Ném đồ ăn: Một trong những phong tục ẩm thực thú vị nhất dịp Tết Nguyên đán

Các chính trị gia, bao gồm Thủ tướng đương nhiệm Singapore Lawrence Wong (trái) và Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim (thứ ba từ trái sang), trộn một đĩa Yusheng trong lễ đón Tết Nguyên đán năm 2023. Ảnh: AFP.

Đây là một truyền thống khá kỳ lạ vào dịp Tết Nguyên đán: Khi trải khăn trải bàn, thực khách đứng quanh bàn, áp sát vào nhau, đôi đũa nắm chặt trong tay. Khi mỗi thành phần được thêm vào đĩa, những lời tốt lành sẽ được xướng lên - đầu tiên là rau, sau đó là những lát cá sống, tiếp theo là nước sốt và cuối cùng là các món trang trí như các loại hạt hoặc hoành thánh chiên giòn.

Sau đó, mọi người lao vào món salad ngay lập tức, tung các nguyên liệu ngày càng cao hơn trong khi hét ngày càng to hơn - tất cả với hy vọng mang lại vận may cho năm mới.

“Một số cụm từ tốt lành phổ biến nhất bao gồm Huat ah! (có nghĩa là thịnh vượng), Xin nian kuai le! (Chúc mừng năm mới), và Da ji da li! (may mắn và tài lộc lớn)”, ông Paul Liew, chủ sở hữu thế hệ thứ ba của Keng Eng Kee Seafood (KEK), nhà hàng được Michelin Guide giới thiệu ở Singapore, phục vụ nhiều món ăn ngon kiểu Trung Quốc tại nhà, cho biết.

“Ném càng cao, bạn càng mong ước nhiều phước lành. Nhưng nó thiên về tinh thần của lễ kỷ niệm hơn là một cuộc thi đấu”, ông Liew nói thêm.

Malaysia hay Singapore: Khởi nguồn từ nước nào?

Cú ném thịnh vượng, còn được gọi là yusheng/yee sang (dịch là cá sống) hoặc lou sang/lo hei (khuấy), cực kỳ phổ biến ở Singapore và Malaysia. Cả hai nước đều tuyên bố đã phát minh ra phiên bản hiện đại của truyền thống này. Sự thật đến nay vẫn chưa rõ ràng.

Bữa cơm Tết Nguyên đán thường có những món ăn gắn liền với sự may mắn. Những món ăn này có thể được tìm thấy tại nhà hàng hải sản Keng Eng Kee của Singapore. Ảnh: CNN.

Ông Liew cho biết: “Món ăn được dọn ra để thực hiện cú ném thịnh vượng này là yusheng. Nó là một món ăn gắn liền với lễ đón Tết Nguyên đán ở Singapore.

“Món yusheng phiên bản Singapore mà tôi đã đọc và được kể, có nguồn gốc từ những năm 1960 ở Singapore, bởi bốn đầu bếp chuyên ẩm thực Trung Quốc trong thời kỳ đó, được mệnh danh là ‘Tứ Thiên Vương’”, ông cho hay.

Bốn đầu bếp nổi tiếng người Trung Quốc này – Sin Leong, Hooi Kok Wai, Tham Yui Kai và Lau Yoke Pui – được ghi nhận là những người đã sáng lập nền ẩm thực Quảng Đông ở Singapore vào những năm 1960 và 1970. Người ta nói rằng họ đã quyết định thêm 7 loại rau xắt nhỏ nhiều màu sắc cũng như nước sốt mận và quýt chua ngọt vào các lát cá sống - một món ngon truyền thống được mang đến từ Trung Quốc - để tạo ra món ăn thịnh vượng được nhiều người biết đến và yêu thích ngày nay.

Trong khi đó, tại Malaysia, nhiều người khẳng định món ăn này do các đầu bếp sáng tạo ra, lấy cảm hứng từ món mì cá truyền thống, tại nhà hàng Loke Ching Kee ở thành phố Seremban vào những năm 1940.

Aaron Khor, bếp trưởng và đồng sáng lập của Fifty Tales, một nhà hàng Trung Quốc ở Malaysia phục vụ mì tự làm vào ban ngày và ẩm thực Malaysia-Trung Quốc hiện đại/bình dân vào ban đêm, cho biết: “Theo những gì tôi tin, món ăn này có nguồn gốc từ người Quảng Đông ở Malaysia”.

“Thường được phục vụ trong các nhà hàng tiệc lớn, lou sang được thưởng thức với một nhóm đông người, thường là từ 10 người trở lên”, ông Khor cho hay.

