Năm Tỵ kể chuyện rắn ở Nhật Bản

Cho dù là truyền thuyết hay thực tế cuộc sống, đối với người Nhật, con rắn không phải là loài vật đáng sợ như người ta hay liên tưởng tới độc xà, mãng xà, rắn báo oán... trong cổ tích, mà là tượng trưng cho trí tuệ, sự đổi mới, sức sống mãnh liệt và sự hồi sinh... Còn năm Tỵ thường mang lại may mắn cho con người.

Khay phong thủy in chữ Tỵ bản hạn chế cho năm 2025 (ảnh Yamada Heiando)

Truyền thuyết và thực tại

Sách cổ Nhật Bản kể rằng, từ ngàn xưa, rắn là con vật được các vị thần tin dùng, yêu mến. Rắn còn là “thú cưng” của Benzaiten – vị nữ thần tượng trưng cho phúc đức, trí tuệ, âm nhạc, nghệ thuật, của cải, tài sản, nông canh và tằm tang (sản xuất nông nghiệp và trồng dâu nuôi tằm).

Rắn cũng giúp các vị thần bảo hộ và các phúc thần vượt qua hiểm cảnh, đạt cảnh giới cao trong tu hành, hoàn thành bổn phận. Do đó, rắn được coi là vật thiêng và được thờ phụng, cúng dường. Hiện nay, tại Nhật Bản vẫn còn nhiều đền thờ rắn nằm rải rác tại các địa phương như Hokkaido, Ibaraki, cố đô Nara...

Nổi tiếng nhất là ngôi đền Hebikubo ở ngay Shinagawa – một quận trung tâm của thủ đô Tokyo. Trong tiếng Nhật “hebi” có nghĩa là “rắn”, còn “kubo” có nghĩa là “chỗ trũng”, “Hebikubo” có thể được hiểu là “hang rắn”. Ngôi đền này luôn tấp nập du khách thập phương và thiện nam, tín nữ đến dâng hương, thờ cúng.

Tượng rắn phong thủy bằng sứ - linh vật của năm 2025 tại Nhật Bản (ảnh shichifukuhonpo)

Tính biểu trưng mang nét linh thiêng của rắn làm cho năm Tỵ được người Nhật coi là năm mang lại may mắn, hanh thông, vượng tài, phát lộc, thăng tiến cả về công danh và học hành, khoa cử.... Năm Tỵ cũng được coi là năm ra đời những điều mới mẻ, mang lại tương lai tươi sáng, sự hòa hợp, yên ấm trong gia đình. Các năm Tỵ luôn được mong chờ với hy vọng công việc làm ăn kinh doanh phát đạt, thăng quan tiến chức, con trẻ học hành tấn tới, thi cử đỗ đạt...

Cũng giống như Việt Nam, cứ mỗi tiết Năm mới, người Nhật lại lên đền chùa dâng lễ cầu may, thỉnh các đồ vật đã được các bậc cao tăng trì chú, làm phép, mang về nhà bày để tạo thế phong thủy tốt đẹp cho cả năm. Trong năm Tỵ 2025 này, những đồ phong thủy được ưa chuộng nhất là tượng rắn bằng sứ, bát đũa gỗ có họa tiết rắn, khay sơn mài in chữ Tỵ..., trong đó, nhiều thứ chỉ được làm trong năm nay, nếu ai không kịp mua, phải chờ thêm 12 năm nữa.

Một điện thờ trong đền Hebikubo - Tokyo (ảnh Hebikubo)

Sức sống mãnh liệt và sự hồi sinh

Đặc biệt, đối với người Nhật, rắn và năm Tỵ còn là hiện thân của một sức sống mãnh liệt và sự hồi sinh được báo trước. Diễn giải cho ý niệm này, người Nhật viện dẫn hình ảnh “rắn lột xác”. Từ một vật sống già nua, yếu đuối, sau khi lột xác, rắn lại tiếp tục trở lại với sự mạnh mẽ mà êm dịu, khéo léo mà dẻo dai, đầy ngạo cốt và trí tuệ tiềm ẩn nhưng kín đáo, không phô trương. Nhiều nhà nghiên cứu nước ngoài cho rằng những điểm này giống với khí chất, thần thái của người Nhật Bản.

Sự lột xác của rắn còn được coi là điềm báo về những đổi thay mới mẻ, tốt đẹp trong cuộc sống. May mắn cho ai tình cờ nhìn thấy rắn lột xác, hoặc tìm được xác rắn đã lột còn nguyên vẹn. Nhiều người còn cho rằng, lột xác là rũ bỏ bụi trần, cùng những thứ cũ kỹ, lạc hậu và những đen đủi, rủi ro của quá khứ, để tiến về phía trước với một tâm thế mới, sinh lực mới, mục tiêu mới và một cuộc sống mới.

Không phải ngẫu nhiên mà trong thông điệp đầu năm 2025 gửi tới quốc dân đồng bào, Thủ tướng Nhật Bản Ishiba Shigeru cũng dẫn hình ảnh “rắn lột xác” và nhấn mạnh, năm 2025, Nhật Bản cũng sẽ “lột xác”, các địa phương sẽ được “tái sinh”, kinh tế sẽ thoát hoàn toàn ra khỏi tình trạng giảm phát, đời sống người dân sẽ được cải thiện, vị thế quốc tế của Nhật Bản sẽ hồi phục... Trong lời chúc mừng năm mới 2025 gửi tới thần dân trăm họ và bạn bè thế giới, Nhà vua Nhật Bản cũng cầu chúc hòa bình và sự an lành, hạnh phúc cho mọi nhà trong năm Ất Tỵ.

Thay cho lời kết

Chuyện về con rắn và năm Tỵ tại Nhật Bản đến đây chưa phải là hết. Trước khi tạm dừng, chỉ xin nói thêm, từ những ý niệm trên, Nhật Bản bước vào năm 2025 với một tâm thế vững chãi hơn và những bước đi mạnh mẽ hơn. Tất cả người dân Nhật Bản cùng chung nguyện ước về một năm Tỵ đầy ắp những hứa hẹn sáng tươi, và có chung một niềm tin về một năm Tỵ của sức sống mãnh liệt và sự hồi sinh.

Tuấn Nhật/VOV-Tokyo