Soi công nghệ kiểm phiếu bầu Tổng thống Mỹ

Hầu hết các bang Mỹ sử dụng hình thức kết hợp giữa phiếu giấy và thiết bị điện tử với hai cách chính.

Cách thứ nhất là hệ thống scan phiếu quang học: Cử tri dùng bút tô vào hình bầu dục hay hình hộp bên cạnh tên ứng viên. Các phiếu giấy được đưa vào máy scan để quét ngay lập tức hoặc các phiếu bầu được tổng hợp vào một chỗ để quét tập trung.

Cách thứ hai là sử dụng Thiết bị Đánh dấu Phiếu bầu (BMD): Cử tri bỏ lá phiếu trống vào máy vào rồi chọn ứng viên trên màn hình. Thiết bị sẽ in lên lá phiếu lựa chọn của cử tri. Sau khi rút lá phiếu ra, cử tri kiểm tra để đảm bảo không chọn nhầm. Sau đó, họ bỏ phiếu vào máy quét để kiểm đếm.

Lá phiếu bầu Tổng thống Mỹ năm 2024. Ảnh: NBC

Theo tổ chức Verified Voting, chuyên khuyến khích dùng công nghệ có trách nhiệm trong bầu cử. Trong năm 2024, khoảng 25,1% cử tri Mỹ sẽ bầu bằng máy Đánh Dấu Phiếu (BMD), 5% dùng hệ thống Ghi Điện Tử Trực Tiếp (DRE), và 69,9% vẫn thích kiểu “thủ công” với phiếu viết tay. Dù là loại nào thì máy bầu cử cũng đều được sử dụng để hỗ trợ ghi và kiểm phiếu.

BMD ban đầu được sử dụng để phục vụ cử tri khuyết tật gặp khó khăn trong việc điền phiếu, nhưng nó đang ngày càng được sử dụng phổ biến.

Một thiết bị quét như DS450, có thể xử lý được 150 phiếu trong một phút. Ngoài Nam Carolina, nhiều bang khác cũng sử dụng DS450 và các phiên bản tương tự, như Bắc Dakota, Nebraska, Arizona, Utah, Florida, Idaho...

Một chiếc máy bầu kiêm chức năng kiểm phiếu được sử dụng tại bang Bắc Caroina. Ảnh: NBC

Một số thiết bị BMD ban đầu chỉ thuần túy có chức năng đánh dấu, cử tri cần mang ra một máy scan khác ở gần đó để quét phiếu đã in. Tuy nhiên, các nhà sản xuất về sau đã cho ra đời thiết bị BMD kết hợp quét, tiêu biểu là máy ExpressVote XL. Nhà sản xuất ước tính trung bình 60 cử tri có thể hoàn thành bỏ phiếu trên một thiết bị trong một giờ.

Một cách khác không dùng phiếu giấy là sử dụng Hệ thống Điện tử Ghi trực tiếp (DRE), lưu trữ lựa chọn trực tiếp vào bộ nhớ máy tính. Tuy nhiên, cách này đang ngày càng ít được sử dụng vì việc không có phiếu giấy có thể gây khó khăn trong trường hợp cần kiểm phiếu lại. Để khắc phục, một số hệ thống DRE trang bị máy in để tạo ra hồ sơ giấy nhằm lưu trữ.

Báo cáo của Trung tâm Công lý bầu cử và chương trình chính phủ Brennan cho hay khoảng 98% phiếu bầu ở Mỹ trong cuộc bầu cử năm nay đều sẽ có bản ghi giấy. Điều này cho phép đảm bảo đưa ra kết quả chính xác ngay cả khi hệ thống gặp lỗi hoặc bị tấn công mạng.

Mặc dù vậy, ở một số khu vực bầu cử nhỏ người Mỹ vẫn còn sử dụng hình thức kiểm phiếu bằng tay.

