Ngư dân tích cực vươn khơi gắn với trách nhiệm chống khai thác IUU

Đội tàu cá của ngư dân tỉnh Ninh Thuận neo đậu tại cảng cá Đông Hải, thành phố Phan Rang – Tháp Chàm.

Nhộn nhịp khai thác vụ cá Nam

Những ngày này, các cảng cá lớn như Đông Hải (thành phố Phan Rang – Tháp Chàm), Ninh Chữ và Mỹ Tân (huyện Ninh Hải), Cà Ná (huyện Thuận Nam) trở nên nhộn nhịp với cảnh tàu thuyền cập bến, bốc dỡ hải sản bán cho thương lái. Xe tải đông lạnh và xe ba bánh liên tục ra vào cảng, chở những giỏ cá đến các chợ trong và ngoài tỉnh. Song song đó, các khu vực hậu cần nghề cá cũng đang tích cực chuẩn bị xăng, dầu, lương thực, đá lạnh, nhu yếu phẩm và dịch vụ khuân vác, vận chuyển để đáp ứng nhu cầu sản xuất tăng cao trong vụ cá Nam.

Ngư dân Nguyễn Cu (phường Mỹ Đông, thành phố Phan Rang – Tháp Chàm) chủ tàu cá NT 02151 TS hành nghề lưới rê chia sẻ, bà con ngư dân đang đẩy mạnh vươn khai thác vụ cá Nam, nhờ thời tiết thuận lợi và ứng dụng công nghệ định vị, máy dò cá trong khai thác nên các tàu khai thác đạt sản lượng khá. “Bình quân mỗi chuyến biển kéo dài 15 ngày hoặc hơn, tàu cá gia đình khai thác được từ 8 – 10 tấn cá các loại. Sản lượng hải sản khai thác đạt khá, giá bán ổn định giúp cho gia đình có thêm động lực vươn khơi bám biển.

Tại cảng cá Mỹ Tân, hoạt động buôn bán hải sản diễn ra nhộn nhịp ngay từ rạng sáng, ngư dân Nguyễn Văn Tý (xã Thanh Hải, huyện Ninh Hải) phấn khởi cho biết, tàu cá NT 902941 TS của nhà khai thác cách bờ khoảng 20 hải lý, sau một đêm khai thác được trên 800 giỏ cá cơm, bán với giá 220.000 đồng/giỏ, cho doanh thu gần 180 triệu đồng. Năm nay, khu vực biển ở đây xuất hiện nhiều cá cơm, nếu gặp trúng luồng cá thì có thể khai thác được nhiều hơn. “Sau Tết đến nay thời tiết thuận lợi hơn, ít gió nên ngư dân tích cực vươn khơi nên đánh bắt được sản lượng khá lớn, giúp bà con có thu nhập tốt, nâng cao được đời sống”, ông Tý nói.

Tính đến hết tháng 2/2025, sản lượng thủy sản của tỉnh Ninh Thuận khai thác trên 14.058 tấn hải sản các loại, đạt 10,81% kế hoạch. Vào từng thời điểm, các sản phẩm hải sản khai thác được thu mua tại cảng như cá cơm có giá dao động từ 17.000 - 22.000 đồng/kg; cá nục có giá từ 20.000 - 45.000 đồng/kg; cá đổng có giá từ 50.000 - 90.000 đồng/kg; cá ngừ chù có giá từ 40.000 - 60.000 đồng/kg; cá ngừ sọc dưa có giá từ 35.000 - 50.000 đồng/kg; cá cờ có giá từ 50.000 - 80.000 đồng/kg; mực ống có giá từ 100.000 - 350.000 đồng/kg; mực nang có giá từ 110.000 - 250.000 đồng/kg; tôm có giá từ 180.000 - 350.000 đồng/kg tùy kích cỡ, chất lượng sản phẩm.

Ngư dân phân loại cá để bán cho thương lái tại cảng cá Đông Hải (thành phố Phan Rang – Tháp Chàm, Ninh Thuận).

Gắn kết chống khai thác IUU

Cho đến nay, Ninh Thuận chưa ghi nhận trường hợp tàu cá vi phạm khai thác hải sản trái phép ở vùng biển nước ngoài. Để chuẩn bị các điều kiện tốt nhất đón Đoàn thanh tra EC sang Việt Nam kiểm tra lần thứ 5, UBND tỉnh đang chỉ đạo Sở Nông nghiệp và Môi trường, các đơn vị, địa phương tăng cường tuyên truyền sâu rộng đến từng chủ tàu và thuyền trưởng về kết quả đạt được, cũng như những điểm còn tồn đọng cần khắc phục trong chống khai thác IUU. Qua các buổi trao đổi trực tiếp, ngư dân không chỉ được cập nhật đầy đủ thông tin mà còn được giải đáp mọi thắc mắc, giúp bà con nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật trong hoạt động khai thác hải sản.

