Nghệ An dồn lực đảm bảo tiêm vaccine sởi kịp thời và an toàn

Những khó khăn về địa hình, nhận thức người dân cùng áp lực điều trị gia tăng khiến công tác phòng, chống dịch gặp nhiều thách thức. Tuy vậy, ngành Y tế Nghệ An quyết tâm thực hiện chiến dịch tiêm chủng toàn diện, phấn đấu đạt trên 95% trẻ được tiêm chủng trong tháng 3/2025, góp phần kiểm soát không để bùng phát dịch.

Chị Lầu Y X., ở bản Na Ni, xã Huồi Tụ (huyện Kỳ Sơn) đang chăm con gái mắc bệnh sởi tại Bệnh viện Sản Nhi Nghệ An.

Bệnh sởi gia tăng ở các huyện vùng cao, biên giới

Những ngày qua, Khoa bệnh Nhiệt đới - Bệnh viện Sản Nhi Nghệ An liên tục tiếp nhận các ca mắc sởi biến chứng nặng. Nhiều trẻ em đồng bào dân tộc thiểu số từ các huyện vùng cao biên giới như Kỳ Sơn, Tương Dương được chuyển xuống điều trị trong tình trạng nguy kịch.

Trường hợp bé gái 8 tháng tuổi, con chị Lầu Y X., ở bản Na Ni, xã Huồi Tụ (huyện Kỳ Sơn) là một ví dụ. Bệnh nhi được đưa đến cấp cứu tại Khoa bênh Nhiệt đới của bệnh viện Sản Nhi Nghệ An trong tình trạng sốt cao, phát ban sởi và có dấu hiệu biến chứng vào phổi, suy hô hấp. Sau ba ngày điều trị và cho thở, hiện đã qua cơn nguy kịch.

Chị Lầu Y X. cho biết, dù được cán bộ y tế tuyên truyền về lợi ích của tiêm vaccine sởi, nhưng do mải làm nương rẫy nên chị quên mất việc đưa con đi tiêm chủng. Gần đây, khi nhân viên y tế đến tận nhà vận động tiêm phòng sởi, do cháu đang ốm nên không tiêm được. Một thời gian sau, khi thấy con sốt cao, phát ban, khó thở, gia đình mới hốt hoảng đưa đến trạm y tế, rồi chuyển tiếp lên trung tâm y tế để khám. Các bác sĩ chẩn đoán cháu bị sởi biến chứng nặng, phải chuyển xuống Bệnh viện Sản Nhi Nghệ An cấp cứu, điều trị, thở oxy nhiều ngày.

Theo Trạm Y tế xã Huồi Tụ, từ sau Tết Nguyên đán đến nay, xã ghi nhận 124 ca sốt phát ban nghi sởi, phần lớn là trẻ nhỏ từ 6 tháng đến 4 tuổi. Các ca bệnh nhẹ được điều trị cách ly tại trạm y tế xã, nặng hơn chuyển tuyến huyện, tuyến tỉnh.

Trao đổi với phóng viên Báo Sức khỏe và Đời sống, BSCKII Sầm Văn Hải - Giám đốc Trung tâm Y tế huyện Kỳ Sơn cho biết, đến ngày 20/3, toàn huyện ghi nhận 613 ca tại 21 xã, thị trấn. Các điểm nóng gồm Huồi Tụ, Na Ngoi (86 ca), Mường Lống (63 ca), Nậm Cắn (61 ca). Đa số ca bệnh xuất hiện tại vùng sâu, vùng xa, nơi đồng bào Mông, Khơ Mú sinh sống, tỷ lệ tiêm chủng thấp.

Điều tra dịch tễ cho thấy, 13% ca mắc là trẻ dưới 9 tháng tuổi chưa đủ tuổi tiêm chủng. Các trường hợp còn lại chủ yếu chưa tiêm hoặc không rõ lịch sử tiêm vaccine sởi. Toàn huyện còn 104 ca đang điều trị tại trạm y tế và Trung tâm y tế, 3 ca nặng chuyển về Bệnh viện Sản Nhi Nghệ An cấp cứu và điều trị.

"Nguyên nhân gây khó khăn trong công tác tiêm chủng xuất phát từ đặc thù Kỳ Sơn - huyện biên giới, địa hình hiểm trở, giao thông đi lại khó khăn. Để tiếp cận các bản làng, nhiều khi cán bộ y tế phải mất cả ngày đường. Trong khi đó, nhận thức của đồng bào về tiêm vaccine còn hạn chế, nhiều gia đình không cho con, cháu đi tiêm hoặc tiêm không đủ mũi, từ đó tạo ra “khoảng trống miễn dịch” kéo dài, BSCKII Sầm Văn Hải cho hay.

