Ông Trump muốn Mỹ tiếp quản Dải Gaza

Đống đổ nát của các tòa nhà bị phá hủy ở phía nam Dải Gaza. Ảnh: Reuters

Gaza không thể sinh sống được nữa

Phát biểu sau cuộc gặp với Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu tại Nhà Trắng hôm 4-2, Tổng thống Donald Trump nhắc lại quan điểm rằng người Palestine nên được tái định cư vĩnh viễn ở nơi khác. Ông cho rằng dải đất bị xung đột tàn phá này chẳng còn có thể sinh sống được nữa, do đó, người dân Palestine không có lựa chọn nào khác ngoài việc phải rời đi. Ông đề xuất người Palestine tại Gaza di chuyển đến các nước láng giềng. "Đây chỉ là một địa điểm cần phá dỡ... Thay vào đó, họ có thể định cư ở một khu vực xinh đẹp với những ngôi nhà và họ có thể sống hết cuộc đời trong hòa bình và hòa hợp thay vì phải quay lại đây", ông Trump nói thêm. "Bạn không thể sống ở Gaza vào lúc này và tôi nghĩ chúng ta cần một địa điểm khác. Tôi nghĩ đó phải là một địa điểm khiến mọi người hạnh phúc… Nếu chúng ta có một khu vực tốt đẹp để tái định cư vĩnh viễn cho mọi người trong những ngôi nhà đẹp, nơi họ có thể sống hạnh phúc và không bị bắn, không bị sát hại như những gì đang xảy ra ở Gaza", ông Trump giải thích. Ông Trump đề xuất rằng các nước như Jordan và Ai Cập nên tiếp nhận người Palestine di tản.

Tổng thống Trump không đưa ra ngay chi tiết về phương pháp Mỹ sẽ quản lý Gaza cũng như kế hoạch hành động của họ với dải đất này. Ông Trump chia sẻ: "Mỹ sẽ tiếp quản Dải Gaza, và thực hiện nhiệm vụ tại đó. Chúng tôi sẽ quản lý Gaza và chịu trách nhiệm xử lý tất cả các quả bom chưa nổ nguy hiểm, cũng như những loại vũ khí khác tại địa điểm này”. Ông cho biết Mỹ sẽ nỗ lực phát triển kinh tế khu vực này sau khi dọn sạch các tòa nhà bị phá hủy. Ông chủ Nhà Trắng Trump cũng không loại trừ khả năng điều quân đội Mỹ đến bảo vệ Gaza. Trả lời câu hỏi của phóng viên, ông Trump nhấn mạnh: "Về vấn đề Gaza, chúng tôi sẽ làm những gì cần thiết. Nếu cần thiết, chúng tôi sẽ làm điều đó”. Ông Trump cũng cho rằng việc Mỹ tiếp quản Gaza sẽ thúc đẩy ổn định trong khu vực. Nhà lãnh đạo Mỹ bày tỏ: "Đây không phải là quyết định được đưa ra một cách dễ dàng. Tất cả những người mà tôi đã trao đổi đều ủng hộ ý tưởng Mỹ sở hữu dải đất đó”.

Phản ứng của các bên

Thủ tướng Netanyahu cho biết kế hoạch của ông Trump về việc Mỹ tiếp quản Dải Gaza có thể "thay đổi lịch sử". Tuy nhiên, ý tưởng này bị Ai Cập, Jordan, Arab Saudi, Các tiểu vương quốc Arab Thống nhất (UAE), Qatar, Chính quyền Palestine và Liên đoàn Arab phản đối. Các nước Arab cảnh báo những kế hoạch như vậy "đe dọa ổn định của khu vực, gây nguy cơ lan rộng xung đột, làm suy yếu triển vọng chung sống hòa bình của người dân tại đây".

