'Ngày đặc xá' - Khi cánh cửa cuộc đời mở lại

Những ngày này, 159 phạm nhân được đề nghị đặc xá ở Trại giam Thanh Phong (Nông Cống, Thanh Hóa) đang háo hức chờ đợi từng giờ, từng phút, để được sớm trở về với gia đình, người thân, mở lại cánh cửa cuộc đời! Các phạm nhân được đề nghị đặc xá bắt buộc phải có quá trình lao động, cải tạo, rèn luyện tốt trong thời gian chấp hành án phạt tù.

Quyết định đặc xá của Chủ tịch nước được niêm yết công khai tại các tổ, đội, phân trại.

Thời gian chấp hành án đang còn hơn 3 năm nhưng đợt này, phạm nhân Nguyễn Thị G. (SN 1989), ở huyện Thạch Thành, tỉnh Thanh Hóa đang háo hức chờ đợi từng ngày, từng giờ, để được sớm trở về với gia đình và các con. Từ ngày vào Trại giam Thanh Phong chấp hành án, G. và gia đình đều giấu hai đứa con nhỏ (đứa lớn SN 2014 và đứa nhỏ SN 2018), bảo mẹ đang đi làm ăn xa.

G kể: “Những lần gọi điện về nhà, gặp được các con, em đều khóc hết nước mắt, các con em còn quá nhỏ, thiếu hơi ấm của mẹ. Có hôm cháu lớn hỏi, sao mẹ đi làm lâu thế không về, mẹ đi làm sao không mua điện thoại gọi về cho con… Em nghẹn ngào, không biết nói gì, chỉ biết dặn con, chăm học, nghe lời bố và ông bà, hôm sau mẹ về sẽ mua nhiều quà cho con. Tháng nào chồng cũng vào thăm, em viết thư gửi về cho các con, con cũng viết thư lại cho mẹ động viên, em đỡ nhớ nhà hơn nhiều… Em biết hàng năm Nhà nước đều có đặc xá cho người đang chấp hành án nhưng không ngờ năm nay có đợt đặc xá 30/4, sớm hơn mọi năm, em rất mừng…”.

Năm 2014, khi đang học liên thông từ hệ Cao đẳng lên Đại học thì G. bỏ dở về đi làm, chỉ một thời gian ngắn, G. đảm nhận chức vụ Kế toán trưởng của một đơn vị sự nghiệp ở quê chồng (Ninh Bình). Tuy nhiên, do hiểu biết pháp luật hạn chế, G. đã phạm tội “Vi phạm quy định về kế toán”, bị Tòa án xử phạt 6,5 năm tù giam. G nhớ lại: “Những ngày chờ trả án, tâm trạng em rối bời, lo cho gia đình, nhất là hai đứa con nhỏ còn thơ dại; em còn lo lắng khi vào trại sẽ bị bắt nạt kiểu “ma cũ bắt nạt ma mới”, lo bị các phạm nhân anh chị đánh đập… nhiều đêm mất ngủ, không muốn tiếp xúc với bất kỳ ai. Vậy nhưng, khi vào trại, em và các phạm nhân nhận được sự quan tâm, giáo dục của cán bộ quản giáo, môi trường nơi giam giữ cũng không có những điều như em suy nghĩ trước đó nên mọi người an tâm, cải tạo tốt để được về với gia đình.

Các tổ, đội sẽ tổ chức bỏ phiếu kín, bình bầu các trường hợp đề nghị đặc xá.

Tương tự, phạm nhân Nguyễn Thị Thúy (SN 1989) ở Hà Nội, đang chấp hành án tại Trại giam Thanh Phong vì tội “Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng” cũng đang được xét đề nghị đặc xá đợt 30/4. Thúy chia sẻ: “Vợ chồng em có một cậu con trai 13 tuổi, trước khi em đi trả án, vợ chồng đã ly hôn, con em đang ở với ông bà nội. Ngay từ khi vào trại trả án, em đã có ý thức chấp hành nội quy, quy định nơi giam giữ để được hưởng chính sách khoan hồng của Đảng, Nhà nước, sớm trở về sớm với con… Khi được về nhà, em sẽ ở bên con và gia đình một thời gian rồi mới dự tính cho tương lai, em sẽ tìm kiếm công việc phù hợp với điều kiện và hoàn cảnh của mình…”, Thúy chia sẻ dự định.