Từ đầu năm đến nay, Bệnh viện Sản Nhi Nghệ An tiếp nhận điều trị cho 490 bệnh nhi mắc sởi, hầu hết trẻ không tiêm phòng sởi.

Ông Dềnh Bá Lồng - Bí thư xã Huồi Tụ (Kỳ Sơn) thừa nhận: Do nhận thức về công tác tiêm chủng của đồng bào chưa thật đầy đủ, chưa chú trọng đến việc tiêm chủng vaccine. "Mặc dù, nhân viên y tế thôn bản, trạm y tế xã đã đến tận nhà vận động tiêm chủng nhưng do hầu hết bố mẹ đi làm ăn xa, gửi con cho ông bà trông, nên ngại cho các cháu tiêm chủng hay một số cháu mới theo cha mẹ đi làm ăn xa trở về cũng chưa kịp tiêm chủng, dẫn đến tỷ lệ tiêm chủng thấp".

Theo TS.BS Chu Trọng Trang - Giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) Nghệ An, từ đầu năm đến ngày 21/3, toàn tỉnh ghi nhận 1.360 trường hợp sốt phát ban nghi sởi, không có ca tử vong. Nếu tính trên số dân của tỉnh, số ca mắc này chiếm tỷ lệ khoảng 0,034%. Huyện Kỳ Sơn có số lượng bệnh nhi mắc cao nhất, tiếp đến là TP Vinh (hơn 200 ca) và huyện Tương Dương (hơn 130 ca). Ngoài ra, các ca nghi sởi rải rác nhiều địa phương khác.

Số ca tăng mạnh từ cuối tháng 2 đến trung tuần tháng 3, hiện đã chững lại và cơ bản được kiểm soát. Đa số bệnh nhân là trẻ chưa tiêm vaccine hoặc chưa đến độ tuổi tiêm chủng. Xét nghiệm khẳng định 82 mẫu bệnh phẩm thì có 80 mẫu dương tính với virus sởi. Trong đó, hơn 69% trẻ đủ tuổi nhưng chưa tiêm, 19% tiêm 1 mũi, 8,8% chưa đến tuổi tiêm.

Về công tác thu dung và điều trị, hiện các trạm y tế xã, trung tâm y tế huyện và Bệnh viện Sản Nhi Nghệ An đang căng mình tiếp nhận, điều trị các ca mắc sởi. TS.BS Trần Văn Cương - Phó Giám đốc Bệnh viện Sản Nhi Nghệ An cho biết, những ngày gần đây, số ca biến chứng nặng nhập viện tăng nhanh. Bệnh viện phải bố trí hai khu riêng biệt là Khoa Nhiệt đới và Khoa Hồi sức cấp cứu để điều trị cách ly. Riêng Khoa Nhiệt đới hiện đang điều trị cho 63 bệnh nhi mắc sởi. Từ đầu năm đến nay, bệnh viện đã tiếp nhận 490 ca sởi nặng, phần lớn là trẻ có bệnh nền và chưa được tiêm vaccine.

Dồn lực đảm bảo tiêm vaccine sởi đúng, đủ, kịp thời và an toàn

Tại hội nghị trực tuyến về phòng chống sởi do Sở Y tế Nghệ An tổ chức mới đây, lãnh đạo Sở Y tế Nghệ An thừa nhận kết quả phòng, chống sởi ở Nghệ An chưa đạt như mong muốn, còn một số tồn tại và xác định rõ, nguy cơ dịch sởi có thể bùng phát là do tỷ lệ tiêm chủng thấp và chỉ có tiêm chủng mới ngăn ngừa, không để dịch bùng phát và lan rộng.

Từ đầu năm đến nay, ngành Y tế Nghệ An đã triển khai nhiều giải pháp phòng, chống bệnh sởi, trong đó, tập trung đẩy mạnh hoạt động tiêm chủng vaccine sởi, sởi-rubella. Ngày 27/2/2025, Sở Y tế ban hành kế hoạch tiêm vaccine sởi cho trẻ từ 6 đến dưới 9 tháng tuổi. Ngày 20/3/2025, tiếp tục ban hành kế hoạch tiêm chủng đợt 2 trên toàn tỉnh.

