Ông Trump tìm cách hạn chế tính độc lập của Fed cùng với các cơ quan giám sát Phố Wall

Chính quyền Trump đã có một động thái khác nhằm vào tính độc lập của Cục Dự trữ Liên bang (Fed) vào cuối ngày thứ Ba với một sắc lệnh hành pháp mới, nhằm kiểm soát nhiều hơn các cơ quan liên bang vốn thường vận hành độc lập trong công việc hàng ngày.

Mặc dù sắc lệnh hành pháp của Nhà Trắng tuyên bố sẽ bảo vệ chính sách tiền tệ của Fed — bao gồm quyền đặt lãi suất — nhưng lại tìm cách đưa tất cả các cơ quan giám sát lớn nhất của Phố Wall vào phạm vi kiểm soát và khiến ngân sách của họ phải chịu sự giám sát của Văn phòng Quản lý và Ngân sách (OMB) của Nhà Trắng.

Đây chỉ là cuộc tấn công chính trị mới nhất nhằm vào Fed, một tổ chức 111 năm tuổi chịu trách nhiệm thiết lập chi phí vay ngắn hạn, tác động đến những gì mà hàng triệu người tiêu dùng và doanh nghiệp phải trả khi vay tiền. Fed cũng đóng vai trò then chốt trong việc giám sát và điều tiết Phố Wall.

Có khả năng phần lớn sắc lệnh sẽ không áp dụng được cho Fed vì Quốc hội đã thành lập ngân hàng trung ương này với sự độc lập đáng kể trong việc quyết định cách sử dụng nguồn lực của mình. Sắc lệnh cũng nêu rõ không nhằm “làm suy yếu” bất kỳ thẩm quyền nào mà Quốc hội đã trao cho các cơ quan độc lập.

“Thời gian, tòa án và Quốc hội cuối cùng sẽ quyết định liệu sắc lệnh này có hiệu lực đến đâu,” Scott Alvarez, cựu cố vấn pháp lý tại Fed, cho biết. “Điều quan trọng lúc này là Tổng thống đã tuyên bố muốn tháo dỡ hệ thống các cơ quan độc lập mà Quốc hội đã thành lập và tòa án đã bảo vệ, đồng thời muốn chuyển các quyết định tài trợ từ Quốc hội sang cho mình.”

Các luật lệ và quy chuẩn lâu nay đã bảo vệ Fed khỏi nhánh hành pháp, nhằm chứng minh với thị trường toàn cầu rằng chính sách tiền tệ của Mỹ không bị chi phối bởi ý muốn chính trị từ Nhà Trắng. Tuy nhiên, Tổng thống Donald Trump đã công khai cho rằng ông nên có tiếng nói lớn hơn.

Fed từ chối bình luận. Một phát ngôn viên của Nhà Trắng cũng không đưa ra bình luận ngay lập tức.

Về phần mình, các quan chức Fed đã tự nguyện đưa ra một loạt quyết định trong những tuần đầu của chính quyền Trump để điều chỉnh các chính sách nội bộ theo các chỉ thị hợp pháp từ Nhà Trắng, nhằm tránh xung đột.

Ngay sau khi Trump nhậm chức, các quan chức Fed đã thông báo đình chỉ các chương trình “đa dạng, công bằng và hòa nhập” cũng như áp đặt lệnh đóng băng tuyển dụng trên toàn hệ thống, theo các email được The Washington Post xem xét. Fed cũng đang tìm cách điều chỉnh theo chính sách trở lại văn phòng của Trump, với việc cân nhắc giảm làm việc từ xa.

“Như đã là thông lệ của chúng tôi qua nhiều chính quyền, chúng tôi đang làm việc để điều chỉnh chính sách của mình phù hợp với các sắc lệnh hành pháp theo cách thích hợp và phù hợp với luật hiện hành,” Chủ tịch Hội đồng Fed Jerome H. Powell nói với các phóng viên đầu tháng này.

Điểm khác biệt trong động thái hôm thứ Ba là Nhà Trắng dường như đang cố gắng buộc Fed điều chỉnh theo các thay đổi liên quan đến giám sát và điều tiết Phố Wall. Sắc lệnh yêu cầu các cơ quan độc lập phải đệ trình các quy định quan trọng lên Văn phòng Quản lý và Ngân sách (OMB) của Nhà Trắng để xem xét.

Sắc lệnh mới cũng nêu rõ rằng chỉ tổng thống và bộ trưởng tư pháp — “dưới sự giám sát và kiểm soát của tổng thống” — mới có quyền giải thích luật thay mặt cho nhánh hành pháp, ngăn cản các cơ quan liên bang độc lập áp dụng các cách diễn giải pháp lý mâu thuẫn với Nhà Trắng dưới thời Trump.

OMB hiện do Russell Vought điều hành, một người theo chủ nghĩa thắt chặt tài khóa, người đã giúp xây dựng Project 2025, một kế hoạch chính sách gây tranh cãi định hướng cho việc Trump trở lại Nhà Trắng. Project 2025 đặc biệt đề xuất thu hẹp vai trò của Fed chỉ còn giữ ổn định nguồn cung tiền tệ, không điều tiết các ngân hàng Phố Wall hay đóng vai trò là người cho vay cuối cùng khi các ngân hàng lớn thất bại, vì “áp lực chính trị đã khiến Fed sử dụng quyền lực của mình để điều tiết ngân hàng nhằm thúc đẩy các sáng kiến mang tính chính trị,” theo nội dung tài liệu này.

