pháp thực sự quyết liệt và cấp bách. Xung quanh đề xuất này, PV VOV Giao thông có cuộc trao đổi với chuyên gia giao thông, TS. Nguyễn Xuân Thủy.

PV: Thưa ông, đề xuất cấp quota cho xe đăng ký mới chạy xăng dầu ở Hà Nội có phải một can thiệp hợp lý vào thị trường, trong bối cảnh Việt Nam đã có lộ trình áp dụng tiêu chuẩn khí thải Euro 4, 5 và cao hơn?

Ông Nguyễn Xuân Thủy: Quan điểm của tôi, ô nhiễm do phương tiện giao thông gây ra ở nước ta so với thế giới chưa phải khẩn cấp đâu. Thứ hai, biện pháp cấp quota không cần thiết, hoặc thời điểm này chưa nên làm. Chúng ta ủng hộ phát triển xe điện để xanh hóa hệ thống giao thông nhưng cần có chính sách của nhà nước để chuyển đổi, không nên cấm. Có câu nói “không quản được thì cấm”, làm như vậy đâu có được.

Theo tôi, vẫn để phương tiện phát triển, đến khi các chính sách của chúng ta đủ thu hút nhiều người mua xe ô tô điện, xe máy điện. Cần có sự cạnh tranh giữa hai bên, kinh tế mới phát triển được, không nên ngăn cấm, cấp quota, rồi từ đó nảy sinh tiêu cực, phức tạp, ảnh hưởng đời sống người dân. Một cậu sinh viên cần chiếc xe để kiếm thêm tiền còn đi học. Một người dân nghèo nuôi cả gia đình bằng cái xe xăng. Bây giờ ngăn cấm vậy thì khó.

Theo tôi, Hà Nội chưa đến mức ô nhiễm như New Delhi hay nhiều thành phố khác. Chúng ta phát triển mạnh xe điện, nhưng điều đó thuộc về cơ quan chức năng. Tại sao các nước, mỗi người dân mua một chiếc xe hơi điện, còn được tặng thêm 5.000-7.000 đô la? Cái này thuộc về cơ quan nhà nước, không phải chuyện của người dân. Không nên cấp quota, khi Hà Nội có 4-5 triệu xe hơi, lúc đó chúng ta mới nên áp dụng biện pháp hành chính.

PV: Còn câu chuyện tạo thói quen từ bỏ lệ thuộc vào xe cá nhân của người dân và sức hấp dẫn của giao thông công cộng, thưa ông?

Ông Nguyễn Xuân Thủy: Cách đây 20 - 30 năm, tôi đã có những bài báo, trả lời phỏng vấn cần phát triển giao thông công cộng. Phải có metro, tàu điện, ô tô buýt tốt hơn, và đường sắt đô thị phải là yết hầu của giao thông đô thị. Rất mừng Hà Nội đã làm theo các chuyên gia tham mưu.

Nhưng việc triển khai các tuyến đường sắt đô thị cần tốt hơn, chống tình trạng đội giá, trì trệ, tiêu cực, phụ thuộc quá nhiều nước ngoài. Chúng ta cần nội địa hóa các tuyến metro, 60 - 70% do người Việt Nam làm, vì chúng ta không thua kém ai. Trách nhiệm này thuộc về các cơ quan chức năng phải đưa người đi đào tạo, đặt đúng người chuyên môn vào vị trí.

Các tuyến metro cần làm đúng hạn, đừng kéo dài như Cát Linh - Hà Đông, Nhổn - Ga Hà Nội, Bến Thành - Suối Tiên… Mỗi tuyến chỉ làm 10 cây số đổ lại trong vòng 5 năm, từ đó kết nối với xe buýt, phương tiện cá nhân, tạo mạng lưới thống nhất.

Phương tiện công cộng và phương tiện cá nhân phải cạnh tranh nhau sòng phẳng. Không nên cấm, chỉ cấm khi phương tiện nào không đúng luật. Xe tôi đảm bảo đăng kiểm phải cho tôi chạy chứ. Người dân sống hạnh phúc nhờ cái ô tô, nhờ cái xe máy, họ kiếm ăn được, sao lại cấm được? Tôi thấy rất nhiều người định kiến với xe máy. Dân nghèo đang dùng xe máy, tại sao cấm?

Hiện nay xe máy đang ngày càng giảm đi vì số ô tô tăng lên, đến năm 2030 - 2040, chỉ còn khoảng 40%. Tức là thành phố sẽ bớt ô nhiễm, bớt ùn tắc.

PV: Cảm ơn chia sẻ của ông!

Chu Đức/VOV Giao thông