Nhận diện cán bộ 'vo tròn' trước đại hội, khó hay dễ?

Trong bài viết "Tổ chức tốt Đại hội Đảng bộ các cấp nhiệm kỳ 2025 - 2030", Tổng Bí thư Tô Lâm cho rằng, việc chuẩn bị nhân sự không chỉ cho một kỳ đại hội; xa hơn, đó là sự chuẩn bị nhân sự cho tương lai phát triển của tổ chức Đảng, sự phát triển của ngành, lĩnh vực, địa phương, cơ quan, đơn vị; rộng hơn, đó là vận mệnh của Đảng, sự tồn vong của chế độ và sự phát triển của đất nước, của dân tộc.

Các ủy viên được lựa chọn phải thật sự là hạt nhân lãnh đạo chính trị, là đại diện cho đội ngũ đảng viên và được quần chúng tin yêu, tín nhiệm. Các cấp ủy viên phải thật sự tiêu biểu về phẩm chất chính trị, bản lĩnh, trí tuệ, có tầm nhìn và tư duy chiến lược, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung.

Tổng Bí thư Tô Lâm đặc biệt lưu ý đề cao trách nhiệm người đứng đầu trong việc đề xuất, giới thiệu nhân sự, nhất là người kế nhiệm, tuyệt đối không lựa chọn cán bộ không được quần chúng nhân dân tín nhiệm, cũng không giới thiệu những cán bộ lãnh đạo "dĩ hòa vi quý", "tròn vo" để lấy phiếu.

Phóng viên VOV phỏng vấn ông Vũ Văn Phúc, nguyên Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản về nội dung này.

Ông Vũ Văn Phúc, nguyên Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản

Đánh giá đúng, trúng cán bộ

PV: Nhân sự là vấn đề lớn và quan trọng, vì vậy trong các quy định của Đảng, những tiêu chuẩn, tiêu chí lựa chọn cán bộ được quy định rất cụ thể, chi tiết. Mặc dù vậy, việc chọn sao cho đúng vẫn luôn là câu hỏi khó. Ông có bình luận gì về vấn đề này?

Ông Vũ Văn Phúc: Việc lựa chọn nhân sự vào cấp ủy khóa mới là vấn đề rất hệ trọng trong mỗi kỳ đại hội Đảng. Thế nhưng, trên thực tế thời gian qua, nhất là trong nhiệm kỳ XIII, nhiều cán bộ, nhiều cấp ủy viên, kể cả cấp ủy viên ở Trung ương bị xử lý kỷ luật, thậm chí bị truy tố. Đây là một điều rất đáng buồn, rất đau lòng.

Do đó cần phải đánh giá đúng và trúng từng cán bộ để đưa vào danh sách cho đại hội bầu cấp ủy khóa mới và các đại biểu đại hội cũng cần phải cân nhắc lựa chọn bầu được những cán bộ có bản lĩnh chính trị vững vàng, phẩm chất đạo đức tốt, lối sống tốt, có uy tín, có trình độ, năng lực đáp ứng yêu cầu của đất nước bước vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Tất nhiên, việc lựa chọn thế nào cho đúng, trúng cán bộ cấp ủy là một câu hỏi lớn đang đặt ra và cũng là trách nhiệm cao của đảng viên là đại biểu tham dự đại hội đảng bộ các cấp.

PV: Theo ông, đã đến lúc chúng ta công khai công tác cán bộ, dựa vào dân để làm công tác cán bộ. Ví dụ như trao cho cán bộ, đảng viên và nhân dân quyền tham gia và lựa chọn cán bộ. Như vậy thì mới khắc phục được tình trạng đúng quy trình mà không đúng người?

Ông Vũ Văn Phúc: Đảng ta đã quy định, Đảng thống nhất lãnh đạo công tác cán bộ và quản lý đội ngũ cán bộ, thực hiện nghiêm nguyên tắc tập trung dân chủ trong công tác cán bộ. Thế nhưng, để thực hiện tốt công tác này, khắc phục được tình trạng đúng quy trình nhưng lại không chọn đúng người thì việc công khai, minh bạch trong công tác cán bộ là rất quan trọng và phải dựa vào dân để làm công tác cán bộ là yêu cầu bức thiết hiện nay.

