Nhân tố nòng cốt để HĐND hoạt động thực chất, hiệu quả

Theo quy định tại Điều 27, Điều 28 Luật Tổ chức chính quyền địa phương hiện hành, số đại biểu HĐND hoạt động chuyên trách còn ít so với tổng số đại biểu HĐND. HĐND cấp tỉnh hiện phổ biến có 8 đại biểu hoạt động chuyên trách (2 là Chủ tịch hoặc Phó Chủ tịch; 6 là Trưởng Ban hoặc Phó Trưởng Ban, riêng tỉnh có thêm Ban Dân tộc, thành phố có thêm Ban Đô thị thì thêm 2 đại biểu/Ban) trên tổng số tối đa 75 - 95 đại biểu HĐND (thành phố Hà Nội do Luật Thủ đô quy định riêng), chỉ chiếm khoảng 10,50%. HĐND xã chỉ có 1 đại biểu hoạt động chuyên trách là Phó Chủ tịch, chiếm tỉ lệ rất nhỏ trong tổng số không quá 30 đại biểu HĐND.

Trong khi đó, nhiệm vụ, quyền hạn theo Luật định của HĐND cấp tỉnh, cấp xã sau sáp nhập được tăng lên rất nhiều do HĐND cấp tỉnh được trung ương phân cấp mạnh, giao thêm nhiều nhiệm vụ, quyền hạn mới; HĐND cấp xã thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của cấp mình hiện nay và phần lớn nhiệm vụ, quyền hạn được chuyển giao từ cấp huyện trước đây (như quy định tại các Điều 15, 18, 21, 24 dự thảo Luật), cùng với việc mở rộng không gian lớn hơn rất nhiều về quy mô dân số, diện tích tự nhiên và nguồn lực cho đầu tư phát triển...

Thực tiễn đã chứng minh, trong cơ cấu đại biểu HĐND các cấp, nếu có nhiều đại biểu HĐND hoạt động kiêm nhiệm (nhất là đại biểu ở các cơ quan chuyên môn của UBND), bên cạnh mặt tích cực, sẽ có hạn chế không nhỏ đến chất lượng, nhất là trong hoạt động TXCT, thẩm tra, giám sát, chất vấn và trả lời chất vấn. Do đó, tôi đề nghị tăng thêm ở mỗi Ban của HĐND cấp tỉnh 1 đại biểu hoạt động chuyên trách là Ủy viên Ban; mỗi HĐND cấp xã tăng thêm 1 đại biểu chuyên trách là Phó Chủ tịch HĐND.

Quy định tăng thêm đại biểu chuyên trách như Điều 29 của dự thảo Luật tôi cơ bản đồng tình, nhưng cách thể hiện thì xin thể hiện sự đồng thuận và đề xuất: Thống nhất quy định tại điểm đ khoản 3: “Ủy viên của các Ban Hội đồng nhân dân cấp tỉnh có thể là đại biểu Hội đồng nhân dân hoạt động chuyên trách” làm căn cứ tăng thêm mỗi Ban 1 đại biểu hoạt động chuyên trách.

Bên cạnh đó, đề nghị sửa đổi, quy định tại điểm c khoản 3 là: “Trưởng Ban của Hội đồng nhân dân cấp tỉnh cơ bản là đại biểu Hội đồng nhân dân hoạt động chuyên trách…” (thay vì có thể như dự thảo Luật) làm căn cứ bố trí phần lớn Trưởng các Ban của HĐND cấp tỉnh hoạt động chuyên trách để bảo đảm hoạt động thường xuyên, chuyên sâu, chất lượng hơn. Đề nghị sửa lại quy định tại cuối điểm d khoản 3 là : “… Phó Trưởng Ban của Hội đồng nhân dân cấp xã là đại biểu Hội đồng nhân dân hoạt động chuyên trách”(thay vì có thể như dự thảo Luật), tức là không giao Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định như nêu tại khoản 6 Điều 29, mà quy ngay và luôn trong Luật này.

Với số đại biểu hoạt động chuyên trách đề nghị tăng thêm như vậy thiết nghĩ không nhiều, vì số lượng đại biểu HĐND cấp tỉnh sau sắp xếp tăng lên từ tối đa là 9 - 125 và cấp xã không quá 35 (quy định tại Điều 30 dự thảo Luật), nhưng rất cần thiết và phù hợp, chắc chắn sẽ có thêm nguồn lực quan trọng, góp phần đưa HĐND cấp tỉnh, cấp xã sau sắp xếp hoạt động thực chất, hiệu lực, hiệu quả hơn, xứng đáng là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương.

ĐẶNG VĂN XƯỚNG, Nguyên Chủ tịch HĐND tỉnh Long An