Nông nghiệp đẩy mạnh chế biến sâu

Phóng viên (PV): Thưa Thứ trưởng, kết quả xuất khẩu sản phẩm nông nghiệp của Việt Nam hai tháng đầu năm 2025 cho thấy những thách thức nào mới nảy sinh và chúng ta có những giải pháp gì để thích ứng?

Thứ trưởng Phùng Đức Tiến: Hiện nay, cạnh tranh thương mại giữa Mỹ-châu Âu, Mỹ-Trung rồi những vấn đề phát sinh từ cuộc xung đột Nga-Ukraine đang là những vấn đề hết sức nóng, ảnh hưởng tới thương mại toàn cầu, trong đó có hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam, đòi hỏi phải kịp thời có những giải pháp thích ứng phù hợp. Để phấn đấu đạt mục tiêu xuất khẩu sản phẩm nông nghiệp năm 2025 đúng chỉ tiêu mà Chính phủ giao là 64-65 tỷ USD, có thể phấn đấu đạt 70 tỷ USD thì việc có những giải pháp thích ứng là vô cùng quan trọng.

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Phùng Đức Tiến. Ảnh: DIỆP ANH

Đáng mừng là trong bối cảnh đó, tổng kim ngạch xuất khẩu nông, lâm, thủy sản hai tháng đầu năm 2025 đạt 9,38 tỷ USD, tăng 8,3% so với cùng kỳ năm 2024. Kim ngạch xuất khẩu đồ gỗ và lâm sản, cà phê tăng rất cao, lên tới 26,2% mặc dù khối lượng giảm 28,2%. Dự kiến xuất khẩu cà phê năm 2025 có thể đạt 6 tỷ USD. Kim ngạch xuất khẩu thủy sản tăng 18,6%, cao su, hạt điều vẫn tăng, chỉ có mặt hàng rau, quả giảm 11%, lúa gạo cũng giảm so với cùng kỳ năm 2024.

Như vậy, những mặt hàng nông nghiệp của chúng ta vẫn duy trì được đà tăng trưởng xuất khẩu nên chúng ta cần phải tiếp tục đẩy mạnh xuất khẩu những mặt hàng đang có lợi thế so sánh. Riêng đối với mặt hàng lúa gạo, rau và trái cây, chúng ta đã có hệ thống giải pháp phù hợp để hỗ trợ kịp thời.

PV: Để đóng góp vào mục tiêu tăng trưởng của nền kinh tế Việt Nam năm 2025 là 8% thì đóng góp của ngành nông nghiệp rất quan trọng. Vậy theo Thứ trưởng, ngành nông nghiệp năm nay có khả năng đạt mức tăng trưởng theo kế hoạch không?

Thứ trưởng Phùng Đức Tiến: Năm nay, Chính phủ giao cho ngành nông nghiệp phấn đấu tăng trưởng phải đạt 4%. Hiện nay, lĩnh vực trồng trọt chiếm khoảng 43% tổng giá trị sản xuất của ngành nông nghiệp (tăng trưởng trung bình 1,5-1,8%); chăn nuôi hiện chiếm khoảng 26% tổng giá trị sản xuất của ngành; thủy sản hiện chiếm 28% tổng giá trị của ngành (tăng trưởng 3,5-3,8%/năm); lâm nghiệp tăng trưởng khoảng 7%/năm...

Đây là những dư địa chúng ta cần rà soát để tính toán cơ cấu từng mặt hàng, bảo đảm xuất khẩu của ngành nông nghiệp tiếp tục tăng trưởng tốt năm 2025 ở mức 4%. Về xuất khẩu sản phẩm nông nghiệp thì dư địa, tiềm năng, lợi thế của chúng ta vẫn còn.

Sản phẩm trồng trọt ứng dụng khoa học - công nghệ được trưng bày, giới thiệu tại một hội nghị ở Hà Nội. Ảnh: NGHINH XUÂN

PV: Vấn đề khoa học-công nghệ (KHCN) trong chế biến sẽ tác động như thế nào đối với ngành nông nghiệp, thưa Thứ trưởng?

Thứ trưởng Phùng Đức Tiến: Để đạt được mục tiêu tăng trưởng trong năm 2025 cũng như các năm tiếp theo của ngành nông nghiệp thì yếu tố KHCN là giải pháp đầu tiên. Hiện nay, KHCN chiếm 55% giá trị gia tăng của toàn ngành. Chúng ta đã có Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22-12-2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển KHCN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, do đó, người ta phải thúc đẩy nghiên cứu, ứng dụng KHCN trong nông nghiệp một cách mạnh mẽ, quyết liệt, hiệu quả hơn. Cụ thể, KHCN phải đi vào quy trình sản xuất giống, quy trình canh tác, bảo vệ thực vật, thú y phòng bệnh... gắn với nông nghiệp tuần hoàn, chuyển đổi số trong nông nghiệp, truy xuất được nguồn gốc, minh bạch hóa để sản phẩm nông nghiệp của chúng ta tiếp tục khẳng định tên tuổi, giá trị trên thị trường.

Muốn gia tăng giá trị sản phẩm nông nghiệp cũng cần phải tiếp tục đẩy mạnh đầu tư, chế biến sâu. Đây chính là dư địa để chúng ta có thể phát huy, thực hiện mục tiêu xuất khẩu năm 2025 và tạo tiền đề cho giai đoạn 2026-2030.

Chúng ta phải có quy trình công nghệ chế biến gắn với thiết bị phục vụ chế biến sản phẩm; tìm kiếm mua thiết bị, kết hợp với đầu tư nghiên cứu sản xuất thiết bị chế biến. Trên cơ sở xây dựng vùng nguyên liệu minh bạch hóa, ứng dụng chuyển đổi số, chúng ta xác định được mã số vùng trồng, mã số cơ sở chế biến. Chế biến và chế biến sâu chính là con đường để nâng cao giá trị gia tăng cho sản phẩm nông nghiệp.

PV: Trân trọng cảm ơn Thứ trưởng!

NGUYỄN KIỂM (ghi)