Các máy quét được sử dụng để kiểm phiếu tại một điểm bầu cử bang Arizona. Ảnh: Chattanooga

Quyền truy cập vào các thiết bị quan trọng trong hệ thống bầu cử bị hạn chế, chỉ dành cho những người cụ thể. Quan chức bầu cử Mỹ cho biết đã nỗ lực rất nhiều để đảm bảo an ninh cho hệ thống bỏ phiếu sau nhiều cáo buộc Nga can thiệp bầu cử năm 2016.

Jen Easterly - Giám đốc Cơ quan an ninh mạng và An ninh hạ tầng Mỹ, cho biết: "Sau 8 năm, nhờ tất cả nỗ lực đáng kinh ngạc của quan chức bầu cử nhằm tăng cường an ninh của quy trình bầu cử, cơ sở hạ tầng bầu cử của chúng tôi đã an toàn hơn bất kỳ lúc nào".

Ted Allen, giáo sư tại Đại học Ohio và thành viên Phòng nghiên cứu bầu cử MIT, cho biết trước khi bỏ phiếu và sau khi bỏ phiếu hoàn tất, máy bỏ phiếu đều được cất giữ ở nơi an toàn dành riêng cho quan chức bầu cử. Trong thời gian bỏ phiếu, các máy này luôn được giám sát để đảm bảo không bị truy cập trái phép. Các máy quét phiếu bầu không có kết nối wifi, bluetooth, vô tuyến hoặc Internet.

Theo các chuyên gia, hack máy bỏ phiếu là cực khó, do quy trình cấp phép nghiêm ngặt và các biện pháp cô lập kết nối mạng. Đầu tiên là vòng kiểm duyệt của Ủy ban EAC. Hiện có sáu nhà sản xuất được chứng nhận, trong đó Clear Ballot, Dominion và ES&S là những cái tên đình đám nhất.

Muốn được chấp thuận, máy phải trải qua khoảng 1.000 yêu cầu về độ an toàn và khả năng chống lỗi. Một máy mới thì mất 18 tháng để được duyệt. Clear Ballot từng mất 5 tháng chỉ để thay cái thiết kế bánh xe trên máy đấy!

Và đó chỉ là khởi đầu. Các máy còn bị giám sát vật lý nghiêm ngặt. Giáo sư Ted Allen, thuộc Đại học bang Ohio, tiết lộ rằng việc này không khác gì giám sát bảo vật quốc gia. Trước và sau bầu cử, chúng được “giam lỏng” ở nơi an toàn, và tại điểm bầu cử thì có nhân viên giám sát tận răng.

Một cử tri đưa phiếu vào bên trong máy bỏ phiếu sau khi lựa chọn ứng viên tổng thống. Ảnh: Wired

Chống hack không chỉ dừng lại ở việc canh giữ. ES&S còn dùng mã hóa và ký số để bảo mật dữ liệu, với mật mã đạt tiêu chuẩn quốc gia, bảo đảm mọi cuộc tấn công đều khó lòng xuyên phá. Trowbridge từ Clear Ballot tự hào rằng, “mấy máy của chúng tôi không chơi mạng nhé. Sợi dây duy nhất trên máy là dây nguồn thôi!”

Clear Ballot là một trong 10 nhà sản xuất hệ thống bỏ phiếu được Ủy ban hỗ trợ bầu cử liên bang (EAC) thử nghiệm và phê duyệt sử dụng. Chip Trowbridge, giám đốc công nghệ của công ty Clear Ballot nói: "Trên thực tế, nếu bạn nhìn vào các máy bỏ phiếu như của Clear Ballot, dây điện là kết nối duy nhất của máy với bên ngoài”.

Derek Tisler, thành viên Trung tâm Công lý bầu cử và chương trình chính phủ Brennan, nhấn mạnh luôn có biện pháp kiểm tra trong quá trình bầu cử để đảm bảo không cá nhân nào có thể can thiệp: "Niềm tin của công chúng là rất quan trọng đối với nền dân chủ và đó là lý do bầu cử cần minh bạch”.

Mời độc giả xem thêm video: "Cách thức một máy bầu cử ở Mỹ vận hành" - Nguồn: Express Vote

Tuệ Minh (TH)