Từ kinh nghiệm của bản thân, Nguyễn Thị Thúy nhắn nhủ các phạm nhân chưa được đề nghị đặc xá, giảm án đợt này: “Điều kiện tiên quyết để được đề nghị đặc xá, giảm án là phạm nhân phải chấp hành nghiêm các nội quy, quy định nơi giam giữ, chấp hành bản án, phải ăn năn hối cải, khắc phục hậu quả của mình gây ra… cố gắng lao động, cải tạo tốt để hưởng chính sách khoan hồng của Đảng và Nhà nước”.

Ở các trại giam, vai trò của cán bộ, quản giáo rất quan trọng, nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của phạm nhân, tuyên truyền giáo dục phạm nhân chấp hành nội quy, quy định nơi giam giữ. Thượng úy Phạm Ngọc Tuấn - Cán bộ quản giáo Trại giam Thanh Phong cho hay: “Ngay từ khi các phạm nhân vào trại, chúng tôi đều tuyên truyền, giáo dục, hướng các phạm nhân chấp hành các nội quy, quy định nơi giam giữ để được đề nghị đặc xá, giảm án, tha tù trước thời hạn. Hàng tháng, hàng quý các phạm nhân được đánh giá, xếp loại về quá trình cải tạo, trên cơ sở đó, khi có thông báo về đặc xá, chúng tôi sẽ xét duyệt công khai từng trường hợp, xem ai đủ điều kiện thì cho họ viết đơn đề nghị đặc xá. Các tổ, đội sẽ tổ chức bỏ phiếu kín, bình bầu các trường hợp đặc xá, không để sót lọt phạm nhân đủ điều kiện mà không được đặc xá...”.

Điều kiện quan trọng nhất để được xét đặc xá đó là phạm nhân phải có tất cả các quý xếp loại đều đạt khá trở lên.

Thượng tá Trương Văn Thắng - Đội trưởng Đội giáo dục và hồ sơ, Trại giam Thanh Phong cho biết: Điều kiện đặc xá năm nay có những điểm mới hơn so với năm 2024, nếu như trước đây phạm nhân phải chấp hành ít nhất là 1/2 mức án và mức án còn lại không quá 6 năm mới được xem xét đặc xá thì nay mở rộng hơn, phạm nhân chỉ cần chấp hành ít nhất 1/3 mức án, mức án còn lại không quá 8 năm. Đối với các trường hợp đặc biệt, phạm nhân phạm tội tuổi vị thành niên; phạm nhân phạm tội từ 70 tuổi trở lên; phạm nhân mắc bệnh hiểm nghèo; người có công với cách mạng… thì mức án chấp hành ít nhất là 1/4 thời hạn cũng sẽ được xem xét đề nghị đặc xá. Đáng chú ý, một số tội nguy hiểm cho xã hội, có hạn chế thêm về mức án còn lại như các tội về ma túy, tội về cướp tài sản… Điều kiện quan trọng nhất để được xét đặc xá đó là phạm nhân phải có tất cả các quý xếp loại đều đạt khá trở lên, Thượng tá Trương Văn Thắng cho biết thêm.

Được biết, thời gian này, các phạm nhân đã được đề nghị đặc xá sẽ được Trại giam Thanh Phong phối hợp với các đơn vị liên quan, tổ chức lớp học hòa nhập cộng đồng. Tại lớp học này, phạm nhân được Công an tỉnh Thanh Hóa tuyên truyền chuyên đề liên quan đến quyền công dân, Luật an toàn giao thông, Luật phòng chống ma túy, Chương trình quốc gia về phòng chống tội phạm…; Hội Luật gia sẽ tư vấn các vấn đề về pháp lý, về hôn nhân gia đình, Luật cư trú…; Trại giam Thanh phong sẽ tuyên truyền thêm về đạo đức, kỹ năng sống, kỹ năng tìm kiếm việc làm…

Ai trong đời cũng từng sai lầm, quan trọng là dám đứng lên và làm lại hay không. Những ngày tháng vừa qua có thể khó khăn, nhưng giờ đây là lúc để những người may mắn được đặc xá bắt đầu lại với một tương lai rộng mở phía trước. Hãy tin rằng, mọi người xứng đáng có một cơ hội mới, một cuộc sống mới, nơi những lỗi lầm được thay bằng những điều tốt đẹp hơn.

Trần Thắng