Trước đó, ngày 3-2, ngoại trưởng của Ai Cập, Jordan, Saudi Arabia, UAE và Qatar, cùng với Tổng thư ký Tổ chức Giải phóng Palestine (PLO), đã gửi thư chung tới Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio, nhấn mạnh rằng giải quyết xung đột Palestine - Israel là chìa khóa để mang lại hòa bình trong khu vực và chỉ có thể đạt được thông qua giải pháp hai nhà nước. Bức thư có đoạn: “Điều quan trọng là Israel không được sáp nhập bất kỳ vùng đất nào của Palestine. Hành động sáp nhập nào cũng sẽ khiến giải pháp hai nhà nước trở nên không khả thi. Người Palestine không muốn rời bỏ vùng đất của họ. Chúng tôi ủng hộ lập trường của họ một cách dứt khoát”.

Ngày 4-2, Đại sứ Palestine tại LHQ Riyad Mansour đã lên tiếng kêu gọi các nhà lãnh đạo thế giới và cộng đồng quốc tế cần tôn trọng nguyện vọng của người Palestine muốn ở lại Gaza. Ông Mansour khẳng định Gaza là quê hương của người Palestine và dù một phần của vùng đất này đã bị tàn phá, người Palestine vẫn lựa chọn trở về. Nhóm vũ trang Hamas cũng chỉ trích ý tưởng của Tổng thống Trump. Quan chức Hamas, ông Sami Abu Zuhri, ngày 5-2 cho rằng phát biểu của Tổng thống Mỹ Donald Trump về việc kiểm soát Dải Gaza là "vô lý", có thể gây bất ổn cho Trung Đông.

Theo tờ The New York Times, trả lời câu hỏi của một phóng viên, Tổng thư ký LHQ Antonio Guterres nói kế hoạch của ông Trump nhằm tái định cư người dân Gaza và phát triển vùng đất của người Palestine sẽ giống như “thanh lọc sắc tộc”. Ông Guterres cũng nói kế hoạch của ông Trump có nguy cơ khiến nhà nước Palestine mãi mãi không thể thành hiện thực.

Trong khi đó, kênh CNN dẫn lời một quan chức Arab nói rằng đề xuất về Gaza của ông Trump khó hiểu và khó chấp nhận. Một quan chức khác cho rằng những phát biểu của ông Trump sẽ làm tổn hại đến thỏa thuận ngừng bắn mong manh ở Gaza, đồng thời so sánh kế hoạch này với những tuyên bố trước đây của ông Trump về việc sáp nhập Canada hay mua đảo Greenland của Đan Mạch. Nhà ngoại giao này nói: “Điều quan trọng là phải nhận thức được những tác động sâu rộng mà các đề xuất như vậy gây ra đối với cuộc sống và phẩm giá của người Palestine, cũng như đối với toàn bộ khu vực Trung Đông. Hơn nữa, thực tế là 1,8 triệu người ở Gaza sẽ phản đối sáng kiến như vậy và từ chối rời đi. Saudi Arabia khó có thể theo đuổi hòa bình trong hoàn cảnh này và các quốc gia khác có thể sẽ xem xét lại cam kết với Hiệp định Abraham”. Nhà ngoại giao này cũng nói rằng thời điểm đưa ra đề xuất gây lo ngại đáng kể, đặc biệt khi các bên đang cố duy trì một lệnh ngừng bắn mong manh và đàm phán một thỏa thuận trao đổi con tin tiềm năng.

Ông Abed Ayoub, Giám đốc điều hành Ủy ban Chống phân biệt đối xử đối với người Arab tại Mỹ (ADC), cũng chỉ trích đề xuất của ông Trump. Ông Ayoub nói với kênh Al Jazeera: “Điều này sẽ đi ngược lại tất cả các chuẩn mực và luật pháp quốc tế. Đây không phải là điều có thể được phép”. Ông cũng cảnh báo rằng việc cưỡng bức di dời người Palestine sẽ gây ra phản ứng dữ dội trong thế giới Arab và đẩy toàn bộ khu vực vào tình trạng hỗn loạn nghiêm trọng hơn.

AN BÌNH