NHTW Nhật phát tín hiệu sẽ tăng tiếp lãi suất?

Thống đốc BOJ Kazuo Uead

Lo ngại lạm phát

Giống như nhiều NHTW khác, chính sách thuế quan của Tổng thống Mỹ Donald Trump đối với các đối tác thương mại đã làm gia tăng sự không chắc chắn cho lộ trình chính sách tiền tệ của Nhật Bản. Tuy nhiên, những dấu hiệu ngày càng tăng của lạm phát thực phẩm dai dẳng, làm tăng thêm triển vọng tăng lương bền vững, có khả năng sẽ khiến BOJ tiếp tục tăng lãi suất với tốc độ ổn định, trái ngược với việc các NHTW tại Mỹ và châu Âu báo hiệu sẽ cắt giảm lãi suất nhiều hơn.

Phát biểu tại buổi họp báo sau cuộc họp chính sách hôm 18/3, Thống đốc BOJ Kazuo Ueda đã cảnh báo về sự không chắc chắn gia tăng về chính sách thuế quan của Mỹ có thể ảnh hưởng đến nền kinh tế toàn cầu, một vấn đề mà nhiều NHTW lớn đang phải theo dõi sát.

Mặc dù cho biết, BOJ có thể đưa tác động tiềm tàng từ chính sách thuế quan của ông Trump vào báo cáo triển vọng hàng quý, dự kiến sẽ được công bố tại cuộc họp tiếp theo vào ngày 30/4 – 1/5, nhưng Thống đốc Ueda cũng phát đi tín hiệu, không thể loại trừ hoàn toàn khả năng tăng lãi suất tại cuộc họp này, cho dù sự đồng thuận hiện tại là việc thắt chặt sẽ diễn ra vào khoảng quý 3.

Ông cũng cân bằng mối lo ngại về sự bất ổn toàn cầu với các tín hiệu về triển vọng giá trong nước, cho thấy BOJ không hề nao núng trong quyết tâm tiếp tục tăng lãi suất ngắn hạn từ mức 0,5% hiện tại.

Trái ngược với những nhận xét trước đây coi nhẹ lạm phát giá thực phẩm là tạm thời, ông cho biết, chi phí thực phẩm cao một cách cố chấp có thể có tác động lâu dài đến lạm phát cơ bản và kỳ vọng lạm phát của người dân - hai yếu tố được BOJ coi là chìa khóa cho tốc độ và thời điểm tăng lãi suất tiếp theo.

“Chi phí thực phẩm tăng thường được coi là cú sốc cung có thể chỉ là tạm thời. Tuy nhiên, giá gạo tăng kéo dài có nghĩa là rủi ro của những đợt tăng này ảnh hưởng đến kỳ vọng lạm phát và tâm lý của công chúng là không thể bỏ qua. Do đó, chúng ta sẽ cần phải theo dõi cẩn thận những rủi ro như vậy”, ông cho biết.

Ueda cũng cho biết, một số thành viên trong hội đồng quản trị “đã đề cập đến nhu cầu phải cảnh giác với rủi ro giá tăng”, một tiết lộ hiếm hoi về các cuộc thảo luận của các nhà hoạch định chính sách tại cuộc họp, cho thấy những lo ngại ngày càng tăng trong BOJ về rủi ro lạm phát trong nước.

“Nếu rủi ro đối với lạm phát cơ bản tăng cao, đó sẽ là lý do để đẩy nhanh quá trình điều chỉnh mức hỗ trợ tiền tệ của chúng tôi”, ông nói thêm, một tín hiệu rõ ràng cho thấy BOJ sẽ không ngần ngại tăng lãi suất sớm hơn dự kiến để neo giữ kỳ vọng lạm phát.

Khi nào tăng lãi suất?

Những phát biểu của Thống đốc BOJ cho thấy sự chú ý ngày càng tăng của cơ quan này đối với giá thực phẩm cao một cách cố chấp đã khiến lạm phát duy trì ở mức trên mục tiêu trong gần ba năm qua. Lạm phát cơ bản đã tăng lên 3,0% vào tháng 2 khi giá thực phẩm tăng 5,6% so với mức của năm trước, đẩy nhanh tốc độ tăng trong tháng thứ 7 liên tiếp.

“BOJ không kiểm soát được các cú sốc cung như giá thực phẩm tăng, nhưng điều quan trọng là điều này sẽ kéo dài trong bao lâu”, một nguồn tin quen thuộc với suy nghĩ của BOJ cho biết.

“Nếu tình trạng này kéo dài, nó có thể thay đổi đáng kể cách mọi người nhìn nhận về biến động giá trong tương lai và biện minh cho việc tăng lãi suất”, một nguồn tin khác cho biết về chi phí thực phẩm tăng. Cả hai nguồn tin đều giấu tên vì họ không được phép phát biểu công khai.

Tuy nhiên theo các chuyên gia, BOJ sẽ không vội tăng lãi suất khi tiền lương cao hơn vẫn chưa gây ra sự gia tăng đột biến trong lạm phát dịch vụ, ở mức 1,3% vào tháng 2. Kỳ vọng lạm phát dài hạn, mà BOJ tập trung vào khi thiết lập chính sách, cũng không cho thấy sự sai lệch lớn so với mục tiêu lạm phát 2% của mình.

Mặc dù vậy theo các chuyên gia, thực tế là Ueda đã cảnh báo rủi ro lạm phát vượt ngưỡng là một dấu hiệu đáng chú ý, cho thấy sự không chắc chắn về chính sách của Trump sẽ không ngăn cản BOJ tăng lãi suất.

“BOJ có lẽ không muốn kỳ vọng của thị trường về một hành động trong ngắn hạn giảm đi quá nhiều”, Naomi Muguruma - Chiến lược gia trưởng về trái phiếu tại Mitsubishi UFJ Morgan Stanley Securities cho biết. “Đúng là có những trở ngại từ Trump. Nhưng BOJ có vẻ muốn tăng lãi suất khi những trở ngại bắt đầu xuất hiện. Họ muốn đảm bảo rằng bất kỳ đợt tăng lãi suất sớm nào cũng sẽ không trở thành bất ngờ của thị trường”.

Hiện tại, quan điểm chủ đạo của thị trường là BOJ sẽ giữ nguyên lãi suất tại cuộc họp ngày 30/4 – 1/5 để có nhiều thời gian hơn cho việc đánh giá tác động từ chính sách thuế quan của ông Trump.

Kết quả một cuộc khảo sát của Reuters cho thấy, nhiều nhà phân tích dự đoán đợt tăng lãi suất tiếp theo của BOJ sẽ diễn ra vào quý 3, nhiều khả năng là vào tháng 7. Nhưng một số người theo dõi BOJ coi dữ liệu tiền lương và giá cả gần đây là lý do đủ tốt để cơ quan này hành động ngay từ ngày 1/5, bao gồm cả cựu quan chức BOJ Nobuyasu Atago.

Hà Vy