Người Thụy Điển sử dụng rất nhiều năng lượng, nhưng lượng khí thải lại thấp, đây chính là lời giải

Các tấm pin năng lượng mặt trời tại Cảng Stockholm, Thụy Điển. (Ảnh: Jann Lipka/imagebank.sweden.se

Tháng 6/2024, Diễn đàn Kinh tế thế giới (WEF) công bố báo cáo thường niên Thúc đẩy quá trình chuyển đổi năng lượng hiệu quả năm 2024. Báo cáo sử dụng Chỉ số chuyển đổi năng lượng (ETI) để xếp hạng 120 quốc gia. ETI dựa trên 46 chỉ số, trong đó bao gồm vốn, hiệu quả hoạt động hiện tại về tính bền vững, giáo dục, công bằng và an ninh, nguồn nhân lực, cơ sở hạ tầng và chính sách tạo ra một môi trường sẵn sàng chuyển đổi.

Theo báo cáo, điểm ETI trung bình toàn cầu đạt mức cao kỷ lục 56,5 trong năm 2024, tăng 6% kể từ năm 2015, trong đó, Thụy Điển đạt điểm ETI 78,4, đứng đầu danh sách. Chuyên gia của WEF đánh giá, vị trí số 1 của Thụy Điển phản ánh hiệu quả sử dụng năng lượng, cùng với các chính sách khác nhau như cơ chế định giá carbon mà nước này đã áp dụng thành công trong nhiều năm.

“Thụy Điển đã trải qua một hành trình chuyển đổi rất dài, bắt đầu từ những năm 1970 khi phụ thuộc nhiều vào nhiên liệu hóa thạch, bị ảnh hưởng nặng nề bởi cuộc khủng hoảng dầu mỏ ở Mỹ. Kể từ đó, đất nước này đã thực sự đa dạng hóa năng lượng, đầu tư mạnh tay vào năng lượng hạt nhân và năng lượng tái tạo”, báo cáo viết.

Người Thụy Điển sử dụng rất nhiều năng lượng, nhưng lượng khí thải lại thấp hàng đầu thế giới. Lời giải thích ở đây chính là năng lượng tái tạo. (Nguồn: Zuzana/Adobe Stock)

Theo sweden.se, người Thụy Điển sử dụng rất nhiều năng lượng, nhưng lượng khí thải lại thấp hàng đầu thế giới. Lời giải thích ở đây chính là năng lượng tái tạo. Ngay từ năm 2012, quốc gia Bắc Âu với nền kinh tế phát triển này đã đạt được mục tiêu đặt ra cho năm 2020 của chính phủ là sử dụng 50% năng lượng tái tạo. Đối với ngành điện, mục tiêu là sản xuất 100% điện tái tạo vào năm 2040.

Thụy Điển có nguồn cung cấp nước chảy và sinh khối dồi dào, góp phần vào tỷ lệ năng lượng tái tạo cao của quốc gia này, trong đó, thủy điện và năng lượng sinh học là những nguồn năng lượng tái tạo hàng đầu. Thủy điện chủ yếu để sản xuất điện và năng lượng sinh học để sưởi ấm.

Khoảng 41% sản lượng điện ở Thụy Điển đến từ thủy điện. Nguồn: vattenfall.com)

Chứng nhận điện xanh

Các chính sách năng lượng của chính phủ Thụy Điển cũng đã thúc đẩy việc sử dụng năng lượng tái tạo. Chứng nhận điện xanh - một hệ thống hỗ trợ dựa trên thị trường cho sản xuất điện tái tạo - là một ví dụ. Để đủ điều kiện đạt chứng nhận điện xanh, điện phải được sản xuất từ năng lượng gió, mặt trời, địa nhiệt hoặc sóng; nhiên liệu sinh học hoặc các nhà máy thủy điện quy mô nhỏ.

Bên cạnh đó, các nhà bán lẻ điện cũng được yêu cầu mua một phần “điện xanh” như một phần nguồn cung thông thường, trong khi các nhà sản xuất điện nhận được chứng nhận cho điện tái tạo mà họ tạo ra.

Tiêu thụ nhiều, phát thải thấp

Ít quốc gia nào tiêu thụ năng lượng bình quân đầu người nhiều hơn Thụy Điển, nhưng lượng khí thải carbon của nước này lại thấp so với các quốc gia khác. Trên website của Cơ quan Năng lượng quốc tế (IEA), Thụy Điển có lượng khí thải CO2 bình quân đầu người thấp thứ hai trong số các quốc gia thành viên của tổ chức này. Lý do chính là khoảng 70% sản lượng điện ở quốc gia Bắc Âu đến từ thủy điện (41%) và hạt nhân (29%). Thụy Điển hiện có ba nhà máy hạt nhân với 6 lò phản ứng đang hoạt động.

Vào năm 2022, khoảng 19% điện của nước này đến từ năng lượng gió. Các nhà máy nhiệt điện kết hợp (CHP) - chủ yếu chạy bằng nhiên liệu sinh học - chiếm khoảng 9% sản lượng điện.

Năm 2000, sản lượng điện gió của Thụy Điển đạt tổng cộng 0,5 TWh, chỉ 2 năm sau (2022), con số này đã là hơn 33 TWh. (Nguồn: https://iea-wind.org)

Các nguồn năng lượng xanh

Năng lượng gió là nguồn năng lượng tái tạo phát triển nhanh nhất trên toàn thế giới trong những năm gần đây và công suất tiếp tục mở rộng ở Thụy Điển. Năm 2000, sản lượng điện gió của Thụy Điển đạt tổng cộng 0,5 TWh, chỉ 2 năm sau (2022), con số này đã là hơn 33 TWh. Hiện có hơn 4.700 tua-bin gió ở Thụy Điển.

Nguồn năng lượng sinh học lớn nhất ở Thụy Điển là rừng. Nước này có nhiều rừng hơn hầu hết các quốc gia khác - chiếm 69% diện tích đất. Năng lượng sinh học chủ yếu được sử dụng để sưởi ấm - cả trong nhà riêng và công cộng - cũng như để sản xuất điện và cho hoạt động sản xuất công nghiệp.

Máy bơm nhiệt sử dụng các nguồn năng lượng tái tạo bằng cách truyền nhiệt từ lòng đất, nước hồ hoặc không khí. Số lượng máy bơm nhiệt ở Thụy Điển đã tăng đáng kể từ những năm 1990, góp phần làm giảm năng lượng được sử dụng để sưởi ấm và nước nóng trong các tòa nhà.

Ngoài ra, nghiên cứu về ethanol cũng được bắt đầu vào những năm 1980 và Thụy Điển là một trong những quốc gia dẫn đầu thế giới trong lĩnh vực này.

Sử dụng hydro là một phương tiện tiềm năng khác để giảm lượng khí thải carbon dioxide. Cùng với nhiều quốc gia khác, Thụy Điển đang xem xét khả năng sử dụng hydro làm nhiên liệu, hoặc để sản xuất điện hoặc sưởi ấm.

Những ngôi nhà được gọi là nhà thụ động được xây dựng mà không có hệ thống sưởi ấm như thông thường. Thay vào đó, công trình được giữ ấm bằng nhiệt do người ở và các thiết bị điện tỏa ra. Ngôi nhà thụ động đầu tiên của Thụy Điển được hoàn thành vào năm 2001. Kể từ đó, nhiều tòa nhà khác cũng đã được xây dựng tại nước này.

Minh Huy