Như Bác Hồ đã dạy: Nếu biết dựa vào triệu triệu tai mắt của người dân, nếu biết lắng nghe ý kiến của người dân, công khai để cho cán bộ, đảng viên và nhân dân tham gia vào việc lựa chọn cán bộ thì sẽ giúp Đảng chọn được những cán bộ tốt vừa hồng vừa chuyên, gánh vác công việc chung của đất nước, đưa sự nghiệp cách mạng tiếp tục giành được những thắng lợi to lớn hơn nữa.

PV: Trong công tác cán bộ cũng đã đề cao trách nhiệm của người đứng đầu khi đề xuất giới thiệu nhân sự, nhất là người kế nhiệm. Theo ông, việc ràng buộc trách nhiệm người đề cử và tiến cử cán bộ cần được thực hiện hay giám sát như thế nào để thực sự tìm được cán bộ có đức, có tài vào bộ máy lãnh đạo các cấp và ở Trung ương?

Ông Vũ Văn Phúc: Trong Nghị quyết 26 của Ban Chấp hành Trung ương khóa XII về công tác cán bộ cũng như trong nhiều quy định của Đảng ta, Đảng đã quy định về trách nhiệm của người đứng đầu đối công tác cán bộ.

Trong bài viết của mình, Tổng Bí thư Tô Lâm cũng đã khẳng định đề cao trách nhiệm của người đứng đầu trong công tác cán bộ, nhất là việc đề xuất, giới thiệu nhân sự để bầu vào cấp ủy khóa mới và người kế nhiệm mình.

Việc đó từ trước nay chúng ta chưa xem xét đến trách nhiệm của người tiến cử, đề cử người vào cấp ủy khóa mới. Tôi cho rằng, đồng thời với việc đề cao trách nhiệm của người đứng đầu trong việc đề cử, tiến cử cán bộ thì cũng phải có cơ chế ràng buộc rất chặt chẽ trách nhiệm của người đề cử, tiến cử.

Nếu cán bộ được đề cử, tiến cử sau khi được bầu vào cấp ủy hoặc sau khi được bổ nhiệm vào một chức danh cán bộ lãnh đạo quản lý nào đó mà anh ta hoàn thành tốt nhiệm vụ thì người tiến cử, đề cử cán bộ đó sẽ được khen thưởng; ngược lại, nếu cán bộ đó không hoàn thành nhiệm vụ, thậm chí bị kỷ luật, bị truy tố thì cũng phải xử lý kỷ luật người đề cử, tiến cử. Có như vậy thì mới thực sự tìm được những cán bộ có đức, có tài vào cấp ủy khóa mới, vào các chức danh lãnh đạo, quản lý từ Trung ương đến cơ sở.

PV: Trước mỗi kỳ đại hội, có hiện tượng không ít cán bộ, đảng viên khi còn đủ điều kiện tái cử chỉ lo giữ mình, né tránh, ngại va chạm, không chăm lo xây dựng đội ngũ cán bộ kế cận, thiếu tích cực khi triển khai các mặt công tác, nhất là những việc khó, nhạy cảm, phức tạp vì sợ mất phiếu, ảnh hưởng đến quyền lợi của bản thân, gây ra sự trì trệ trong xử lý giải quyết công việc chung. Hiện tượng này cũng đã được Tổng Bí thư Tô Lâm chỉ ra là những cán bộ lãnh đạo “dĩ hòa vi quý”, “tròn vo” để lấy phiếu bầu. Theo cách nhìn nhận của ông, làm sao để nhận diện được những cán bộ “tròn vo” như vậy?