Ngư dân Nguyễn Thanh Hiền (xã Thanh Hải, huyện Ninh Hải), chủ tàu cá NT 91334 TS, chia sẻ: "Tàu cá của gia đình đã lắp đặt thiết bị giám sát hành trình ngay từ khi mới mua tàu, việc lắp đặt này là bắt buộc theo Luật Thủy sản. Khi ra vào cảng, chúng tôi phải bật thiết bị giám sát hành trình liên tục. Nếu thiết bị mất tín hiệu trong thời gian dài sẽ bị phạt rất nặng. Ngoài ra, nếu không có thiết bị này, tàu cá sẽ không được phép cập cảng ở các tỉnh khác. Trong trường hợp thiết bị mất tín hiệu tạm thời, chúng tôi phải báo ngay cho công ty cung cấp thiết bị để kiểm tra và khắc phục, đảm bảo kết nối liên tục”.

Ông Huỳnh Hải, Trưởng cảng cá Mỹ Tân (xã Thanh Hải, huyện Ninh Hải) cho biết, qua quá trình vận động và kiểm tra thực tế, đến thời điểm hiện tại hầu hết bà con ngư dân ở địa phương đều chấp hành tốt các quy định chống khai thác thủy sản bất hợp pháp IUU. Ngư dân nộp đầy đủ sổ sách, giấy tờ khai thác và tuân thủ đúng quy định khi ra khơi; ý thức của bà con ngày càng được nâng cao, góp phần cùng các tỉnh, thành phố ven biển cả nước sớm gỡ bỏ cảnh báo “thẻ vàng” IUU.

Để quản lý chặt chẽ đội tàu cá, tỉnh Ninh Thuận đã chỉ đạo các địa phương và cơ quan chuyên môn phối hợp thực hiện tổng rà soát số lượng tàu cá đã đăng ký trên địa bàn. Đến nay, toàn tỉnh có 1.860 tàu cá từ 6 mét trở lên đã được đăng ký và cập nhật lên phần mềm VNFishbase của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn. Tỉnh đã thực hiện lắp thiết bị giám sát hành trình cho 888/893 tàu cá có chiều dài từ 15m trở lên, đạt tỉ lệ 99,44%, còn 5 trường hợp chưa lắp thiết bị giám sát hành trình, tỉnh đã chỉ đạo cơ quan chuyên môn lập danh sách giao địa phương quản lý, cấm hoạt động đối với các tàu cá này.

Thiết bị giám sát hành trình được lắp đặt trên tàu cá của ngư dân tỉnh Ninh Thuận.

Về xử lý tàu cá thuộc diện “3 không” (không đăng ký, không đăng kiểm, không giấy phép khai thác hải sản), đến nay các cơ quan chức năng của tỉnh đã thực hiện cấp đăng ký cho 396 tàu cá “3 không” theo quy định, còn lại 16 tàu cá chưa đăng ký; UBND tỉnh đã thông báo loại khỏi danh sách đã công bố, đồng thời chỉ đạo chính quyền các cấp, lực lượng chức năng, cơ quan liên quan cùng phối hợp quản lý không để nhóm tàu cá này tham gia hoạt động trên biển.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Ninh Thuận, ông Trịnh Minh Hoàng nhấn mạn: Trong thời gian tới tỉnh tiếp tục đẩy mạnh và đổi mới công tác tuyên truyền chống khai thác IUU; đặc biệt quán triệt, phổ biến nội dung Nghị quyết số 04/2024/NQ-HĐTP của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao về các quy định và chế tài xử lý hình sự đối với cụ thể từng hành vi liên quan đến khai thác, mua bán, vận chuyển trái phép thủy sản.

UBND tỉnh chỉ đạo chính quyền địa phương, lực lượng Bộ đội Biên phòng, Công an tiếp tục hướng dẫn trực tiếp chủ tàu thực hiện thủ tục hành chính cho tàu cá và cập nhật 100% dữ liệu tàu cá vào cơ sở dữ liệu nghề cá quốc gia; thường xuyên theo dõi, giám sát tàu cá hoạt động trên biển qua hệ thống giám sát tàu cá, nắm rõ và xử lý nghiêm từng trường hợp vi phạm quy định mất kết nối giám sát hành trình (VMS); xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm IUU; tăng cường kiểm soát tại các cửa biển, kiên quyết không cho tàu cá tham gia khai thác hải sản đối với các tàu có nguy cơ vi phạm IUU.

Các địa phương thực hiện nghiêm các quy định về kiểm soát tàu cá ra, vào các cảng cá, giám sát sản lượng thủy sản qua cảng; xác nhận, chứng nhận nguồn gốc thủy sản đáp ứng yêu cầu về truy xuất nguồn gốc thủy sản theo chuỗi; các quy định về quản lý tàu cá và các biện pháp bảo tồn, bảo vệ nguồn lợi thủy sản. Cùng với đó, tỉnh tiếp tục triển khai hệ thống truy xuất nguồn gốc thủy sản điện tử (eCDT) để truy xuất nguồn gốc thủy sản từ khai thác; thiết lập cơ chế chia sẻ, trao đổi thông tin với lực lượng chức năng và chính quyền địa phương các tỉnh nhằm tăng cường quản lý, kiểm soát, kịp thời ngăn chặn, xử lý các trường hợp vi phạm khai thác IUU.

Bài, ảnh: Nguyễn Thành (TTXVN)