Chủ tịch GP.Invest kiến nghị gỡ khó cho doanh nghiệp bất động sản

Doanh nghiệp bất động sản lo bị thanh tra chồng chéo

Ông Nguyễn Quốc Hiệp, Chủ tịch Hiệp hội Nhà thầu xây dựng Việt Nam, Chủ tịch GP.Invest đánh giá Nghị quyết 66 và 68 của Bộ Chính trị thực sự là chìa khóa vàng, "mở cửa" cho các doanh nghiệp vượt qua những rào cản lâu nay trong môi trường kinh doanh vốn dĩ rất khắc nghiệt.

Đó là một cuộc cách mạng nhận thức đối với vai trò của các doanh nghiệp tư nhân trong sự nghiệp xây dựng, phát triển kinh tế đất nước.

Ông Nguyễn Quốc Hiệp, Chủ tịch Hiệp hội Nhà thầu xây dựng Việt Nam, đề xuất cần có cơ quan điều phối công tác thanh tra, kiểm tra để bảo đảm mỗi năm chỉ thanh tra mỗi doanh nghiệp một lần. Ảnh: VGP.

Tuy nhiên, theo ông Hiệp, từ nhận thức đến hành động cụ thể là một quá trình đòi hỏi tất cả hệ thống chính quyền các cấp cùng vào cuộc.

Tại Tọa đàm với doanh nghiệp, hiệp hội doanh nghiệp để thực hiện hiệu quả Nghị quyết 68-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân do Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chủ trì ngày hôm qua, ông Hiệp dẫn chứng, cơ chế thanh kiểm tra, trong Nghị quyết 68 đã nêu rõ, mỗi năm chỉ thanh tra mỗi doanh nghiệp một lần, nếu cần.

Tuy nhiên, ông cho rằng, nếu không cụ thể hóa và chỉ rõ đâu là cơ quan điều phối công tác thanh tra, kiểm tra thì vẫn sẽ xảy ra tình trạng kiểm tra doanh nghiệp một cách chồng chéo.

Các cơ quan thuế, cơ quan quản lý đất đai, cơ quan quản lý xây dựng, quy hoạch, cơ quan quản lý phòng cháy, chữa cháy,… đều có thể vào kiểm tra các doanh nghiệp bất động sản độc lập.

"Cơ quan nào sẽ điều phối công tác thanh kiểm tra để mỗi năm doanh nghiệp chỉ phải kiểm tra, thanh tra một lần? Các bộ, ngành đều độc lập với nhau, chưa kể các cơ quan chính quyền địa phương cũng có thể yêu cầu kiểm tra doanh nghiệp", ông dẫn chứng.

Vì vậy, ông Hiệp cho rằng, đây là vấn đề các doanh nghiệp rất mong được quan tâm, chỉ đạo để gỡ, giúp doanh nghiệp không bị vướng. Thực tế cho thấy, một lần kiểm tra mất rất nhiều thời gian, ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.

Vướng mắc pháp lý, định giá đất còn dai dẳng

Thứ hai, về vấn đề thể chế và hệ thống pháp luật, vị lãnh đạo doanh nghiệp này cho rằng, đây là vấn đề các doanh nghiệp nói chung và các doanh nghiệp bất động sản nói riêng thấy còn rất nhiều vướng mắc, ách tắc, mặc dù gần đây Quốc hội đã thông qua Luật Đất đai 2024, Luật Nhà ở 2023, Luật Kinh doanh bất động sản 2023 và nhiều luật khác để tháo gỡ khó khăn cho thị trường.

Trong quá trình áp dụng các luật mới, Chính phủ đều ra các nghị định, thông tư hướng dẫn cụ thể, nhưng một số văn bản có những quy định chưa thực sự hợp lý, chính xác khi áp dụng vào các trường hợp cụ thể.

Ví dụ, Nghị định 103 về hướng dẫn thu nộp tiền sử dụng đất với doanh nghiệp còn rất bất cập và bất hợp lý vì định giá đất. Doanh nghiệp không được tham gia vào quá trình định giá, việc định giá đất chậm, doanh nghiệp phải nộp bổ sung số tiền lớn.

Ông Hiệp cho biết đây là khoản tiền các doanh nghiệp cho rằng hết sức bất cập và "rất mong Thủ tướng Chính phủ tháo gỡ vấn đề này."

Ngoài ra còn các nghị định khác, ví dụ như việc đấu thầu, dự án có quyền sử dụng đất cũng còn một số điểm chưa hợp lý, khiến các doanh nghiệp khi áp dụng rất khó khăn.

Do đó, ông Hiệp kiến nghị, các văn bản pháp quy trước khi ban hành cần có sự đóng góp ý kiến của các chuyên gia, đối tượng trực tiếp bị chi phối một cách cụ thể. Chất lượng các văn bản cần được kiểm tra chặt chẽ, bởi việc sửa một văn bản gây ra rất nhiều ảnh hưởng cho các doanh nghiệp cả về thời gian và tiền bạc.

