Lý do ung thư và trầm cảm thường đi đôi với nhau

Nghiên cứu cho thấy trầm cảm nặng làm giảm đáng kể chất lượng cuộc sống và rất có thể khiến bệnh nhân ung thư có ý nghĩ tự tử. (Ảnh: ITN)

Một cuộc khảo sát quốc tế cho thấy khoảng 20% bệnh nhân ung thư mắc các loại trầm cảm khác nhau và tỷ lệ mắc bệnh cao gấp ba lần so với dân số nói chung.

Nghiên cứu cho thấy trầm cảm nặng làm giảm đáng kể chất lượng cuộc sống và rất có thể khiến bệnh nhân ung thư có ý nghĩ tự tử.

Các chuyên gia đã tiến hành một nghiên cứu về tỷ lệ sống sót của phụ nữ mắc bệnh ung thư vú giai đoạn đầu và phát hiện những người có điểm số cao trong thang điểm lo âu và trầm cảm có tỷ lệ tử vong sau 5 năm tăng đáng kể. Trầm cảm ở bệnh nhân ung thư chỉ làm tăng thêm tổn thương.

Về mặt lâm sàng, trầm cảm thường biểu hiện dưới dạng buồn bã, đau đớn và dễ bị tổn thương hoặc có thể phát triển thành hội chứng trầm cảm nặng, thậm chí dẫn đến khuyết tật tâm lý không thể chữa khỏi.

Các phóng viên từng phỏng vấn Giáo sư Wu Jin, Chủ tịch đầu tiên của Ủy ban Chuyên môn Phòng chống và Phục hồi Ung thư của Hiệp hội Xúc tiến Trao đổi Y tế Quốc tế tỉnh Hắc Long Giang và giám đốc Khoa thứ bảy của Bệnh viện Ung thư thuộc Đại học Y Cáp Nhĩ Tân (Trung Quốc). Ông nói:

“Các yếu tố tâm lý đóng một vai trò trong việc biến đổi các khối u ác tính. Tuy nhiên, trong thực tế công việc, nhân viên y tế thường chỉ tập trung vào việc chẩn đoán và điều trị chính khối u mà bỏ qua những rào cản tâm lý của người bệnh. Trong tình hình hiện nay, việc phát hiện sớm và can thiệp kịp thời tình trạng trầm cảm ở bệnh nhân ung thư có ý nghĩa rất lớn”.

Khối u đi kèm tâm trạng xấu có thể làm tăng đáng kể tỷ lệ tử vong

Bóng tối trầm cảm đi kèm với bệnh nhân ung thư là kết quả của sự tương tác giữa bệnh tật, sinh lý, tâm lý, xã hội và cá nhân. (Ảnh: ITN)

Giáo sư Wu Jin cho biết thêm: “Trong số các nhóm ung thư ở người trưởng thành, việc xuất hiện trầm cảm có thể làm tăng tỷ lệ tử vong lên 39%. Đối với những bệnh nhân mắc bệnh ung thư và trầm cảm, tỷ lệ tử vong cao hơn gần 20 điểm phần trăm so với những người mắc bệnh ung thư nhưng không bị trầm cảm.

WHO dự đoán đến năm 2020, trầm cảm sẽ trở thành nguyên nhân thứ hai gây tử vong và tàn tật trên toàn cầu, tỷ lệ tự tử ở bệnh nhân trầm cảm sẽ đứng đầu trong số các rối loạn tâm thần.

Kết quả theo dõi lâm sàng lâu dài cho thấy khoảng 15% bệnh nhân trầm cảm đã tự tử và tỷ lệ tự tử của họ cao gấp 50 lần so với dân số nói chung.

Một vấn đề nổi bật khác là thời gian mắc bệnh ung thư càng kéo dài, việc chẩn đoán và điều trị càng phức tạp, các triệu chứng liên quan đến khối u càng kéo dài thì khả năng bệnh nhân bị trầm cảm càng lớn.

