Mùa xuân đầu tiên

Thành phố Sơn La về đêm.

"Mùa xuân đầu tiên" là ca khúc cuối cùng của nhạc sĩ Văn Cao, được sáng tác vào một ngày giáp Tết Nguyên đán Bính Thìn (1976), sau khi đất nước thống nhất. Bài hát mang ý nghĩa ca ngợi mùa xuân thiên nhiên và cũng là biểu tượng của mùa xuân đất nước, mùa xuân của hòa bình, độc lập sau những năm dài chiến tranh.

Nhạc sĩ Văn Cao sáng tác "Mùa xuân đầu tiên" trong niềm xúc động trước sự kiện đất nước thống nhất vào mùa xuân năm 1975. Đây là bài ca đầy cảm xúc về niềm vui của dân tộc khi bước sang một giai đoạn mới, khép lại những đau thương của chiến tranh. Tác phẩm đánh dấu sự chuyển mình trong tâm hồn nhạc sĩ, từ những suy tư u buồn, sang niềm tin vào một tương lai tươi sáng.

Rồi dặt dìu mùa xuân theo én về

Mùa bình thường mùa vui nay đã về

Mùa xuân mơ ước ấy đang đến đầu tiên

Với khói bay trên sông, gà đang gáy trưa bên sông

Một trưa nắng cho bao tâm hồn.

Ngay từ tiêu đề, "Mùa xuân đầu tiên" đã gợi lên hình ảnh về một mùa xuân đặc biệt, mùa xuân đầu tiên của hòa bình. Hình ảnh trong câu hát say mê và gợi nét xuân trong lòng người thể hiện niềm vui sướng, hạnh phúc lan tỏa khắp nơi, từ thiên nhiên đến con người.

"Mùa xuân đầu tiên" mang đậm những ý tứ ngợi ca khoảnh khắc hòa bình và mang trong đó sự tri ân với những hy sinh của các thế hệ cha anh. Nhạc sĩ Văn Cao đã nhắc đến nỗi đau và mất mát mà chiến tranh để lại, nhưng điều đó không làm giảm đi niềm tin yêu cuộc sống. Tác phẩm khẳng định rằng, hòa bình hôm nay là kết quả của máu và nước mắt từ thế hệ đi trước.

Bài hát cũng vẽ nên một bức tranh thiên nhiên đầy sức sống. Thiên nhiên hòa quyện với lòng người, trở thành biểu tượng của sự hồi sinh và phát triển. Mùa xuân ngày ấy là mùa của đất trời và còn là mùa xuân của dân tộc, một mùa xuân trong tâm hồn mỗi người Việt Nam.

Rồi dặt dìu mùa xuân theo én về

Người mẹ nhìn đàn con nay đã về

Mùa xuân mơ ước ấy đang đến đầu tiên

Nước mắt trên vai anh, giọt sưởi ấm đôi vai anh

Niềm vui phút giây như đang long lanh.

Âm nhạc của "Mùa xuân đầu tiên" mang giai điệu nhẹ nhàng, sâu lắng, giản dị và đậm chất trữ tình. Nhạc sĩ Văn Cao sử dụng âm hưởng dân ca để tạo sự gần gũi, kết hợp với những giai điệu cổ điển thể hiện sự sang trọng và tinh tế. Chính cách thể hiện này đã làm bài hát trở nên bất hủ, sống mãi cùng thời gian.

Qua bài hát, người nghe cảm nhận được tâm hồn lạc quan, yêu đời của nhạc sĩ. Sau những năm tháng buồn đau vì chiến tranh, ông đã tìm thấy ánh sáng và niềm tin vào tương lai. Bài hát thể hiện triết lý nhân văn sâu sắc: Hòa bình, tự do là giá trị quý giá nhất mà con người cần gìn giữ.

"Mùa xuân đầu tiên" thể hiện tài năng và tâm hồn lớn của Văn Cao, góp phần khẳng định vị trí của ông trong nền âm nhạc Việt Nam. Mỗi lần nghe bài hát, ta dễ dàng cảm nhận được vẻ đẹp âm nhạc và thấy được giá trị sâu sắc của hòa bình và sự hồi sinh đất nước.

Đặc biệt, "Mùa xuân đầu tiên" không chỉ là một bài hát ca ngợi mùa xuân mà còn là lời tâm sự, lời chào tạm biệt của Văn Cao với âm nhạc. Sau bài hát này, ông không còn sáng tác nữa, nhưng "Mùa xuân đầu tiên" đã trở thành một di sản âm nhạc để lại cho đời, sống mãi với thời gian, đặc biệt mỗi dịp xuân về.

Ôi giờ phút yêu quê hương làm sao trong xuân vui đầu tiên.

Ôi giờ phút trong tay anh đầu tiên một cuộc đời êm ấm.

Từ đây người biết quê người

Từ đây người biết thương người

Từ đây người biết yêu người.

Với tôi, những ca từ trong bài hát gợi lên hình ảnh một mùa xuân hồi sinh, khi đất trời và lòng người giao hòa. Mỗi câu hát như một lời tâm tình, nhắc nhớ về những tháng ngày gian khổ mà cha ông đã vượt qua để chúng ta có được hôm nay - một đất nước thống nhất, một dân tộc hòa bình. Giữa những thanh âm rộn rã của pháo hoa đêm giao thừa, bài hát như mang đến một nhịp điệu chậm rãi, để lòng người lắng lại mà cảm nhận sâu hơn về sự thiêng liêng của mùa xuân và ý nghĩa của ngày Tết cổ truyền.

Giờ dặt dìu mùa xuân theo én về

Mùa bình thường, mùa vui nay đã về.

Mùa xuân mơ ước ấy xưa có về đâu

Với khói bay trên sông, gà đang gáy trưa bên sông

Một trưa nắng thôi hôm nay mênh mông.

Trong thời khắc giao thừa năm nay, giữa sự ấm áp của gia đình và không khí rộn ràng của Tết, tôi lại cảm nhận sâu sắc hơn thông điệp mà cố nhạc sĩ Văn Cao gửi gắm trong bài hát. Đó là niềm hy vọng và khát khao cho một tương lai tốt đẹp hơn, nơi con người biết trân trọng từng khoảnh khắc bình yên và luôn giữ trong tim một mùa xuân đầy tin yêu. "Mùa xuân đầu tiên" mãi vang vọng trong trái tim mỗi người Việt Nam, đặc biệt vào dịp Tết Nguyên đán – mùa xuân của sự đoàn viên, của khởi đầu mới với biết bao điều tốt đẹp.

Huyền Trang