TS.BS Chu Trọng Trang - Giám đốc Trung tâm kiểm soát bệnh tật Nghệ An kiểm tra công tác tiêm vaccine sởi trên địa bàn.

Theo CDC Nghệ An, đến thời điểm này, đơn vị đã cấp 15.800 liều vaccine sởi và 40.300 liều vaccine sởi - rubella phục vụ hai đợt chiến dịch tiêm chủng (đợt 1 từ ngày 6/3 và đợt 2 từ ngày 20/3/2025). Qua rà soát, toàn tỉnh có 48.770 trẻ thuộc diện tiêm chủng trong đợt này, gồm: 13.886 trẻ từ 6 đến dưới 9 tháng tuổi; 13.160 trẻ từ 1 đến 5 tuổi; 21.724 trẻ từ 6 đến 10 tuổi.

Ngoài việc cung cấp vaccine cho các đơn vị, CDC tỉnh Nghệ An đã tham mưu chỉ đạo, hướng dẫn chuyên môn về phòng chống bệnh sởi và tiêm chủng mở rộng, tiêm chiến dịch trên địa bàn tỉnh, nhất là các địa bàn có số ca mắc tăng. Đơn vị đã cử nhiều lượt đoàn công tác đến các điểm nóng của dịch bệnh sởi để giám sát, hướng dẫn, cầm tay chỉ việc và trực tiếp hỗ trợ các hoạt động phòng, chống dịch và triển khai tiêm chủng vaccine …

"Đến ngày 22/3, toàn tỉnh đã triển khai tiêm vaccine sởi đạt 65,6% kế hoạch. Nghệ An đang tăng tốc tiêm chủng tất cả các ngày trong tuần, quyết tâm hoàn thành 95% trước 31/3. Như vậy, trong tháng 3 này, Nghệ An sẽ thực hiện song hành hai chiến dịch tiêm chủng vaccine sởi. Ngoài ra còn thực hiện chương trình tiêm chủng mở rộng tiêm vaccine chứa thành phần sởi". ThS.BS Nguyễn Trọng Di – Phó trưởng khoa chống bệnh truyền nhiễm, CDC Nghệ An cho hay.

Sáng 21/3, tại Hội nghị trực tuyến do Cục Phòng bệnh (Bộ Y tế) tổ chức, TS.BS Chu Trọng Trang - Giám đốc CDC Nghệ An khẳng định: Nghệ An sẽ tiếp tục đẩy mạnh chiến dịch tiêm chủng, đảm bảo tiêm đúng, đủ, kịp thời, hoàn thành mục tiêu đề ra.

Ngành Y tế tỉnh cũng tăng cường đôn đốc các đơn vị, trạm y tế, tổ chức các đội cấp cứu lưu động hỗ trợ các điểm tiêm, sẵn sàng xử lý kịp thời nếu xảy ra tai biến sau tiêm.

Tăng cường công tác giám sát dịch tễ, phát hiện sớm ca bệnh, khoanh vùng, xử lý dứt điểm, hạn chế lây lan trong cộng đồng. Tiến độ tiêm chủng được theo dõi, giám sát hằng ngày, để kịp thời hỗ trợ địa phương triển khai chậm.

Hiện nay, huyện Kỳ Sơn đang đẩy nhanh tiến độ tiêm chủng, cố gắng hoàn thành vào 31/3.

Ngành Y tế Nghệ An cam kết đảm bảo đầy đủ nhân lực, thuốc, vật tư, trang thiết bị sẵn sàng ứng phó mọi tình huống, tranh thủ sự vào cuộc của các ban, ngành, đoàn thể, người có uy tín trong cộng đồng vận động người dân đưa trẻ đi tiêm vaccine đầy đủ.

Đồng thời, tăng cường truyền thông tại các nhóm nguy cơ cao như cơ sở giáo dục, nhà trọ, xí nghiệp, đặc biệt ở khu vực miền núi cao, biên giới, khu vực có tiến độ tiêm chủng chậm. Vận động người dân vượt qua tâm lý e ngại phản ứng sau tiêm, đưa trẻ đi tiêm phòng đầy đủ.

Ngành Y tế Nghệ An sẽ thành lập các đoàn giám sát, kiểm tra đột xuất, xử lý nghiêm các đơn vị, cá nhân không thực hiện tốt chiến dịch tiêm chủng.

Từ Thành - Thanh Châu