Thứ ba, Nghị quyết 68 nêu rõ quan điểm, doanh nghiệp là "đối tượng phục vụ" thay vì "đối tượng quản lý". Đây là vấn đề doanh nghiệp đều rất tâm đắc. Tuy nhiên, thay đổi bốn chữ đó trong văn bản thực hiện như thế nào là một cuộc cách mạng về tư duy, nhận thức đối với công chức của bộ máy nhà nước hiện nay.

Thực tế, doanh nghiệp đã gặp ở một địa phương, khi đấu thầu dự án có quyền sử dụng đất, do các nghị định hướng dẫn không rõ ràng nên Sở Kế hoạch và đầu tư tại địa phương yêu cầu doanh nghiệp phải hỏi Bộ Kế hoạch và đầu tư (nay là Bộ Tài chính), trực tiếp là Cục Đấu thầu và Vụ Pháp chế.

Doanh nghiệp mất năm tháng để được trả lời nhưng cũng không có được câu trả lời rõ ràng vì văn bản không đi thẳng vào vấn đề, chỉ viện dẫn điều luật và yêu cầu địa phương áp dụng.

"Sau năm tháng đó, chúng tôi có hỏi Bộ Nông nghiệp và môi trường thì mới xử lý xong", ông Hiệp dẫn chứng và nhấn mạnh, doanh nghiệp mất đến bảy tháng phải chờ đợi thủ tục, giấy tờ không rõ ràng. Trong khi đó, nếu là "quan điểm phục vụ", chắc là doanh nghiệp sẽ được trả lời sớm hơn.

Do đó, ông Hiệp kiến nghị cho phép cứ sáu tháng một lần, các địa phương cần có các cuộc gặp mặt với doanh nghiệp đầu tư, sản xuất, kinh doanh trên địa bàn theo từng lĩnh vực. Các doanh nghiệp sẽ góp ý cho bộ máy công quyền các thủ tục hành chính cần rút kinh nghiệm và cần thay đổi trong công tác quản lý điều hành.

Hiện nay, Chính phủ đang phấn đấu để tiết giảm 30% thủ tục hành chính. Theo ông Hiệp, để đơn giản thủ tục hành chính có hai khâu. Thứ nhất, cần giảm bớt các thủ tục pháp lý trong các bước đầu tư kinh doanh, ví dụ cắt giảm trong các khâu cấp phép đầu tư, điều chỉnh quy hoạch cấp phép xây dựng.

Đối với các thủ tục không bỏ được, cần cụ thể cách điều hành, số hóa cách thực hiện, cần có thời gian cụ thể và địa chỉ chịu trách nhiệm. Riêng với lĩnh vực đầu tư bất động sản, cần có cơ quan thống nhất quy định thủ tục bắt buộc, tối giản với quy trình đầu tư để hướng dẫn doanh nghiệp thực hiện, ông Hiệp nhận định.

Bỏ đơn giá định mức để các nhà thầu phát huy năng lực cao nhất

Với vai trò đại diện Hiệp hội Nhà thầu xây dựng Việt Nam, trong bối cảnh đất nước đang từng ngày đổi mới, chuẩn bị triển khai những dự án, công trình trọng điểm quốc gia như dự án đường sắt tốc độ cao, ông Hiệp kiến nghị Thủ tướng thay đổi, bỏ hệ thống đơn giá định mức chi tiết, xây dựng đơn giá tổng hợp cho một đơn vị sản phẩm.

Ông cho rằng, đây là việc cần thiết và phù hợp, giúp các nhà thầu có thể phát huy đầy đủ năng lực trong thi công xây dựng. Đặc biệt, Chính phủ cần thay đổi đơn giá tiền lương để khuyến khích lực lượng lao động trong ngành xây dựng.

Dẫn kinh nghiệm của thế giới, ông Hiệp cho biết, hiện nay chỉ Việt Nam còn sử dụng đơn giá định mức chi tiết, trong khi các nước khác dùng đơn giá tổng hợp. Thêm nữa, đơn giá tiền lương quá bất cập, hiện chỉ bằng 40% tiền lương thực tế phải trả.

Thứ hai, Chính phủ cần có cơ chế đặc thù cho các doanh nghiệp nhà thầu. Trong bối cảnh các dự án lớn đang đòi hỏi nguồn lực vô cùng to lớn của toàn ngành xây dựng, ông Hiệp đề nghị Thủ tướng cho thực hiện cơ chế đặt hàng hoặc chỉ định thầu có điều kiện để có đủ thời gian chuẩn bị lực lượng, xe máy, thiết bị, cũng như công nghệ. Trên cơ sở đó sẽ phát huy được sức mạnh tổng thể của các nhà thầu.

Điểm cuối cùng, về công tác đào tạo, phát triển để đáp ứng nhu cầu chuyển đổi, tiếp nhận khoa học công nghệ, kỹ thuật mới, hiện các nhà thầu Việt Nam đại đa số là các nhà thầu quy mô nhỏ và vừa nên gặp khó khăn trong công tác đào tạo.

Do đó, Chính phủ cần có cơ chế công tư phối hợp trong công tác đào tạo để đáp ứng nhu cầu lực lượng xây dựng của ngành xây dựng, ông Hiệp kiến nghị.

Phương Linh