Ông Vũ Văn Phúc: Trong bài viết, Tổng Bí thư Tô Lâm đã chỉ ra, có những cán bộ lãnh đạo “dĩ hòa vi quý”, “tròn vo” để lấy phiếu bầu. Đây là một thực tế rất đáng buồn. Thực tế, người có tài, có đức thực sự, người dám nghĩ, dám làm, dám đổi mới sáng tạo, dám đột phá về lợi ích chung có thể lại được ít phiếu bầu. Vì những người dám làm thì nhiều khi có sự va chạm, đụng chạm đến lợi ích của người này, người khác, cho nên trong đại hội bằng phiếu kín, nhiều khi người ta lại nhận được số phiếu bầu rất thấp.

Ngược lại, những người mà chỉ lo giữ mình, né tránh, ngại va chạm, “dĩ hòa vi quý”, “vo tròn” thì lại được nhận phiếu bầu rất cao.

Để nhận diện được những cán bộ “vo tròn” trước đại hội, cần phải thực hiện thật tốt, thật nghiêm nguyên tắc tự phê bình và phê bình, không nể nang, né tránh, chỉ rõ cho từng cán bộ, nhất là những cán bộ trong quy hoạch bầu vào cấp ủy những mặt thành tích, thành tựu đạt được và những hạn chế, khuyết điểm.

Bên cạnh đó, phải có sự đánh giá cán bộ khách quan, chính xác theo hướng xuyên suốt, liên tục, đa chiều theo tiêu chí cụ thể, bằng sản phẩm cụ thể. Rồi phải thông qua rất nhiều kênh để khảo sát, công khai kết quả, so sánh kết quả với những người có chức vụ tương đương để đánh giá cán bộ làm sao thật khách quan, chính xác về năng lực trình độ, về phẩm chất, tư tưởng của cán bộ.

Phải có cơ chế rất hữu hiệu để xin ý kiến của cán bộ, công chức, viên chức ở cơ quan, đơn vị công tác và xin ý kiến của người dân nơi cư trú. Cuối cùng là công khai danh sách cán bộ quy hoạch đưa vào cấp ủy để cho nhân dân góp ý, như Bác Hồ đã nói: Nếu bằng tai mắt của nhân dân, nhân dân sẽ chỉ được những người này là tốt, người kia là chưa tốt, người này có thành tích, vì dân, vì nước, còn người kia không vì dân, vì nước mà vì lợi ích nhóm, vì lợi ích cá nhân.

PV: Trong tác phẩm Sửa đổi lối làm việc của Chủ tịch Hồ Chí Minh viết cách đây 78 năm, Người khẳng định đó là thái độ của những đảng viên và cán bộ "ươn hèn", "yếu ớt". Theo ông, việc những cán bộ “ươn hèn”, "yếu ớt" tồn tại trong tổ chức sẽ dẫn tới những hệ lụy như thế nào đối với công tác tổ chức cán bộ của Đảng?

Ông Vũ Văn Phúc: Trong tổ chức của Đảng, nếu còn có những cán bộ "ươn hèn", "yếu ớt" sẽ gây ra hệ lụy không tốt trong tổ chức Đảng. Thứ nhất, chúng ta không thực hiện được công tác cán bộ là then chốt của nhiệm vụ then chốt mà Đảng đã xác định từ lâu nay. Thứ hai, việc còn những cán bộ như vậy sẽ dẫn đến hệ lụy làm cho năng lực lãnh đạo, năng lực cầm quyền và sức chiến đấu của tổ chức Đảng, của mỗi cán bộ, đảng viên bị suy yếu đi.

Thứ ba, dẫn đến câu chuyện là chúng ta sẽ không lựa chọn được những cán bộ có tầm, có tâm, vì dân phục vụ, vì đất nước mà phụng sự, mà lại lựa chọn những cán bộ có năng lực, phẩm chất, uy tín chưa ngang tầm nhiệm vụ.

