Nhận diện và hóa giải các lực cản sức mua

PV: Cùng với đầu tư công, thì tiêu dùng nội địa cũng là một động lực tăng trưởng quan trọng. Tuy vậy, kể từ sau đại dịch, động lực này có dấu hiệu suy giảm. Ông có thể đưa góc nhìn của ông về sức mua hiện nay?

Ông Vũ Vinh Phú.

Ông VŨ VINH PHÚ: Trước hết, chúng ta cần phải nhìn nhận rõ bối cảnh kinh tế - xã hội hiện nay. Theo số liệu Tổng Liên đoàn Lao động công bố mới đây, hơn 75% người lao động cho biết tiền lương và thu nhập không đáp ứng nhu cầu chi phí sinh hoạt cơ bản hằng tháng, nhiều người phải vay mượn để trang trải nhu cầu cuộc sống. Nhiều doanh nghiệp (DN) đang rất bấp bênh với hoạt động sản xuất khó khăn. Chỉ có 32% DN nói sẽ mở rộng sản xuất kinh doanh trong 2 năm tới. Hệ thống phân phối của nền kinh tế cũng chưa thực sự mạnh, hàng hóa từ nơi sản xuất đến tay người tiêu dùng trải qua quá nhiều kênh trung gian…

Những vấn đề đó đã ảnh hưởng rất lớn đến sức mua của xã hội. Dù là ngày lễ tết, các DN các siêu thị, nhà hàng tung ra các chương trình khuyến mãi nhưng người dân cũng chỉ mua hàng thiết yếu, những hàng hóa xa xỉ thì bán chậm.

Mặc dù thời gian qua Chính phủ đã cố gắng kích cầu sức mua, trong đó có chính sách giảm thuế giá trị gia tăng từ 10% về 8% với phần lớn các mặt hàng dịch vụ, song chính các siêu thị cho biết, hàng hóa bán chậm.

Vậy thưa ông, muốn giải bài toán tăng sức mua nội địa này cần tập trung giải quyết vấn đề gì?

Trước mắt là phải cải thiện đời sống người dân, cải thiện sức mua bằng việc nâng cao thu nhập. Nhưng nâng thu nhập bằng cách nào mới là câu chuyện khó? Chính cơ quan quản lý cũng đã nỗ lực thúc đẩy sản xuất, đẩy mạnh đầu tư công để lan tỏa sang khu vực DN tư nhân, giảm thuế phí để DN có cơ sở để tái đầu tư, tạo ra nhiều công ăn việc làm cho nhiều người lao động.

Tôi muốn nhấn mạnh rằng, việc tái sản xuất sức lao động giản đơn là quan trọng. Phía sau mỗi người công nhân là gia đình, vợ con của họ. Trong bối cảnh giá cả cái gì cũng tăng lên, thì người công nhân chỉ cần gặp một biến cố là kiệt quệ.

Nhìn lại những câu chuyện bất nhân nổi lên trong thời gian gần đây là gì? Đó là hộp sữa giả có giá 900.000 đồng chạy từ ngoài chợ, vào bệnh viện, rồi lại đến người tiêu dùng. Rồi thuốc giả, rau ngâm hóa chất bán ở siêu thị. Các thông tin sữa giả, thuốc giả, rau bẩn bủa vây người tiêu dùng trong khi không một cơ quan chức năng nào chịu trách nhiệm. Con voi vẫn chui lọt lỗ kim… Vậy thì người dân làm sao mà dám gia tăng sức mua. Chúng ta hãy thử nhìn từ chính gia đình mình, thu nhập biến động chậm hơn so với mức tăng của giá.

Muốn tăng sức mua, phải giải bài toán lưu thông phân phối. 1 hộp thuốc qua 7 cầu, qua mỗi 1 cầu giá tăng 10% thì người tiêu dùng khổ. Do vậy phải cắt giảm các khâu trung gian đi, bảo đảm có các sàn giao dịch hàng hóa công khai minh bạch. Các nước khác là chuỗi cung ứng ngắn, trong khi mình là chuỗi cung ứng dài. Những việc này không chỉ nói là giải quyết được mà phải nghiên cứu và đồng bộ đưa ra giải pháp.

Vấn đề nữa là khối lượng gian lận thương mại quá lớn. Ở nước ngoài chỉ cần một gói bim bim thay đổi trọng lượng thì phải báo các cơ quan biết, trong khi ở Việt Nam tôi cho rằng chẳng ai kiểm soát việc này. Siêu thị là nơi nhiều người mua sắm, tin tưởng vậy mà còn mua phải hàng giả, hàng kém chất lượng.

Hiện nay nhiều siêu thị, nhãn hàng tiến hành kích cầu giảm giá để kích cầu. Ông đánh giá như thế nào về giải pháp này?

Tôi nghĩ phải kích cầu những hàng hóa thiết yếu như sữa, thịt, đường, gạo… Phải kéo dài chương trình kích cầu. Hiện nay thương mại điện tử rất phát triển. Nhiều nhãn hàng phát triển bán hàng qua thương mại điện tử, nhưng thương mại điện tử cũng là con dao hai lưỡi. Mặt tốt là giảm khâu trung gian, nhưng chỉ mua những mặt hàng đơn thuần thì được còn mua hàng kỹ thuật là không an tâm.

Trân trọng cảm ơn ông!

H.Hương (thực hiện)