Phân luồng học sinh linh hoạt phù hợp với thực tiễn địa phương

Làm rõ mô hình “Đại học quốc gia” và “Đại học vùng”

Qua nghiên cứu Tờ trình của Chính phủ; Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Văn hóa và Xã hội; Hồ sơ dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục; dự án Luật Giáo dục Đại học; dự án Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi), các đại biểu thống nhất rằng, việc sửa đổi 3 dự án nhằm thể chế hóa kịp thời và đầy đủ các nghị quyết của Trung ương về giáo dục.

ĐBQH Trần Văn Tiến (Phú Thọ) phát biểu. Ảnh: Xuân Quý

Góp ý cụ thể vào dự án Luật Giáo dục Đại học (sửa đổi), ĐBQH Trần Văn Tiến (Phú Thọ) cho rằng, cần bổ sung một số nội dung trong phạm vi điều chỉnh nhằm bao quát hết nội hàm của dự thảo luật. Cụ thể, bổ sung cụm từ “kiểm định chất lượng; tài chính, tài sản”. Đồng thời, tại Điều 6 nên thể hiện lại là "Luật này quy định về hoạt động giáo dục đại học; tổ chức và hoạt động của cơ sở giáo dục đại học kiểm định chất lượng; tài chính, tài sản; quyền hạn và trách nhiệm của tổ chức, cá nhân tham gia giáo dục đại học; trách nhiệm quản lý nhà nước về giáo dục đại học.

Ngoài ra, đại biểu đề nghị, cần giải thích bổ sung các cụm từ sau: 1) Cơ sở giáo dục Đại học, cơ sở như thế nào được gọi là cơ sở giáo dục đại học; 2) hoạt động của cơ sở giáo dục đại học gồm những hoạt động nào; “sứ mạng” của cơ sở giáo dục đại học là thế nào; giảng viên cơ hữu; giảng viên đồng cơ hữu; giảng viên thỉnh giảng…

ĐBQH Hà Ánh Phượng (Phú Thọ) phát biểu. Ảnh: Xuân Quý

Về cơ sở giáo dục đại học, cơ sở giáo dục khác có hoạt động giáo dục đại học (Điều 11), ĐBQH Hà Ánh Phượng (Phú Thọ) đề nghị, tại điểm c, khoản 2 cần làm rõ mô hình “Đại học quốc gia” và “Đại học vùng”. Đồng thời, cần định nghĩa rõ ràng hơn về cơ chế hoạt động, sự khác biệt trong quyền hạn, trách nhiệm và mối quan hệ với các trường thành viên để tránh chồng chéo, tạo sự đồng bộ trong hệ thống.

Về điều khoản chuyển tiếp (Điều 46), theo dự thảo, Hội đồng đại học, Hội đồng trường của cơ sở giáo dục công lập sẽ chấm dứt hoạt động và bàn giao hồ sơ trong vòng 3 tháng kể từ ngày luật có hiệu lực. Song, đại biểu Hà Ánh Phượng nhận định, thời hạn này quá ngắn và thiếu tính khả thi, có thể gây xáo trộn trong tổ chức, ảnh hưởng đến quy trình bổ nhiệm, nhân sự, tài chính và công tác giảng dạy. Do đó, đề nghị nghiên cứu kéo dài thời hạn chuyển tiếp để cán bộ, giảng viên kịp thời thích ứng, bảo đảm việc bàn giao diễn ra ổn định, không làm gián đoạn hoạt động của các cơ sở giáo dục.

Toàn cảnh buổi thảo luận. Ảnh: Xuân Quý

Cần hướng dẫn khung phân luồng mang tính định hướng

Một trong những nội dung được các đại biểu đặc biệt quan tâm chính là dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục. Theo ĐBQH Lê Tất Hiếu (Phú Thọ), tại khoản 3, Điều 9 quy định: “Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định chi tiết hướng nghiệp và phân luồng trong lĩnh vực giáo dục”. Thực tiễn cho thấy, việc phân luồng 40% học sinh THCS đi học nghề và 60% tiếp tục học THPT công lập tạo ra áp lực rất lớn cho các kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 hàng năm. Đặc biệt, trong quá trình triển khai, nhiều địa phương gặp khó khăn vì tỷ lệ cứng nhắc, chưa phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội và nhu cầu học tập thực tế.

ĐBQH Lê Tất Hiếu (Phú Thọ) phát biểu. Ảnh: Xuân Quý

Đại biểu đề nghị, nên cho phép tỷ lệ học sinh tiếp tục học THPT cao hơn, tạo điều kiện để các em được rèn luyện, phát triển nhân cách toàn diện trong giai đoạn trước 18 tuổi. Dù vậy, vẫn cần thực hiện phân luồng nhưng theo hướng linh hoạt, căn cứ vào điều kiện, hoàn cảnh và nhu cầu cụ thể của từng địa phương.

Theo đó, Bộ Giáo dục và Đào tạo cần hướng dẫn khung phân luồng mang tính định hướng, còn địa phương được quyền điều chỉnh tỷ lệ phù hợp với năng lực cơ sở vật chất, đội ngũ giáo viên và định hướng phát triển nguồn nhân lực địa phương.

Nhất trí việc quy định văn bằng dưới dạng điện tử hoặc số tại khoản 3, Điều 1 dự thảo (sửa đổi, bổ sung Điều 12) là rất hiện đại, phù hợp với xu thế chuyển đổi số và tạo thuận lợi cho việc quản lý, xác minh; tuy nhiên, ĐBQH Hà Ánh Phượng đề nghị, cần có quy định rõ ràng về giá trị pháp lý, tính bảo mật, chống giả mạo của văn bằng điện tử/số và cơ chế quản lý dữ liệu văn bằng quốc gia để bảo đảm an toàn và minh bạch như việc tạo mẫu phôi điện tử, chống giả và gắn kết với cơ sở dữ liệu quốc gia về học tập, để tra cứu.

Trần Tâm