Nhật Bản: Lãi suất dài hạn đạt mức cao nhất trong 15 năm

Trụ sở của Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BoJ) ở Tokyo. Ảnh: Reuters

Lợi suất trái phiếu Chính phủ Nhật Bản kỳ hạn 10 năm mới phát hành tăng 0,045 điểm phần trăm từ ngày 17/2 lên 1,43% lần đầu tiên kể từ tháng 11/2009. Lợi suất trái phiếu Chính phủ Nhật Bản kỳ hạn 5 năm đạt mức 1% vào ngày 18/2 lần đầu tiên kể từ tháng 10/2008.

Lãi suất tăng do triển vọng lạm phát cao. Tỷ lệ lạm phát hòa vốn kỳ hạn 10 năm, thước đo kỳ vọng lạm phát của các nhà đầu tư, đã tăng lên mức 1,6%. Mới đây nhất là vào năm 2020, tỷ lệ này vẫn ở mức âm.

Lạm phát ở Nhật Bản theo truyền thống bị chi phối bởi các yếu tố bên ngoài dưới hình thức giá cả hàng hóa nhập khẩu tăng. Khi xung đột Nga - Ukraine bùng phát vào năm 2022, giá ngũ cốc và năng lượng tăng cao và chỉ số giá tiêu dùng chung của Nhật Bản tăng 2,5% trong cùng năm.

Mặc dù những áp lực bên ngoài đã giảm bớt, Nhật Bản vẫn đang phải đối mặt với lạm phát do các yếu tố nội bộ như tình trạng thiếu hụt lao động, theo nhận định của thành viên hội đồng chính sách BoJ, Naoki Tamura. Khi chi tiêu của người tiêu dùng và đầu tư vốn vượt quá nguồn cung, điều này sẽ tạo ra tình trạng thiếu hụt thiết bị và nhân sự, đẩy giá lên cao.

Chênh lệch cung-cầu do BoJ công bố, vốn đã ở mức âm trong vài năm qua, từ lâu đã được coi là không phản ánh đầy đủ các điều kiện thực tế của thị trường lao động.

Khi nhà kinh tế trưởng Hiroshi Kawata phụ trách khu vực châu Á tại Mizuho Research & Technologies tính đến các yếu tố như tăng giờ làm việc do thiếu hụt lao động, kết quả cho thấy chênh lệch cung-cầu của Nhật Bản đã chuyển sang dương vào khoảng giữa năm 2022.

Chỉ số giảm phát GDP mới nhất của Văn phòng Nội các, một thước đo rộng về xu hướng giá, cho thấy tốc độ nhanh hơn trong quý IV/2024. "Việc thoát khỏi tình trạng giảm phát đang dần diễn ra", Naohiko Baba, nhà kinh tế trưởng phụ trách khu vực Nhật Bản tại Barclays cho biết.

Kể từ tháng 7/2023, BoJ đã chấm dứt chính sách lãi suất âm và kiểm soát đường cong lợi suất khi hướng đến mục tiêu trở lại trạng thái bình thường của nền kinh tế sau nhiều thập kỷ "chiến đấu" với tình trạng giảm phát. Vào tháng 1/2025, BoJ đã tăng lãi suất chính sách ngắn hạn thêm 25 điểm cơ bản lên 0,5%, mức cao nhất trong 17 năm.

Katsutoshi Inadome, chiến lược gia cấp cao tại Sumitomo Mitsui Trust Asset Management, cho biết đợt tăng lãi suất gần đây là "sự trở lại bình thường đối với lãi suất đã bị giữ ở mức thấp một cách bất công".

Thế nhưng nếu tỷ lệ lạm phát dự kiến của Nhật Bản tăng, lãi suất thực sẽ giảm sâu hơn nữa xuống mức âm trừ khi mức lãi suất danh nghĩa thay đổi. Điều này cho thấy rằng sẽ có thêm nhiều đợt tăng lãi suất nữa.

"Việc lãi suất thực tế duy trì ở mức âm rõ ràng trong một thời gian dài là không bình thường", Phó Thống đốc BoJ Ryozo Himino đánh giá.

Nguyễn Tuyến (P/v TTXVN tại Tokyo)