Giá hạt điều tăng cao, cơ hội cho nông dân và doanh nghiệp chế biến

Chế biến hạt điều tại xã Xuân Hưng, huyện Xuân Lộc. Ảnh:B.Nguyên

Hiện nay, các doanh nghiệp (DN) chế biến hạt điều vẫn chấp nhận bỏ giá cao để mua hạt điều thô để dự trữ cho sản xuất với kỳ vọng xuất khẩu hạt điều tiếp tục giữ mức tăng trưởng cao trong thời gian tới.

Hình thành mặt bằng giá mới

Ngay sau vụ thu hoạch điều năm 2024, giá hạt điều thô không ngừng tăng cao, đỉnh điểm vượt qua mốc 50 ngàn đồng/kg. Đầu vụ thu hoạch năm 2025, giá hạt điều thô ở mức khoảng 40 ngàn đồng/kg, hiện nguồn cung dồi dào do nhiều tỉnh, thành thu hoạch rộ khiến mặt hàng này hạ nhiệt nhưng hạt điều thô vẫn ổn định ở mức từ 33-35 ngàn đồng/kg, cao hơn khoảng 10 ngàn đồng/kg so với cùng kỳ năm ngoái.

Với mức giá trên, nông dân trồng điều trên địa bàn tỉnh đạt lợi nhuận cao hơn nhiều so với trước. Ông Nguyễn Văn Trung, nông dân tại xã Ngọc Định, huyện Định Quán, cho biết gia đình ông có khoảng 1,3 hécta trồng ca cao xen canh trong vườn điều. Trong đó, cây điều đã trồng được gần 30 năm, ông đã tuyển lựa giữ lại những cây cho năng suất cao nên thu hoạch vụ này rất khả quan. Theo ông Trung: “Với mức giá bán như từ đầu vụ đến nay, thu nhập từ cây điều tăng cao hơn nhiều so với những năm trước đó. Ngoài ra, mô hình xen canh cây điều và ca cao, 2 cây trồng bổ trợ cho nhau đều đạt năng suất tốt. Giá ca cao và hạt điều đều đang ở mức cao nên nhà vườn yên tâm đầu tư cho vườn cây”.

Nhận xét về hiệu quả của cây điều trong giai đoạn hiện nay, ông Trương Đình Bá, Chủ tịch Hội Nông dân xã Lâm San, huyện Cẩm Mỹ, cho rằng, cây điều vốn là cây xóa đói giảm nghèo với nhiều lợi thế cạnh tranh với các cây trồng khác như: vốn đầu tư thấp, cây trồng phù hợp với vùng đất khô cằn, nhất là hầu như không tốn công chăm sóc... 2-3 năm trở lại đây, hạt điều có giá nên một số nông dân tại địa phương phá bỏ vườn tiêu bị già cỗi quay lại trồng cây điều. Họ trồng giống điều ghép cho năng suất rất cao, có vườn đạt 5-6 tấn/hécta, thu về lợi nhuận tốt để nông dân gắn bó lâu dài.

Kỳ vọng vào thị trường xuất khẩu

Năm 2024, ngành chế biến và xuất khẩu hạt điều đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức, nhất là giá điều thô tăng bất thường. Tuy nhiên, đây cũng là năm lần đầu tiên trong lịch sử suốt 35 năm phát triển, kim ngạch xuất khẩu ngành điều đạt trên 4 tỷ USD. Theo Hải quan Việt Nam, năm 2024, xuất khẩu hạt điều của Việt Nam đạt 730 ngàn tấn, trị giá 4,37 tỷ USD, tăng 13,3% về lượng và tăng hơn 20% về trị giá so với năm 2023. Riêng tỉnh Đồng Nai năm 2024, kim ngạch xuất khẩu hạt điều đạt gần 511 triệu USD, tăng hơn 45% về giá trị so với năm 2023.

Tuy nhiên, xuất khẩu hạt điều 2 tháng đầu năm 2025 giảm cả lượng và giá trị. Theo Bộ Nông nghiệp và môi trường, khối lượng xuất khẩu hạt điều 2 tháng đầu năm 2025 đạt 62,4 ngàn tấn và đạt 424,8 triệu USD, giảm gần 32% về khối lượng và giảm gần 14% về giá trị so với cùng kỳ năm 2024. Thế nhưng, giá hạt điều xuất khẩu bình quân 2 tháng đầu năm 2025 ước đạt hơn 6,8 ngàn USD/tấn, tăng gần 27% so với cùng kỳ năm trước.

Tuy có khởi đầu khó khăn nhưng nhiều DN chế biến hạt điều trên địa bàn tỉnh vẫn kỳ vọng cao về vụ xuất khẩu trong năm 2025 tiếp tục tăng trưởng tốt.

Bà Phạm Thị Hồng Vân, chủ Cơ sở Hạt điều Phương Hân tại xã Thanh Sơn, huyện Tân Phú, phân tích vài năm trở lại đây, ngành chế biến hạt điều luôn đối mặt với thực tế thiếu hụt nguồn nguyên liệu điều thô. Đây là nguyên nhân chính khiến từ đầu vụ thu hoạch đến nay, giá điều ổn định ở mức cao. Bà Vân so sánh, những năm trước, vào vụ thu hoạch, DN có thể mua được 10 tấn hạt điều/ngày thì nay chỉ mua được hơn 1 tấn. Giá nguyên liệu chế biến tăng cao gây khó khăn cho DN sản xuất khi phải bỏ ra số vốn cao hơn để mua trữ nguyên liệu; đồng thời rủi ro sẽ cao hơn với nỗi lo lợi nhuận bị giảm lại. Mặt khác, giá hạt điều tăng cao cũng ảnh hưởng đến sức tiêu thụ của thị trường. Điều này được minh chứng từ đầu năm đến nay, sức tiêu thụ mặt hàng này ở cả thị trường nội địa và xuất khẩu đều sụt giảm.

Theo bà Vân, dù giá điều thô tăng cao nhưng các DN sản xuất vẫn mua nguyên liệu dự trữ. Theo dự báo, nhu cầu tiêu thụ mặt hàng hạt điều trong nước và thị trường xuất khẩu sẽ tăng, do xu hướng ăn vặt lành mạnh ngày càng tăng. Hạt điều là thực phẩm dinh dưỡng với thị trường xuất khẩu không ngừng được mở rộng.

Bình Nguyên