Cần lưu ý, bóng tối trầm cảm đi kèm với bệnh nhân ung thư là kết quả của sự tương tác giữa bệnh tật, sinh lý, tâm lý, xã hội và cá nhân. Giáo sư Wu Jin giải thích từ góc độ chuyên môn rằng bệnh nhân có khối u bị tổn thương mô do chính căn bệnh gây ra, và phẫu thuật, xạ trị, hóa trị thúc đẩy giải phóng các cytokine gây viêm, thay đổi chất dẫn truyền thần kinh cũng như chức năng thần kinh nội tiết trong cơ thể bệnh nhân, từ đó biểu hiện một loạt các triệu chứng trầm cảm như bi quan, mất ngủ, mặc cảm về bản thân, thiếu tự tin, mất hứng thú và cảm giác vô dụng.

Một thực tế không thể chối cãi là một số bác sĩ tin rằng những vấn đề như vậy là do chính khối u và phản ứng bất lợi của các phương pháp điều trị chống ung thư gây ra, đồng thời bỏ qua việc sàng lọc và can thiệp sâu hơn đối với bệnh trầm cảm, điều này rất nguy hiểm...

Giải quyết kịp thời các vấn đề tâm lý có thể giúp sức khỏe phục hồi

Những bệnh nhân trẻ tuổi cũng có nhiều khả năng bị trầm cảm hơn. (Ảnh: ITN)

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng khoảng 3/4 bệnh nhân ung thư bị trầm cảm rõ ràng chưa bao giờ được kiểm tra tâm lý hoặc điều trị bằng thuốc, và tỷ lệ chẩn đoán nhầm trầm cảm, rối loạn lo âu trong cộng đồng ung thư vẫn còn cao.

Giáo sư Wu Jin cho rằng, nhân viên y tế không có đủ thời gian và sức lực, phần lớn chưa được đào tạo chuyên môn và thiếu tự tin về mặt chuyên môn trong các thao tác đánh giá tâm lý; trong khi bệnh nhân dù có “nghìn nút thắt trong lòng” nhưng thường không muốn bộc lộ nỗi lòng và chủ động nói với bác sĩ về những “nút thắt” tâm lý của mình.

Hiện nay, những bệnh nhân mắc bệnh ung thư tuyến tụy, ung thư dạ dày, ung thư vòm họng, ung thư phổi và ung thư giai đoạn cuối có khả năng mắc bệnh trầm cảm tương đối cao.

Đồng thời, những bệnh nhân có khối u ở giai đoạn tiến triển, nhiều triệu chứng thực thể nghiêm trọng, suy giảm chức năng do bệnh gây ra, tiền sử gia đình bị trầm cảm, ít được hỗ trợ xã hội, giao tiếp và thích nghi kém, và những bệnh nhân trẻ tuổi cũng có nhiều khả năng bị trầm cảm hơn.

Giáo sư Wu Jin cho biết bệnh nhân ung thư bị trầm cảm là điều khá phổ biến. Nếu chúng ta có thể nhận ra chi tiết và xác định sớm, chúng ta có thể xoa dịu nỗi đau tâm lý của bệnh nhân từ tận gốc rễ, nâng cao lòng can đảm của họ trong cuộc sống, cải thiện khả năng tuân thủ của họ với xạ trị và hóa trị, đồng thời tránh và hạn chế các biến cố ác tính như tự tử và chấn thương y tế do trầm cảm ngày càng trầm trọng.

“Với sự thúc đẩy mạnh mẽ về chăm sóc nhân văn, thiết lập và cải tiến hệ thống dịch vụ sức khỏe tâm thần cũng như sự quan tâm và chăm sóc của toàn xã hội, tôi tin rằng lĩnh vực tâm lý học ung thư sẽ có sự phát triển vượt bậc và đạt được những thành tựu to lớn, tạo nên ngôi nhà tinh thần cho những bệnh nhân ung thư dễ bị tổn thương”, Giáo sư Wu Jin nói.

Theo ebiotrade.com

Tùng Lâm