Mức phạt với hành vi chứa chấp, sử dụng thuốc lá thế hệ mới

Nhằm triển khai hiệu quả Nghị quyết của Quốc hội về việc cấm thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng từ năm 2025, Bộ Y tế đã đề xuất bổ sung hành vi chứa chấp, sử dụng các sản phẩm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng vào dự thảo Nghị định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực y tế, đồng thời quy định rõ mức phạt cho từng hành vi vi phạm.

Ảnh minh họa.

Theo Bộ Y tế, việc bổ sung này nhằm hiện thực hóa Nghị quyết số 173/2024/QH15 được Quốc hội thông qua ngày 30/11/2024, trong đó thống nhất cấm hoàn toàn việc sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, chứa chấp, vận chuyển và sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng kể từ năm 2025. Đây là một trong những bước đi quan trọng nhằm bảo vệ sức khỏe cộng đồng và đảm bảo an toàn trật tự xã hội.

Ngày 23/12/2024, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Công văn số 1098/TTg-QHĐP về việc triển khai thực hiện Nghị quyết tại kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV.

Công văn giao Bộ trưởng Bộ Công Thương tổ chức thực hiện cụ thể việc cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, chứa chấp, vận chuyển và sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng và các chất gây nghiện có hại cho sức khỏe con người.

Tiếp đó, ngày 16/1/2025, Thủ tướng tiếp tục ký ban hành Quyết định số 150/QĐ-TTg, phê duyệt chương trình công tác năm 2025, trong đó giao Bộ Y tế xây dựng kế hoạch triển khai thi hành Nghị quyết 173 và sửa đổi Nghị định số 117/2020/NĐ-CP về xử phạt hành chính trong lĩnh vực y tế.

Để hoàn thành nhiệm vụ này, Bộ Y tế đã soạn thảo dự thảo Quyết định và Nghị định sửa đổi, đồng thời tổ chức lấy ý kiến từ các bộ, ngành, địa phương và doanh nghiệp liên quan.

Bộ đã lần lượt trình các tờ trình số 164/TTr-BYT ngày 07/02/2025, số 250/TTr-BYT ngày 26/02/2025 và số 322/TTr-BYT ngày 19/3/2025 lên Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thành Long và Thủ tướng Chính phủ để xem xét, ban hành kế hoạch triển khai Nghị quyết của Quốc hội.

Dự thảo Quyết định được xây dựng gồm 4 nội dung trọng tâm: tuyên truyền, phổ biến, tập huấn về tác hại của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng và chế tài xử phạt tương ứng; rà soát, kiến nghị điều chỉnh các văn bản pháp luật liên quan; xây dựng và ban hành các văn bản hướng dẫn thực hiện; đồng thời tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra và giám sát việc thi hành Nghị quyết tại các địa phương.

Bên cạnh đó, Bộ Y tế cũng đã chủ trì việc xây dựng dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 117/2020/NĐ-CP.

Dự thảo này được xây dựng theo trình tự, thủ tục rút gọn như chỉ đạo tại Công văn số 45/VPCP-KGVX ngày 03/01/2025 của Văn phòng Chính phủ.

Sau quá trình lấy ý kiến góp ý rộng rãi, Bộ Y tế đã hoàn tất hồ sơ và gửi Bộ Tư pháp thẩm định. Hiện nay, Bộ đang tiếp thu, giải trình ý kiến thẩm định và hoàn thiện dự thảo cuối cùng để trình Chính phủ.

Một điểm mới đáng chú ý trong dự thảo Nghị định lần này là việc bổ sung khái niệm “thuốc lá điện tử” và “thuốc lá nung nóng”, đồng thời đưa ra chế tài xử phạt rõ ràng đối với các hành vi “chứa chấp” và “sử dụng” hai loại sản phẩm này - những hành vi chưa được điều chỉnh cụ thể trong các văn bản pháp luật hiện hành.

Bộ Y tế cho biết, hiện các hành vi liên quan đến sản xuất, kinh doanh, vận chuyển, tàng trữ và quảng cáo hàng cấm đã có chế tài xử phạt tại Nghị định số 98/2020/NĐ-CP và Nghị định số 38/2021/NĐ-CP, cũng như tại các điều 190 và 191 của Bộ luật Hình sự.

Tuy nhiên, việc sử dụng cá nhân và chứa chấp các sản phẩm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng – đặc biệt trong các môi trường học đường, nhà ở hoặc cơ sở kinh doanh lại chưa có chế tài xử lý cụ thể.

Bà Phan Thị Hải, Phó Giám đốc Quỹ Phòng chống tác hại của thuốc lá (Bộ Y tế), cho biết thuốc lá điện tử đang trở thành mối đe dọa nghiêm trọng đến sức khỏe của thế hệ trẻ. Theo bà, không chỉ gây nghiện nicotine, thuốc lá điện tử còn là "cửa ngõ" dẫn đến các loại ma túy nguy hiểm khác. Việc bổ sung chế tài xử lý hành vi sử dụng và chứa chấp sản phẩm này là vô cùng cần thiết để ngăn chặn từ gốc.

Song song với việc hoàn thiện hành lang pháp lý, Bộ Y tế đang phối hợp với các bộ, ngành và địa phương triển khai nhiều biện pháp đồng bộ như tuyên truyền, nâng cao nhận thức cộng đồng, đặc biệt trong trường học; đồng thời tập huấn nâng cao năng lực cho lực lượng thực thi pháp luật để phát hiện và xử lý kịp thời các vi phạm.

Bộ Y tế cũng nhấn mạnh, việc cấm thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng không chỉ là trách nhiệm của cơ quan quản lý, mà còn cần sự chung tay của toàn xã hội. Các bậc phụ huynh, thầy cô giáo và cộng đồng cần nâng cao cảnh giác trước sự lan rộng của thị trường thuốc lá điện tử, chủ động giáo dục giới trẻ về những tác hại lâu dài đối với sức khỏe và tương lai.

Việc bổ sung các chế tài mới, hoàn thiện khung pháp lý, đồng thời tăng cường tuyên truyền, kiểm tra, xử lý vi phạm được kỳ vọng sẽ góp phần ngăn chặn hiệu quả sự lây lan của thuốc lá điện tử trong cộng đồng, đặc biệt là giới trẻ – nhóm đối tượng đang bị ảnh hưởng nặng nề nhất.

D.Ngân