OpenAI: 'Elon Musk tự mâu thuẫn khi đưa ra đề nghị mua lại nhằm phá hoại đối thủ cạnh tranh'

Hôm 10.2, một liên danh các nhà đầu tư do Elon Musk dẫn đầu đã đề nghị 97,4 tỉ USD để mua lại tài sản của tổ chức phi lợi nhuận kiểm soát OpenAI, đánh dấu một động thái khác từ tỷ phú giàu nhất thế giới chống lại công ty khởi nghiệp trí tuệ nhân tạo (AI) nổi tiếng này.

Elon Musk đã kiện Sam Altman (Giám đốc điều hành OpenAI) và những người khác vào tháng 8.2024, yêu cầu một thẩm phán liên bang Mỹ chặn nỗ lực chuyển đổi OpenAI thành một thực thể vì lợi nhuận.

Trong bức thư của mình, OpenAI cho biết Elon Musk đã tự mâu thuẫn khi đưa ra "đề nghị không phù hợp nhằm phá hoại đối thủ cạnh tranh".

Các tài liệu pháp lý của Elon Musk khẳng định rằng tài sản OpenAI phải thuộc về một quỹ từ thiện và không được chuyển nhượng để tư lợi. Điều này trái ngược với đề xuất mua lại của Elon Musk, vốn tìm cách chuyển tất cả tài sản OpenAI sang cho Giám đốc điều hành Tesla và các nhà đầu tư tư nhân khác, OpenAI cho biết.

Đại diện của Elon Musk không trả lời khi được hãng tin Reuters đề nghị bình luận.

Elon Musk đồng sáng lập OpenAI cùng Sam Altman và nhiều người khác vào năm 2015 với tư cách là một tổ chức phi lợi nhuận nhưng rời đi năm 2018 do bất đồng về hướng đi của công ty và nguồn tài trợ, trước khi ChatGPT trở nên nổi tiếng vào cuối năm 2022. Năm 2023, Elon Musk thành lập công ty khởi nghiệp xAI để cạnh tranh với OpenAI.

Liên danh do Elon Musk dẫn đầu gồm xAI, Baron Capital Group, Emanuel Capital và một số đơn vị khác.

Theo Reuters, hội đồng quản trị của OpenAI vẫn chưa nhận được đề nghị chính thức từ liên danh do Elon Musk dẫn đầu. Thế nhưng, Marc Toberoff (luật sư của Elon Musk) nói với Reuters rằng đã gửi đề nghị này qua email hôm 11.2 tới cố vấn pháp lý bên ngoài của OpenAI tại công ty luật Wachtell, Lipton, Rosen & Katz. Công ty luật này chưa đưa ra phản hồi ngay lập tức khi được Reuters đề nghị bình luận.

Đề nghị được đính kèm trong email dưới dạng "Thư bày tỏ ý định chi tiết dài 4 trang" để mua lại tài sản của OpenAI, được Elon Musk cùng các nhà đầu tư khác ký tên và gửi tới hội đồng quản trị, Marc Toberoff cho hay.

"Chúng tôi không thể kiểm soát việc Sam Altman có cung cấp hay giữ lại thông tin này cho các thành viên khác của hội đồng quản trị OpenAI hay không", Marc Toberoff nói.

“Tổ chức phi lợi nhuận kiểm soát OpenAI không phải để bán”, Sam Altman nói với Reuters hôm 11.2 khi được hỏi về đề nghị của Elon Musk. Đề nghị này xuất hiện giữa lúc Elon Musk đang đấu tranh để ngăn OpenAI chuyển đổi sang công ty vì lợi nhuận.

"Tôi không có gì để nói. Ý tôi là điều này thật nực cười", Sam Altman cho biết bên lề Hội nghị Thượng đỉnh Hành động về AI ở Paris (thủ đô Pháp) khi được hỏi về đề nghị đó.

"Công ty không phải để bán. Đây chỉ là một trong những chiến thuật của ông ấy để gây rối với chúng tôi", Giám đốc điều hành OpenAI nói thêm, ám chỉ Elon Musk.

Trong một tin nhắn nội bộ gửi đến nhân viên OpenAI hôm 10.2, Sam Altman cho biết hội đồng quản trị dù chưa chính thức xem xét đề nghị nhưng có kế hoạch từ chối nó dựa trên lợi ích về sứ mệnh của OpenAI.

Sam Altman: Đề nghị mua lại chỉ là một trong những chiến thuật của Elon Musk để gây rối với OpenAI - Ảnh: Internet

Elon Musk là đồng minh thân cận với Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ông đang lãnh đạo Bộ phận Hiệu quả Chính phủ, nhánh mới của Nhà Trắng chịu trách nhiệm tinh gọn bộ máy hành chính liên bang.

Đang trong quá trình huy động 40 tỉ USD, OpenAI tìm cách chuyển đổi từ một tổ chức phi lợi nhuận sang công ty vì lợi nhuận, điều mà họ cho là cần thiết để đảm bảo vốn phát triển các mô hình AI tốt nhất. Quá trình chuyển đổi phức tạp này liên quan đến việc định giá quyền kiểm soát phi lợi nhuận với bộ phận vì lợi nhuận của OpenAI.

