Pháo nòng dài M46 cỡ 130 mm (NATO gọi bằng cái tên M1954) là phương tiện tác chiến mặt đất do Liên Xô chế tạo, chuyên làm nhiệm vụ hỗ trợ các hỏa lực cho những đơn vị bộ binh.
Thiết kế của M46 rất thông dụng, nòng pháo dài, thon được đặt trên 2 bánh cao su lớn để di chuyển, đi kèm theo đó là hai "càng" dài, pháo thủ sẽ đóng cố định một phần của 2 cái "càng" này xuống đất khi tác xạ nhằm tăng độ ổn định.
Khẩu M46 được lắp loa giảm giật to ở đầu nòng, giúp giảm chấn động khi khai hỏa, bên cạnh đó là một tấm khiên thép có tác dụng bảo vệ pháo thủ khỏi mảnh văng cũng như đạn súng bộ binh cỡ nhỏ.
Pháo M46 có trọng lượng tác chiến 8,45 tấn, cho nên yêu cầu phải được kéo bởi xe tải hạng nặng, kíp chiến đấu bao gồm 8 người, tốc độ bắn trung bình 6 phát/phút, giảm xuống 4 phát/phút khi bắn loạt dài, hoặc tăng lên 8 phát/phút nếu phải bắn gấp.
Các loại đạn chủ yếu của M46 bao gồm đạn nổ phá mảnh OF-43 và OF-44 có tầm bắn lần lượt 27 km và 22 km. Bên cạnh đó là đạn tăng tầm lắp động cơ rocket để vươn tới cự ly 38 km; đạn xuyên lõm chống tăng tầm bắn hiệu quả chỉ 1.140 m, nhưng đó là khi tác xạ trực tiếp.
Sơ tốc đầu nòng của đạn pháo đạt khoảng 930 m/s, ưu điểm lớn nhất của M46 là hoạt động rất tin cậy đi kèm độ chính xác cao và nhịp bắn tốt, khiến nó được tin dùng cho tới hiện nay.
Một bài báo gần đây của Bộ Quốc phòng Nga đặc biệt chú ý đến việc những khẩu pháo như vậy có khả năng bắn trúng mục tiêu ở khoảng cách 40 km khi sử dụng đạn tăng tầm, còn với đạn thường thì cự ly là 27 km.
Kết quả là M46 hiện đang được sử dụng rộng rãi, không chỉ tấn công các công sự, nhân lực và thiết bị quân sự của đối phương, mà còn cả pháo binh của Lực lượng vũ trang Ukraine, mục tiêu của nó bao gồm pháo tự hành do NATO sản xuất.
Các chuyên gia quân sự cũng nhiều lần nhắc lại việc M46, cũng như các mẫu vũ khí sao chép của Trung Quốc, đã trở thành nền tảng cho các đơn vị pháo tự hành bánh lốp đơn giản và theo đó là tương đối rẻ tiền.
Ví dụ điển hình là ở trên chiến trường Syria, chiếc xe tải Mercedes Actros 4140 bốn trục đã được điều chỉnh cho mục đích này và trong Quân đội Ai Cập, xe tải Ural-4320 đã trở thành nền tảng cho pháo tự hành bánh lốp M46.
Pháo tự hành bánh lốp sử dụng lựu pháo nòng dài M46 làm cơ sở đã được chứng minh nhiều lần về năng lực tác chiến trong vô số tình huống sử dụng khác nhau.
Khung gầm xe tải việt dã chạy trên mọi địa hình nhận được cabin bọc thép, bảo vệ khỏi đạn vũ khí nhỏ và mảnh pháo. Ở đuôi xe có một bệ đỡ, được hạ xuống mặt đất ở tư thế bắn. Kho chứa đạn dược cũng được tích hợp sẵn trên xe.
Tất nhiên những khẩu pháo tự hành như vậy không phải là loại cực kỳ hiện đại, nhưng chúng có thể được sản xuất nhanh chóng và với số lượng lớn, cung cấp hỏa lực vô cùng tin cậy.
Với thực tế trên, dự báo sắp tới chúng ta được chứng kiến hàng loạt lựu pháo M46 130 mm được tự hành hóa phục vụ trong thành phần tác chiến của Quân đội Nga ngoài mặt trận.
Bạch Dương