Truyền thống ném món ăn đến nay vẫn được nhiều người trẻ tuổi ưa chuộng. Ảnh: Getty.

Cú ném vì hương vị và niềm vui

Mặc dù cú ném cầu may với món yusheng theo truyền thống được thực hiện vào ngày thứ bảy của Tết Nguyên đán, còn được gọi là “Ngày sinh nhật của mọi người” (hay Renri), nhiều người vẫn muốn thực hiện phong tục này bất cứ khi nào họ có cơ hội trong kỳ nghỉ lễ.

Liew kể rằng cha của ông lần đầu thêm món yusheng vào thực đơn của KEK ở Singapore vào những năm 1990. Phiên bản của họ đã phát triển theo thời gian, nhưng nguyên liệu cốt lõi vẫn giữ nguyên - cá sống thái lát mỏng với các loại rau cắt nhỏ như cà rốt và củ cải, cùng nhiều loại gia vị như sứa, gừng bảo quản, đậu phộng và hạt vừng.

Nhưng bí quyết để có món ngon nằm ở nước sốt và hầu hết các nhà hàng đều có công thức riêng.

Ông nói: “Một món ăn thịnh vượng tốt là nhờ sự cân bằng giữa kết cấu của rau, độ giòn của đậu phộng và lượng nước sốt yusheng”.

Ông Liew cho biết phần tung hứng không chỉ để giải trí mà còn để tạo hương vị. Việc đảo kỹ sẽ giúp rau củ cắt nhỏ giải phóng độ ẩm, kết hợp tốt với nước sốt.

Trong khi đó, Khor cho biết nhà hàng của ông – được đồng sáng lập cùng với hai người bạn Aaron Phua và Bimmy Soh – bắt đầu phục vụ món lou sang từ dịp Tết Nguyên đán năm ngoái.

Món này được làm từ các loại rau tươi như củ cải, cà rốt, củ cải trắng, dưa chuột, bắp cải đỏ, dưa chua và khoai mỡ chiên, sau đó phủ lên trên một loại nước sốt tự làm là calamansi muối (một loại trái cây họ cam quýt) ổi, ngũ vị hương và mận.

Ngày nay, nó được phục vụ ở nhiều nơi trên thế giới, vượt xa khỏi lãnh thổ Malaysia và Singapore.

Các nhà hàng Trung Quốc trên khắp thế giới - từ San Francisco đến Hong Kong - đã bắt đầu nắm bắt xu hướng này và đưa ra các phiên bản cầu may của riêng họ trong dịp Tết Nguyên đán.

Ví dụ, đầu bếp người Canada gốc Hong Kong Susur Lee phục vụ món salad Singapore, lấy cảm hứng từ sự thịnh vượng, tại nhà hàng của ông ở Toronto. Đó là một trong những món ăn mang tính biểu tượng nhất trong thực đơn của nhà hàng. Phiên bản của ông bao gồm hơn hai chục nguyên liệu, trong đó có mì khoai môn chiên giòn, miến xào, lá tía tô và nước sốt trái cây.

Được thành lập bởi Bimmy Soh, Aaron Phua và Aaron Khor, nhà hàng Fiffty Tales ở Malaysia phục vụ một phiên bản đặc biệt của món yusheng. Ảnh: CNN.

“Đồ ăn bay lên tận...quạt trần”

Ngày nay, việc ném món yusheng vẫn một nghi lễ cực kỳ quan trọng trong dịp Tết Nguyên đán ở Singapore và Malaysia, truyền thống này vẫn được thế hệ trẻ ưa chuộng.

“Nếu không có nó để bắt đầu bữa ăn, chúng tôi sẽ không ăn mừng Tết Nguyên Đán”, ông Khor nói. “Mỗi buổi họp mặt, mỗi bữa tối với gia đình chúng ta trong mùa lễ hội này đều phải có trò tung tăng thịnh vượng”.

Nhược điểm duy nhất của cuộc chiến đồ ăn vui vẻ này chính là việc dọn dẹp.

“Nó có thể trở nên khá lộn xộn, đặc biệt nếu có nhiều người ở bàn ăn”, ông Liew nói. “Các nguyên liệu có thể bay tứ tung. Những nguyên liệu này thậm chí có thể được tìm thấy trên quạt trần khi bữa ăn của chúng tôi kết thúc”.

“Nhưng làm vậy mới vui. Bạn ném càng cao thì vận may càng lớn, vì vậy, bạn sẽ luôn cười sảng khoái khi xem ai có thể tung nguyên liệu của mình cao nhất. Tất nhiên là mọi chuyện đều mang tinh thần tốt”, ông nói.

Huyền Chi