Oscar 2025 và những tranh cãi về phim sử dụng AI

Việc sử dụng AI trong quá trình sản xuất phim sẽ khiến tiêu chí của giải Oscar thay đổi

Khi trí tuệ nhân tạo nâng tầm nghệ thuật

Điện ảnh thế giới có sự xuất hiện của nhiều tác phẩm nghệ thuật chất lượng, khiến cuộc đua tranh tại giải Oscar 2025 hứa hẹn nhiều bất ngờ. Theo danh sách đề cử của Viện Hàn lâm Điện ảnh Mỹ, phim Emilia Pérez dẫn đầu với 13 giải.

Tiếp đến là The Brutalist và Wicked, mỗi phim góp mặt ở 10 hạng mục. Thông thường, những phim thắng giải tiền Oscar như Giải thưởng Điện ảnh Viện Hàn lâm Vương quốc Liên hiệp Anh - BAFTA, hay Quả Cầu Vàng thì có xác suất cao để đoạt giải Oscar.

Song hạng mục "Phim hay nhất" có nhiều phim nghệ thuật góp mặt, mỗi phim đều đạt thành tích riêng, khiến việc đoán trước kết quả trở nên khó khăn.

Phim The Brutalist khai thác góc khuất của "giấc mơ Mỹ", đã đoạt 3 giải Quả Cầu Vàng 2025, trong đó có hạng mục "Phim hay nhất thể loại chính kịch". The Brutalist được đề cử cho cả hạng mục "Phim hay nhất" và "Nam diễn viên chính xuất sắc nhất".

Trong khi đó, phim Dune: Part Two khai thác bối cảnh tương lai, với hiệu ứng hình ảnh chân thực và diễn xuất chất lượng.

Việc sử dụng AI trong phim The Brutalist đã gây tranh cãi. Để diễn viên có thể phát âm chính xác tiếng Hungary, đoàn phim sử dụng phần mềm phát triển giọng nói (cho phép một người nói bằng giọng của một người khác).

Việc này giúp đẩy nhanh quá trình hậu kỳ kéo dài 18 tháng. Đồng thời, ê-kíp ứng dụng AI nhằm thiết kế bối cảnh. Đoàn phim cho hay, công nghệ AI được sử dụng để tinh chỉnh phát âm; vẫn đảm bảo tính chân thật trong diễn xuất của các diễn viên, không làm thay đổi; đồng thời phủ nhận việc sử dụng AI tạo ra các tòa nhà trong phim.

“The Brutalist” - ứng cử viên cho hạng mục “Phim hay nhất” của giải Oscar 2025

Tuy nhiên, điều này cũng làm dấy lên tranh cãi việc sử dụng AI đến đâu là giới hạn. Nhiều người cho biết, họ thất vọng khi biết phim sử dụng AI chỉ để tiết kiệm chi phí, làm mất đi linh hồn phim.

The Brutalist không phải là ứng cử viên Oscar 2025 duy nhất sử dụng công nghệ tiên tiến này. Những bộ phim khác như A Complete Unknown, Dune: Part Two và Emilia Pérez đều sử dụng AI theo nhiều cách khác nhau.

Trong đó, A Complete Unknown sử dụng Revize (công cụ có khả năng thay thế gương mặt, chỉnh sửa nét diễn xuất, làm trẻ hóa và thay thế cơ thể) nhưng không tiết lộ chi tiết. Đoàn phim cho biết, công cụ này chỉ hỗ trợ 3 cảnh quay toàn cảnh, không làm ảnh hưởng diễn xuất, sáng tạo bối cảnh.

Với Furiosa, Rising Sun Pictures - công ty sở hữu Revize - thực hiện khoảng 150 cảnh quay để điều chỉnh nhanh chóng ngoại hình nhân vật từ trẻ em (do Alyla Browne đóng) sang người lớn (Anya Taylor Joy đóng). Trong phim Dune: Part Two thì AI được dùng để làm màu mắt xanh cho các nhân vật thuộc tộc người Fremen, giúp tiết kiệm hàng trăm giờ làm việc.

Ngoài ra, nhiều khán giả cho rằng, Ban tổ chức Oscar không công bằng khi Dune: Part Two không được đề cử hạng mục "Nhạc phim xuất sắc" vì tái sử dụng nhạc từ phần một, nhưng The Brutalist lại được tranh giải dù sử dụng AI trong phần hội thoại của các nhân vật.

Yêu cầu đoàn phim phải công bố việc sử dụng trí tuệ nhân tạo

Hollywood và nhiều nền điện ảnh lớn trên thế giới đang ứng dụng AI trong sáng tạo nghệ thuật. Sức mạnh và ảnh hưởng ngày càng tăng của AI trong ngành phim đã làm dấy lên nhiều câu hỏi, bao gồm cả cuộc tranh luận về việc liệu một bộ phim do AI tạo ra có thể giành được giải Oscar hay không.

Phim “Dune: Part Two” nhận đề cử Oscar 2025

Đây là vấn đề gây nhiều tranh cãi về nhân sự, đạo đức và bản sắc nên tác động đến tiêu chí chấm giải Oscar. Fran Drescher, Chủ tịch Hiệp hội Diễn viên màn ảnh - Liên đoàn Nghệ sĩ truyền hình và phát thanh Mỹ, gọi việc AI sao chép ngoại hình của các diễn viên và thay thế họ diễn xuất là "xúc phạm và thiếu tôn trọng nghệ sĩ", "sử dụng bất hợp pháp hình ảnh của diễn viên".

Thực tế nêu trên đã khiến Viện Hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật Điện ảnh Mỹ tích cực tìm hiểu để thay đổi các yêu cầu nộp phim dự giải Oscar sao cho các bộ phim phải công bố việc sử dụng AI. Hiện Viện này chỉ cung cấp mẫu khai báo tự nguyện về việc sử dụng AI.

Nhưng Ban tổ chức giải muốn tìm hiểu cách thức AI được sử dụng trong từng phim để đưa ra một số quy định bắt buộc từ Oscar 2026, dự kiến công bố vào tháng 4 tới. Hội đồng Khoa học Công nghệ của Viện Hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật Điện ảnh đang soạn thảo văn bản khuyến nghị cho vấn đề này.

Giới chuyên môn nhận định, việc nhận biết và phân biệt những gì đã được xử lý bằng AI trở nên khó khăn khi số lượng công cụ liên quan đến công nghệ này tăng cao. Một thành viên lâu năm của nhánh VFX thuộc Viện Hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật Điện ảnh Mỹ cho rằng, cần có quy định rõ ràng về mức độ sử dụng.

Khi ngày càng có nhiều công cụ liên quan đến AI, phạm vi sử dụng của các công cụ như vậy rất khác nhau. Điều không thể phủ nhận là ngày càng khó để biết công nghệ đã tác động đến những gì và được sử dụng như thế nào.

Một luồng ý kiến khác cho rằng, điều quan trọng là nội dung và thông điệp mà bộ phim mang lại, đảm bảo Oscar vẫn là giải thưởng tôn vinh giá trị cốt lõi của điện ảnh. Thách thức AI đang đặt ra với nền công nghiệp điện ảnh thế giới không chỉ ở câu chuyện về cảm xúc, bản sắc cá nhân, mà còn là giá trị nhân văn, hài hòa.

Những bộ phim tác động vào cảm xúc của người xem, cho họ cảm giác gặp chính mình ở đó vẫn tạo nên hiệu ứng mạnh mẽ hơn. Cảm xúc là yếu tố mà AI không can thiệp được.

Nguồn: Variety, aiinhollywood.com

Gia Khanh