Kathy Jennings, Tổng chưởng lý bang Delaware, nói bà đang xem xét những thay đổi được OpenAI đề xuất để đảm bảo công ty "tuân thủ các mục tiêu từ thiện cụ thể vì lợi ích của công chúng, thay vì lợi ích thương mại hoặc cá nhân các giám đốc hoặc đối tác của OpenAI".

Đề nghị từ Elon Musk khiến quá trình OpenAI tìm cách loại bỏ quyền kiểm soát của tổ chức phi lợi nhuận với thực thể vì lợi nhuận trở nên phức tạp hơn. Theo các chuyên gia pháp lý, nếu Elon Musk muốn mua lại tài sản của tổ chức phi lợi nhuận OpenAI thì phải có một mức giá hợp lý để đảm bảo rằng các tài sản được dành cho mục đích từ thiện không bị chuyển giao một cách không công bằng cho một tổ chức tư nhân vì lợi nhuận.

Robert Weissman, đồng Chủ tịch tổ chức giám sát quyền lợi người tiêu dùng Public Citizen, chia sẻ với Reuters: “Đề nghị mua lại từ Elon Musk giúp đưa ra một mức giá tham chiếu cho việc định giá tài sản của OpenAI. Nếu thương vụ này thực sự diễn ra, các cơ quan quản lý có trách nhiệm đảm bảo giá bán phải hợp lý, không thấp hơn giá trị thị trường để tránh việc tài sản từ thiện bị chuyển nhượng một cách không công bằng”.

“Đề nghị này đặt ra một mức định giá cho lợi ích kinh tế của tổ chức phi lợi nhuận. Nếu định giá lợi ích của tổ chức phi lợi nhuận thấp hơn mức Elon Musk đưa ra, OpenAI sẽ phải giải thích lý do tại sao", Rose Chan Loui, Giám đốc điều hành UCLA Law Center for Philanthropy and Nonprofits, nhận xét.

UCLA Law Center for Philanthropy and Nonprofits là tổ chức nghiên cứu và tư vấn thuộc Trường Luật của Đại học California, Los Angeles (UCLA), chuyên nghiên cứu về các vấn đề pháp lý liên quan đến tổ chức từ thiện, tổ chức phi lợi nhuận và hoạt động quyên góp. Trung tâm này có thể cung cấp các phân tích pháp lý, tư vấn chính sách và hỗ trợ các tổ chức phi lợi nhuận trong việc tuân thủ quy định pháp luật.

"Đề nghị đó chắc chắn là một cú sốc. Tổ chức phi lợi nhuận được thành lập để nhận tiền tài trợ nhằm thực hiện các hoạt động vì lợi ích chung, và nếu OpenAI quyết định bán nó cho một bên khác với giá thấp hơn, đó sẽ là một vấn đề với quyền lợi của những người hưởng lợi từ tổ chức phi lợi nhuận", Jonathan Macey, giáo sư tại Trường Luật Yale chuyên về quản trị doanh nghiệp, nhận định.

OpenAI được định giá 157 tỉ USD trong vòng gọi vốn gần nhất, củng cố vị thế là một trong những công ty tư nhân giá trị nhất thế giới. SoftBank Group đang đàm phán để dẫn đầu một vòng gọi vốn lên tới 40 tỉ USD cho OpenAI với mức định giá công ty là 300 tỉ USD, gồm cả nguồn vốn mới, Reuters đưa tin hồi tháng 1.

Ngoài các tác động về luật chống độc quyền, thương vụ lớn như vậy sẽ đòi hỏi Elon Musk và liên danh của ông huy động một lượng vốn khổng lồ.

Số cổ phiếu của Elon Musk tại Tesla được định giá khoảng 165 tỉ USD, theo dữ liệu từ tập đoàn LSEG, nhưng khả năng vay mượn từ ngân hàng của ông có thể bị hạn chế sau khi chi 44 tỉ USD mua lại Twitter vào năm 2022.

Để tài trợ cho thương vụ này, Elon Musk có thể bán một phần cổ phần Tesla, vay thế chấp cổ phần của mình hoặc sử dụng cổ phần tại SpaceX (công ty hàng không vũ trụ trị giá hàng chục tỉ USD) làm tài sản đảm bảo, theo chuyên gia ngân hàng đầu tư giấu tên.

Theo tờ Wall Street Journal, xAI có thể sáp nhập với OpenAI nếu thỏa thuận này thành công. Gần đây, xAI đã huy động được 6 tỉ USD từ các nhà đầu tư với mức định giá 40 tỉ USD, theo nguồn tin của Reuters.

"Đề nghị từ Elon Musk nhằm mua tổ chức phi lợi nhuận của OpenAI có thể khiến quá trình huy động vốn và chuyển đổi thành công ty vì lợi nhuận của OpenAI trở nên phức tạp hơn đáng kể. Lời đề nghị này dường như được các nhà đầu tư đáng tin cậy hơn hậu thuẫn, nên OpenAI có thể không thể phớt lờ điều đó. Hội đồng quản trị OpenAI sẽ có trách nhiệm ủy thác để quyết định liệu đây có phải là một đề nghị tốt hơn không, điều này có thể đặt dấu hỏi cho lời đề nghị từ SoftBank Group”, Gil Luria, chuyên gia phân tích tại hãng D.A. Davidson, nhận xét.

Sơn Vân