Nhật Bản - Mỹ chuẩn bị nối lại đàm phán thuế quan

Nhật Bản và Mỹ dự kiến sẽ nối lại vòng đàm phán thuế quan cấp cao thứ ba vào ngày 24/5, trong bối cảnh căng thẳng thương mại giữa hai nền kinh tế hàng đầu thế giới vẫn tiếp tục gia tăng, đặc biệt trong các lĩnh vực nhạy cảm như ô tô, thép và nhôm.

Thông tin này được xác nhận sau khi kế hoạch công du của Bộ trưởng phụ trách Phục hồi Kinh tế kiêm Trưởng đoàn đàm phán của Nhật Bản ông Ryosei Akazawa được Ủy ban Quy tắc và Điều hành Thượng viện phê duyệt. Chuyến thăm sẽ bắt đầu vào ngày 23/5 và kéo dài trong 3 ngày, với cuộc gặp cấp cao dự kiến diễn ra vào ngày 24/5.

Nội dung trọng tâm của vòng đàm phán lần này là tìm kiếm tiến triển trong việc tháo gỡ các bất đồng liên quan đến chính sách thuế quan mà Mỹ áp dụng lên hàng hóa Nhật Bản, đặc biệt trong ngành công nghiệp ô tô, lĩnh vực đóng vai trò then chốt trong cán cân thương mại song phương.

Kể từ tháng 4/2025, chính quyền Tổng thống Donald Trump đã áp đặt thêm nhiều biện pháp thuế bổ sung đối với hàng hóa nhập khẩu từ Nhật Bản, bao gồm thuế suất 25% đối với ô tô và phụ tùng, cũng như đối với thép và nhôm. Các biện pháp này đã vấp phải sự phản đối mạnh mẽ từ phía Tokyo, vốn coi đây là những động thái gây tổn hại đến quan hệ kinh tế lẫn lợi ích của các doanh nghiệp hai nước.

Ông Ryosei Akazawa và ông Scott Bessent gặp gỡ tại Nhà Trắng ngày 16/04/2025

Ông Akazawa được cho là sẽ gặp Đại diện Thương mại Mỹ Jamieson Greer trong khuôn khổ chuyến thăm lần này. Tuy nhiên, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent (người đồng cấp của ông Akazawa trong các cuộc tiếp xúc cấp bộ trưởng) sẽ không thể tham dự do lịch trình riêng. Trong trường hợp đó, phía Nhật Bản đã chủ động đề xuất tổ chức một cuộc gặp song phương riêng với ông Bessent vào thời điểm khác nhằm duy trì đối thoại ở cấp chính sách.

Trước cuộc gặp chính thức, các nhóm chuyên viên từ Bộ Ngoại giao, Bộ Tài chính và Bộ Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp Nhật Bản đã có mặt tại Washington từ ngày 19/5 để tiến hành các cuộc tham vấn tiền trạm với đại diện Mỹ.

Theo thông tin từ Tokyo, hai bên đã đạt được một số đồng thuận sơ bộ trong việc thu hẹp phạm vi vấn đề cần thảo luận, tạo nền tảng kỹ thuật cho cuộc đàm phán cấp cao sắp tới. Tuy nhiên, tiến trình thương lượng được dự báo vẫn còn gặp nhiều trở ngại, nhất là khi Mỹ đang theo đuổi chiến lược thuế quan đối ứng nhằm cân bằng lại thâm hụt thương mại và gây áp lực với các đối tác lớn.

Phía Nhật Bản, trong nhiều tháng qua, đã liên tục thúc giục Mỹ hủy bỏ các biện pháp thuế quan được cho là mang tính đơn phương và đi ngược lại tinh thần hợp tác thương mại quốc tế.

Tokyo lo ngại rằng nếu không có điều chỉnh kịp thời, các rào cản thuế sẽ gây tổn thương sâu sắc đến các ngành xuất khẩu chủ lực, đặc biệt trong bối cảnh GDP quý I/2025 của Nhật Bản đã sụt giảm 0,7% so với quý trước do tiêu dùng yếu và xuất khẩu giảm tốc.

Trong khi đó, phía Mỹ vẫn duy trì lập trường cứng rắn, ưu tiên bảo vệ thị trường nội địa và việc làm trong nước, đồng thời đặt các đòi hỏi cụ thể về việc mở cửa hơn nữa thị trường Nhật Bản đối với hàng hóa và dịch vụ Mỹ.

Vòng đàm phán lần này được giới quan sát nhận định là phép thử quan trọng đối với khả năng thu hẹp khác biệt giữa hai quốc gia có quan hệ kinh tế chặt chẽ nhưng đang ngày càng đối đầu về chính sách thương mại.

Nếu đạt được tiến triển tích cực, đây có thể là bước đệm để hai bên nối lại đối thoại cấp lãnh đạo, hướng tới một thỏa thuận khung mới nhằm thay thế cho các cơ chế hợp tác cũ đã trở nên lỗi thời sau khi Mỹ rút khỏi Hiệp định Đối tác Xuyên Thái Bình Dương (TPP).

Tuy nhiên, nếu không có bước đột phá, triển vọng về một mối quan hệ thương mại ổn định giữa Nhật Bản và Mỹ sẽ tiếp tục bị đặt dấu hỏi lớn trong bối cảnh các rào cản thương mại toàn cầu đang có xu hướng gia tăng.

Quang Chiến