Nguy cơ tử vong cao từ bệnh dại

Nguyên nhân chủ yếu gây tử vong do dại trên người là do người bị động vật nghi dại cắn không tiêm phòng huyết thanh kháng dại và không tiêm vắc xin phòng dại hoặc tiêm muộn, tiêm không đủ liều, không đúng chỉ định. Công tác quản lý đàn chó, mèo ở một số địa phương còn lỏng lẻo, tỷ tiêm vắc xin phòng dại trên động vật còn thấp, trong khi đó chương trình Quốc gia phòng, chống bệnh dại, giai đoạn 2022-2030 ban hành kèm theo Quyết định số 2151/QĐ-TTg ngày 21/12/2021 của Thủ tướng Chính phủ quy định tiêm vắc xin dại cho 70% tổng đàn chó, mèo nuôi trong giai đoạn 2022-2025. Bên cạnh đó, công tác truyền thông phòng, chống bệnh dại vẫn còn hạn chế dẫn đến tình trạng chủ quan lơ là trong việc thực hiện nghiêm các quy định về tiêm vắc xin phòng dại cho chó, mèo cũng như quản lý đàn chó, mèo. Không tiêm phòng huyết thanh kháng dại, vắc xin phòng dại kịp thời sau khi bị động vật nghi dại cắn hoặc tự chữa trị bằng các biện pháp chưa được Bộ Y tế công nhận, nhất là tại các khu vực vùng sâu, vùng xa, khu vực đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống. Tại Bình Thuận, ngay từ đầu năm 2025 đã xảy ra một số trường hợp bị chó dại cắn, trong đó có ca đã tử vong. Ngày 6/2, một con chó thả rông nghi mắc bệnh dại, chạy vào một số nhà dân ở khu phố 6, phường Mũi Né, thành phố Phan Thiết cắn 3 người dân sau đó con chó này đã chết ngay sau đó. Kết quả xét nghiệm cho thấy con chó dương tính với virus dại. Trước đó vào tháng 1/2025, 1 con chó chạy rong vào nhà cắn con chó của người dân ở xã La Dạ, huyện Hàm Thuận Bắc. Khi chó bị cắn, bệnh nhân đến xem tình trạng chó và bị con chó chạy rong cắn vào vùng mặt và mí mắt 2 vết chảy máu. Tuy nhiên bệnh nhân chỉ rửa vết thương bằng nước lạnh và dùng thuốc sát trùng rửa vết thương nhưng không tiêm vắc xin phòng dại và huyết thanh kháng dại. Đến ngày 3/2/2025, bệnh nhân tử vong tại nhà.

Điều đáng nói ở đây là năm 2024, Bình Thuận là một trong những địa phương có số ca tử vong do bệnh dại cao nhất cả nước với 10 trường hợp. Bệnh dại vẫn ghi nhận tử vong ở mức cao do hạn chế trong quản lý đàn chó, mèo, tỷ lệ tiêm phòng dại trên đàn chó, mèo thấp. Tuy vậy nhưng người dân vẫn chủ quan, lơ là khi không tiêm phòng dại và xử trí kịp thời khi bị chó, mèo cắn. Để tiếp tục chủ động công tác phòng, chống bệnh truyền nhiễm, giảm tối đa tỷ lệ mắc và tử vong do các bệnh truyền nhiễm đảm bảo kiểm soát kịp thời, hiệu quả, bền vững các dịch bệnh truyền nhiễm, hạn chế nguy cơ bùng phát và chuẩn bị sẵn sàng ứng phó với các đại dịch hoặc các tình huống khẩn cấp về dịch bệnh trong tương lai để bảo vệ sức khỏe nhân dân và tạo điều kiện phát triển kinh tế, xã hội, các ngành, địa phương cần phải phối hợp chặt chẽ với các đơn vị, triển khai kế hoạch phòng, chống bệnh dại năm 2025. Theo khuyến cáo của Bộ Y tế, thời gian tới, nguy cơ lây nhiễm bệnh dại từ động vật sang người vẫn tiếp tục tăng do tỷ lệ tiêm vắc xin phòng dại trên tổng đàn chó, mèo còn thấp, công tác quản lý đàn chó, mèo còn hạn chế. Bên cạnh đó, bệnh dại hiện chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, tuy nhiên hoàn toàn có thể phòng tránh được bằng các biện pháp như: Người dân nuôi chó, mèo cần tiêm vắc xin phòng dại đầy đủ và tiêm nhắc lại hàng năm theo khuyến cáo của ngành thú y, nuôi chó phải xích, nhốt, khi ra đường phải mang rọ mõm. Không đùa nghịch, chọc phá chó, mèo. Khi bị chó, mèo cắn cần phải rửa vết thương dưới vòi nước chảy ngay lập tức với xà phòng liên tục 15 phút, nếu không có xà phòng có thể xối rửa vết thương bằng nước thông thường. Sau đó, vết thương cần được rửa sạch với cồn 70% hoặc cồn iod, hạn chế làm dập vết thương và không băng kín vết thương. Kịp thời đến cơ sở y tế để khám, tư vấn và tiêm vắc xin phòng dại, huyết thanh kháng dại, tuyệt đối không tự chữa trị hoặc nhờ thầy lang chữa trị. Bên cạnh đó truyền thông, hướng dẫn cho trẻ em cách phòng tránh chó, mèo cắn và thông báo ngay cho cha, mẹ hoặc người thân sau khi bị chó, mèo cắn.

Bên cạnh đó tuyên truyền và giáo dục cộng đồng về bệnh dại và các biện pháp phòng ngừa là yếu tố then chốt để kiểm soát căn bệnh này. Cung cấp thông tin về cách nhận biết các dấu hiệu của bệnh dại, cách xử lý khi bị cắn bởi động vật nghi ngờ nhiễm bệnh, và tầm quan trọng của việc tiêm phòng sẽ giúp người dân nâng cao ý thức phòng ngừa.

PHAN LIÊN