Bài 3: Xây dựng chính quyền kiến tạo

Trong rất nhiều diễn đàn, hội nghị, Phó Chủ tịch UBND TP. Huế, ông Phan Quý Phương đã chỉ ra thực trạng “rất nhiều hộ kinh doanh có doanh thu hàng năm rất lớn nhưng không muốn “lớn”, không muốn thành lập DN” gây lãng phí, thất thu lớn cho ngân sách.

Hiện, thành phố có khoảng 6.200 DN đang hoạt động và đóng góp hơn 9.000 tỷ đồng, chiếm 70% tổng thu ngân sách địa phương. Trong số đó, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh đang duy trì ở mức 20.300 hộ nhưng chỉ đóng góp 104 tỷ đồng vào ngân sách. Thực tế đó cho thấy, trong cơ cấu kinh tế của thành phố, các DN nhất là DNNVV tuy số lượng không lớn nhưng lại đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra giá trị gia tăng và nguồn thu cho ngân sách địa phương. Ngược lại, khu vực hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh với số lượng lớn, song mức độ đóng góp vào ngân sách còn hạn chế. Chưa nói, khu vực này còn tiềm ẩn nhiều rủi ro về thất thu thuế do đặc thù quản lý phân tán, thiếu minh bạch thông tin kê khai thuế.

Tại hội nghị tổng kết công tác thuế năm 2024, Phó Chủ tịch UBND thành phố Phan Quý Phương đã chỉ ra rằng, chuyển đổi hộ kinh doanh lên DN là một trong những nhiệm vụ trọng tâm, vừa để mở rộng khu vực kinh tế chính thức, vừa đảm bảo công bằng trong thực hiện nghĩa vụ thuế. Đồng thời nhấn mạnh, việc thành lập DN cũng sẽ tạo điều kiện để các hộ kinh doanh tiếp cận thuận lợi hơn với các chính sách hỗ trợ, tín dụng và phát triển quy mô sản xuất. Theo đó, các sở, ngành liên quan cần đẩy mạnh triển khai các hoạt động tuyên truyền về lợi ích khi hộ kinh doanh chuyển đổi lên DN; xây dựng các chương trình hỗ trợ DN mới thành lập một cách hiệu lực, hiệu quả; tập trung tháo gỡ các vướng mắc liên quan đến thuế, thủ tục hành chính để giảm thiểu áp lực cho hộ kinh doanh trong giai đoạn đầu thành lập DN.

TS. Cấn Văn Lực, Chuyên gia Kinh tế trưởng, Giám đốc Viện Đào tạo và Nghiên cứu BIDV cho rằng, để khuyến khích hộ kinh doanh chuyển đổi thành DN cần thiết phải có các chính sách mang tính động lực hơn. Ngoài các chính sách đồng hành, hỗ trợ trong việc chuyển đổi lên DN, cần thiết phải nghiên cứu xây dựng chính sách miễn thuế thu nhập cho những DN này trong 3 – 5 năm đầu để nuôi dưỡng nguồn thu.

Ba năm trở lại đây, Huế liên tục lọt vào danh sách 10 tỉnh, thành phố có Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) cao nhất cả nước. Các hoạt động hỗ trợ, thúc đẩy DN phát triển cũng được tổ chức thường xuyên, bám sát từng DN. Đơn cử như việc thành lập tổ công tác giám sát, quản lý các dự án đầu tư do Chủ tịch và các Phó Chủ tịch UBND thành phố làm tổ trưởng để chỉ đạo, đôn đốc, kiểm tra, giám sát, xử lý các vướng mắc cho DN; hay như các hoạt động hỗ trợ, đồng hành cùng DN được tổ chức liên tục trong thời gian qua đã thu hút rất đông DN tham gia.

Dù vậy, việc số lượng DN đang hoạt động so với các tỉnh, thành phố lân cận vẫn còn khiêm tốn đã phần nào cho thấy môi trường đầu tư kinh doanh trên địa bàn vẫn chưa thật sự có sức hút. Những năm gần đây, dù thành phố đã quan tâm cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, song số lượng DN đăng ký đầu tư các dự án, nhất là các dự án lớn vẫn chưa nhiều.