Các nhà quan sát Fed cho biết, các hành động của ngân hàng trung ương cho đến nay cho thấy họ muốn lựa chọn cẩn thận những trận chiến, tránh xung đột với Trump trừ khi bị đe dọa trực tiếp đến quyền kiểm soát chính sách tiền tệ. Fed đã bảo vệ quyết liệt tính độc lập của mình kể từ thời kỳ lạm phát cao những năm 1970, khi ngân hàng trung ương từng mắc sai lầm dưới áp lực từ Tổng thống Richard Nixon để giữ lãi suất thấp nhằm hỗ trợ chiến dịch tái tranh cử của ông, bất chấp các dấu hiệu cho thấy nền kinh tế đang quá nóng.

“Fed sẵn sàng đấu tranh đến cùng với Tổng thống đương nhiệm để bảo vệ khả năng tự đưa ra chính sách lãi suất độc lập với Nhà Trắng,” Peter Conti-Brown, một nhà sử học về Fed tại Đại học Pennsylvania, nhận định. “Tuy nhiên, Fed không sẵn sàng tách mình khỏi Nhà Trắng về hầu hết các vấn đề khác. Nhà Trắng — ít nhất là hiện tại — dường như đang kiên quyết duy trì chính xác cán cân quyền lực này,” ông nói thêm. “Câu hỏi còn lại chỉ là liệu Tổng thống Trump và những người thân cận có tiếp tục xem chính sách tiền tệ là ngoài tầm kiểm soát trực tiếp của ông hay không.”

Trong nhiều tháng, các quan chức chính quyền Trump đã thảo luận riêng về các cách thức đơn giản hóa hệ thống giám sát tài chính phức tạp của Mỹ. Một phương án đang được xem xét là hợp nhất các cơ quan như Tập đoàn Bảo hiểm Tiền gửi Liên bang (FDIC) và Văn phòng Kiểm soát Tiền tệ (OCC) thành một thực thể duy nhất, theo những người quen thuộc với các cuộc thảo luận này.

Do thiếu đủ phiếu tại Thượng viện để cải tổ hệ thống quy định tài chính, sắc lệnh của Nhà Trắng có thể là một giải pháp dự phòng nhằm giành quyền kiểm soát ít nhất một phần việc điều tiết tài chính, dù không chắc các chức năng điều tiết của Fed sẽ rơi vào phạm vi kiểm soát trực tiếp của tổng thống. Hiện tại, Fed, FDIC và OCC là ba cơ quan giám sát ngân hàng liên bang chính.

Đây không phải là lần đầu tiên Fed nhanh chóng điều chỉnh chính sách theo chính quyền mới. Khi Trump bắt đầu nhiệm kỳ đầu tiên, ngân hàng trung ương cũng đã áp dụng lệnh đóng băng tuyển dụng theo sắc lệnh của tổng thống.

Tuy nhiên, lần này môi trường chính trị đối với Fed có vẻ thù địch hơn. Trong nhiệm kỳ đầu tiên của Trump, một số thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa đã ủng hộ Chủ tịch Jerome Powell chống lại những nỗ lực liên tục của Trump nhằm làm suy yếu tính độc lập của Fed. Phần lớn những nhà lập pháp này hiện không còn tại nhiệm.

Áp lực gia tăng nhằm giành quyền kiểm soát Fed diễn ra sau khi Michael Barr, Phó Chủ tịch Fed phụ trách giám sát ngân hàng, tháng trước tuyên bố sẽ từ chức vào cuối tháng này, tránh một cuộc tranh cãi pháp lý tiềm tàng về việc liệu Trump có quyền giáng chức ông hay không.

Những nỗ lực tuân thủ các sắc lệnh trước đó của Nhà Trắng từ phía Fed đã thể hiện rõ qua việc ngân hàng trung ương ngay lập tức gỡ bỏ các trang web công khai liên quan đến các sáng kiến về đa dạng, công bằng và hòa nhập (DEI) sau khi Trump chỉ thị các cơ quan liên bang dừng các hoạt động như vậy.

Sự thay đổi này đặc biệt đáng chú ý tại một số ngân hàng khu vực của Fed. Tại Fed New York, các quan chức đã hủy một buổi tiệc tiếp khách dự kiến tổ chức vào thứ Năm và rút khỏi một chương trình thực tập mùa hè hỗ trợ phụ nữ và các nhóm ít được đại diện trong lĩnh vực kinh tế.

Tại Fed Kansas City, các quan chức hàng đầu từng khẳng định cam kết với DEI vẫn “kiên định” ngay trước thềm bầu cử tổng thống, nhưng đến cuối tháng 1, tất cả các ngân hàng Fed đã tuyên bố “tạm dừng” các sáng kiến DEI ít nhất cho đến tháng 2.

Fed New York từ chối bình luận về vấn đề này.

Theo The Washington Post

Theo The Washington Post

Huy Hoàng