Người Mông bản Cát Cát bảo tồn văn hóa làm du lịch

Lễ hội Gầu Tào của đồng bào Mông xã Hoàng Liên Xuân Ất Tỵ 2025. Ảnh: Thanh Cường

Không chỉ có cảnh đẹp, núi non hùng vĩ, khí hậu trong lành, bản Cát Cát luôn là điểm đến hấp dẫn du khách khi đến Sa Pa bởi sự chung tay, đoàn kết thực hiện công tác bảo tồn, gìn giữ giá trị truyền thống, nét đẹp trong văn hóa bản địa của cộng đồng dân tộc Mông Sa Pa. Người Mông Sa Pa hiện đang sở hữu nhiều “báu vật” khi những bản sắc văn hóa đã được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia: nghề thêu may thổ cẩm, nhuộm chàm, vẽ sáp ong, làm trang phục truyền thống, nghề chạm khắc bạc, múa khèn Mông...

Chúng tôi đến bản Cát Cát đúng vào dịp xã Hoàng Liên tổ chức lễ hội Gầu Tào Xuân Ất Tỵ năm 2025. Vừa thực hiện nghi lễ cúng chính cầu cho một năm mưa thuận gió hòa, mùa màng tốt tươi, sau tiếng chiêng khai hội, rất đông du khách thập phương và người dân địa phương được hòa mình vào không gian văn hóa truyền thống của lễ hội Gầu Tào mang đậm bản sắc của đồng bào Mông. Các tiết mục múa khèn, hát dân ca, biểu diễn trống... được đội văn nghệ của Khu du lịch bản Mông Cát Cát biểu diễn đầy sức hấp dẫn. Đặc biệt và ấn tượng hơn cả là tiết mục hát múa của các em thiếu nhi dân tộc Mông ở lớp bảo tồn văn hóa Mông do Công ty TNHH Một thành viên Du lịch Cát Cát đào tạo. Sự hồn nhiên, trong trẻo, đáng yêu thể hiện tiết mục hát múa dân ca Mông của các em thiếu nhi đã thực sự lôi cuốn những ai có mặt tham dự lễ hội hôm ấy.

Kết thúc phần nghi lễ, lễ hội Gầu Tào đã diễn ra phần hội sôi động với nhiều hoạt động trải nghiệm, trò chơi dân gian như: đánh yến, ném còn, đẩy gậy, kéo co... Đây cũng là phần mong đợi bởi người dân được tham gia trải nghiệm vui chơi cùng với du khách trong nước và quốc tế, sự tương tác giao lưu văn hóa diễn ra trong không khí của mùa xuân đầy tươi vui. Chị Đào Thị Hà, du khách đến từ Hà Nội sau khi trải nghiệm Khu du lịch bản Mông Cát Cát rất thích thú bởi có rất nhiều góc để chị và nhóm bạn chụp ảnh, lưu giữ những khoảnh khắc ý nghĩa trong chuyến du xuân đầu năm mới. Chị Đào Thị Hà chia sẻ, chị rất vui khi có chuyến đi đầy ý nghĩa, không chỉ cảnh đẹp, chị và các bạn đã được trải nghiệm những sắc màu văn hóa của dân tộc Mông Cát Cát.

Trước đây, Khu du lịch quốc gia Sa Pa nói chung, điểm du lịch cộng đồng xã Hoàng Liên nói riêng là những nơi có đông du khách đến tham quan, nghỉ dưỡng cũng đồng nghĩa với việc hình thành một thói quen, hình ảnh không đẹp khi phụ nữ, trẻ em người dân tộc thiểu số đi bán hàng rong, xin tiền khách du lịch. Chính vì lẽ đó, tại Khu du lịch bản Mông Cát Cát, ngoài bảo tồn nguyên vẹn văn hóa truyền thống ngôi làng cổ của tộc người Mông đen Sa Pa, Công ty TNHH Một thành viên Du lịch Cát Cát đã tổ chức các hoạt động để du khách trải nghiệm cùng với người dân bản địa như: nghề dệt vải, nghề xe lanh, nghề nhuộm chàm, vẽ sáp ong, nghề chạm khắc bạc, nghề rèn đúc nông cụ, đan lát... Đồng thời, tổ chức lớp bảo tồn văn hóa dân tộc Mông cho hơn 30 thiếu nhi tham gia học hát dân ca. Thông qua các hoạt động này đã góp phần làm giảm tình trạng người dân bán hàng rong và xin tiền du khách ở các điểm du lịch trên địa bàn thị xã Sa Pa.

Du khách trải nghiệm Khu du lịch bản Mông Cát Cát. Ảnh: Thanh Cường

Bà Nguyễn Thị Lân, Giám đốc Công ty TNHH Một thành viên Du lịch Cát Cát cho biết: "Mong muốn của chúng tôi, ngoài xây dựng câu chuyện bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống của người dân bản địa, chúng tôi tổ chức các hoạt động trải nghiệm văn hóa, lớp học bảo tồn văn hóa dân tộc Mông nhằm huy động tối đa nguồn lực tại chỗ, phát huy nội lực của địa phương trong việc bảo tồn, gìn giữ giá trị văn hóa bản địa. Đồng thời, các hoạt động trải nghiệm, bảo tồn văn hóa truyền thống cũng mang ý nghĩa nhân văn, tạo sinh kế ổn định cho phụ nữ và người già, tạo sân chơi văn hóa lành mạnh cho trẻ em, để hình thành trong thế hệ trẻ ý thức gìn giữ giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc mình".

Những năm qua, sự liên kết chặt chẽ giữa cấp ủy, chính quyền địa phương và doanh nghiệp du lịch, sự đồng lòng của bà con đồng bào Mông ở xã Hoàng Liên, điểm du lịch cộng đồng bản Mông Cát Cát đã xây dựng được câu chuyện văn hóa để phát triển du lịch một cách hiệu quả. Rất nhiều du khách khi trải nghiệm Cát Cát đều cảm nhận về một ngôi làng đậm chất Tây Bắc, còn rất nhiều điều để khám phá và muốn đến nhiều lần. Bởi ngoài nếp sống sinh hoạt thường nhật của người Mông Cát Cát, những nghề truyền thống được bảo tồn, phong tục tập quán được khôi phục và nâng tầm để du khách đến có cơ hội để tìm hiểu khám phá là những điều hấp dẫn du khách khi đến đây.

Hoàng Linh