Bà Lê Thị Hồng Mai, Trưởng phòng Đăng ký Kinh doanh, Sở Tài chính chia sẻ, để góp phần khuyến khích gia tăng số lượng DN, giúp các DN mới thành lập giảm chi phí gia nhập thị trường, hiện sở đang triển khai rất nhiều chính sách hỗ trợ DN mới thành lập. Trong đó phải kể đến chính sách hỗ trợ chữ ký số công cộng, chi phí hóa đơn điện tử, thuê kế toán đối với DN siêu nhỏ chuyển đổi từ hộ kinh doanh lên DN và hỗ trợ lãi suất vay vốn ban đầu… Đồng thời, để nâng cao năng lực cho DN, sở đang triển khai các khóa đào tạo từ cơ bản đến chuyên sâu trong hoạt động kinh doanh đến quản trị vận hành DN; các chương trình hỗ trợ tư vấn 1:1 liên quan đến công tác nhân sự, tài chính, sản xuất, bán hàng, thị trường, quản trị nội bộ, chuẩn hóa sản phẩm; tiếp cận các nguồn vốn vay ưu đãi...

Cùng với đó, việc cắt giảm các thủ tục hành chính giúp DN thuận lợi hơn trong hoạt động sản xuất kinh doanh và thực hiện các dự án cũng là điều cần thiết. Có lẽ vì vậy mà trong Chỉ thị số 10/CT-TTg, ngày 25/3/2025 về thúc đẩy phát triển DNNVV, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã yêu cầu các bộ ngành, địa phương phải cắt giảm tối đa các thủ tục hành chính. Trong năm 2025 giảm ít nhất 30% thời gian xử lý thủ tục hành chính; giảm tối thiểu 30% chi phí tuân thủ; bãi bỏ ít nhất 30% điều kiện kinh doanh không cần thiết.

Việc cắt giảm 30% thủ tục hành chính này được TS. Cấn Văn Lực cho rằng: Là yêu cầu tiên quyết nhằm tạo dựng môi trường thúc đẩy DN phát triển. Ông cũng nhấn mạnh, với vai trò "người dẫn đường" trong hành trình phát triển kinh tế tư nhân, việc chính quyền lắng nghe và đồng hành cùng DN tháo gỡ vướng mắc là điều kiện cần nhưng chưa đủ mà cần kiến tạo môi trường đầu tư. Cụ thể, Huế cần có những định hướng rõ ràng hơn trong thu hút đầu tư, tập trung kêu gọi các nhà đầu tư lớn trong phát triển công nghiệp... Khi những nhà đầu tư lớn đến Huế sẽ kéo theo hệ sinh thái của họ đến Huế mở rộng đầu tư, tạo cơ hội cho các ngành nghề phụ trợ phát triển. Điều này vừa thúc đẩy tăng trưởng, vừa góp phần giải quyết các vấn đề cố hữu mà Huế đang gặp phải trong phát triển DN. Ngoài ra, các hội, Hiệp hội DN cần được phát huy được vai trò đại diện cho DN, hội viên thông qua việc tham gia góp ý, xây dựng, phản biện chính sách cũng như tham gia trong quá trình phát triển DN.

Tại buổi gặp mặt DN đầu năm 2025, Phó Chủ tịch UBND thành phố Phan Quý Phương lưu ý: Các hội, Hiệp hội DN cần đồng hành tốt hơn cùng với chính quyền các cấp để hỗ trợ tích cực, hiệu quả cho đội ngũ doanh nhân mở rộng quy mô, nâng cao trình độ quản trị DN. Quan tâm hỗ trợ hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh phát triển thành DN theo Luật DN; khuyến khích tăng nhanh số lượng DN có quy mô vừa; thúc đẩy hình thành và phát triển DN lớn, có khả năng dẫn dắt, hỗ trợ các DN nhỏ... Đồng thời, tập trung hỗ trợ hội viên tăng tốc trong hoạt động chuyển đổi số, phát triển kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế đêm, kinh tế tuần hoàn…; khuyến khích DN đầu tư vào những ngành nghề, lĩnh vực, địa bàn mà địa phương có lợi thế cạnh tranh vượt trội, tiềm năng khác biệt.