Đòi hỏi sự hy sinh trong cuộc cách mạng tinh gọn bộ máy

PV: Trong bài viết Tổ chức tốt Đại hội Đảng bộ các cấp nhiệm kỳ 2025- 2030, Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh tới việc chuẩn bị nhân sự. Những yêu cầu của người đứng đầu Đảng ta đặt ra ý nghĩa như thế nào trong bối cảnh đất nước ta đang chuẩn bị bước vào thời kỳ phát triển mới?

Ông Vũ Văn Phúc: Yêu cầu của Tổng Bí thư Tô Lâm trong việc lựa chọn nhân sự để bầu vào cấp ủy khóa mới là yêu cầu rất cao, đòi hỏi phải lựa chọn cán bộ không chỉ cho một nhiệm kỳ tới mà phải cho sự phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Đất nước ta đang đứng trước nhiều thời cơ thuận lợi, và cũng đang đứng trước rất nhiều khó khăn, thách thức. Để xây dựng cho được một nước Việt Nam giàu mạnh, văn minh, phồn vinh, hạnh phúc vững bước đi lên chủ nghĩa xã hội, đòi hỏi phải lựa chọn được những cán bộ vào cấp ủy có tầm, có tâm, phẩm chất chính trị vững vàng, không dao động trước mọi biến động của thế giới và trong nước, có phẩm chất đạo đức tốt, có đủ trình độ, năng lực để xử lý những công việc, những yêu cầu rất cao của thời kỳ phát triển mới.

Việc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở nước ta chưa có tiền lệ, do đó chúng ta vừa làm, vừa rút kinh nghiệm. Do đó, cần phải có những cán bộ dám nghĩ, dám làm, dám đổi mới sáng tạo, dám đột phá vào những khó khăn, thử thách, vì lợi ích chung. Cần phải lựa chọn những con người có tính năng động, sáng tạo cao đáp ứng được bối cảnh, hoàn cảnh mới, đáp ứng được những khó khăn thử thách mới, nhất là cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư.

PV: Trong bối cảnh nước ta đang quyết liệt thực hiện việc tinh gọn bộ máy của hệ thống chính trị, với yêu cầu mạnh dạn bố trí người có năng lực, có trách nhiệm, có tinh thần cống hiến vào tổ chức mới và đưa những người không đủ năng lực, thiếu trách nhiệm ra khỏi đội ngũ, sang làm việc ở khu vực khác. Theo ông, đây có phải là một cách làm mạnh mẽ, dũng cảm, chấp nhận hy sinh như một sự cống hiến vì sự nghiệp phát triển của đất nước trong kỷ nguyên mới?

Ông Vũ Văn Phúc: Cuộc cách mạng tinh gọn bộ máy không chỉ là việc sắp xếp, tinh gọn lại bộ máy của hệ thống chính trị mà điều quan trọng hơn là phải lựa chọn được những cán bộ có phẩm chất chính trị vững vàng, có đạo đức, lối sống tốt, những người dám cống hiến, dám dấn thân, có đủ trình độ, năng lực, từ đó sắp xếp, bố trí vào những vị trí, những việc làm đáp ứng được yêu cầu đòi hỏi mới.

Đồng thời chúng ta phải có những chính sách rất thỏa đáng để cho những cán bộ có nguyện vọng nghỉ hưu sớm hoặc chuyển sang công tác khác. Như vậy, đòi hỏi công việc tinh gọn, tổ chức bộ máy phải đi liền hoặc quan trọng hơn là phải lựa chọn được những cán bộ đủ tầm, đủ tâm, hết lòng, hết sức phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân đấy mới là điều quan trọng để nâng cao hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả của bộ máy Đảng, Nhà nước, Mặt trận, đoàn thể.

Mọi cuộc cách mạng đều đòi hỏi phải có sự hy sinh nhất định. Cuộc cách mạng tinh gọn bộ máy cũng là một cuộc cách mạng diễn ra một cách quyết liệt, mạnh mẽ, cũng đòi hỏi phải có sự hy sinh của người này, người khác để đóng góp vào sự phát triển chung của đất nước.

PV: Xin trân trọng cảm ơn ông!

PV/VOV1